Phụ nữ khẳng định mình ở đâu?

Tháng Mười và ngày kỷ niệm nhắc rằng phụ nữ Việt Nam nói riêng và phụ nữ nói chung đã khẳng định được vai trò và khả năng của mình ở nhiều lĩnh vực trong xã hội. Hành trình tự khẳng định này có vẻ như cứ dài rộng ra, dốc cao lên mãi.

Không phải chỉ đến ngày 20/10, mà ngày ngày đều thấy thêm ý kiến kêu gọi chị em “khẳng định mình”, khẳng định trong lĩnh vực này, vươn lên khẳng định trong lĩnh vực khác. Đôi khi tôi nhìn người phụ nữ yêu dấu của mình, tự hỏi mình yêu cô ấy vì cô ấy nhân hậu, đáng yêu, chịu thương chịu khó, hay là vì cô ấy là một phụ nữ đã khẳng định được bản thân? Câu trả lời thật khó!

Cũ kỹ như quan niệm đàn bà “hơn nhau ở tấm chồng” tưởng đã rỉ sét vì xấu hổ. Nhưng đó đây vẫn xuất hiện những bà vợ chỉ nổi danh nhờ có ông chồng giàu bạc tỷ. Khi chuyện khoe giàu, khoe sang chảnh thành mốt trên mạng xã hội, sao tránh được việc kéo theo suy nghĩ đánh đổi tình yêu để lấy một ông chồng giàu, để khoe mình hưởng phúc nhờ chồng, được chồng nuôi. Ai cũng bảo đã qua cái thời phụ nữ khẳng định mình bằng ông chồng, nhưng đây vẫn là chuyện của ngày hôm nay, chưa hề qua.

Hiện đại, học thức như quan niệm phụ nữ khẳng định mình nhờ tự chủ, học tập, rèn luyện chuyên môn, tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp, vốn sống… coi có vẻ rất hợp lý, rất tiến bộ. Nhưng lâu lâu, chỗ này chỗ kia, lại sinh ra một chuyện kiểu “không qua ngọn cỏ” khiến người ta ngậm ngùi thương cảm, chỉ có thể viện đến mấy chữ “chuyện đàn bà”.

Phụ nữ đẹp, như hoa hậu, là tự khẳng định mình bằng nhan sắc, cũng là sự công nhận của cộng đồng về một sắc đẹp thành công, một sắc đẹp mang lại danh tiếng. Phụ nữ giỏi, học hành đến thạc sĩ tiến sĩ, là rất đáng ngưỡng mộ, là khẳng định trí lực không thua kém gì nam giới.

Thế mà rồi tiến sĩ lại phát ngôn hoa hậu là “con điên”. Rồi phía các người đẹp nói hoa hậu thành tiến sĩ được chứ chưa thấy tiến sĩ nào thành hoa hậu! Phụ nữ tự khẳng định mình ở bậc tiến sĩ hay bậc hoa hậu, ai cũng biết là khó. Vậy mà sao chị em không gìn giữ cho nhau?

Bên cạnh những giá trị thật, vốn ít lời và lặng lẽ, nhiều giá trị được tô vẽ là sự “tự khẳng định” của phụ nữ đôi khi chịu chung số phận với thời trang, thị hiếu. Từ đó mà tới chỗ cầm lên đặt xuống tùy hứng, khẳng định cái này bằng cách phủ định cái kia. Người ta đâm ra hồ nghi về những giá trị đã được “khẳng định” này.

Nếu cứ điểm qua hết những lời động viên yêu bản thân, vươn lên, tài giỏi khéo léo, cố gắng khẳng định mình… sẽ thấy chị em đang hướng tới việc trong một tương lai không xa trở thành một kiểu người mẫu toàn năng phi giới tính! 

Thật cũng bất ngờ, khi dịch COVID-19 giam chân người trong những ngày phong tỏa, người ta dần nhận ra bản chất của chuyện “khẳng định” này. 

COVID-19 đã bóc trần, cho thấy bao nhiêu thứ từ danh vọng, son phấn, thời trang, xe hơi, nhà hàng năm sao hay tiền bạc giàu có… đúng chỉ là vật ngoài thân.

Tất cả những thứ ấy bị con vi-rút đặt về đúng chỗ, không còn che lấp đi giá trị thật của con người. Tối giản váy áo, điểm trang, ở yên trong căn nhà gian bếp, không có ai để mà trình diễn hay lãnh đạo ngoài chồng con, không có sân khấu nào ngoài mỗi ngày đầy đủ 24 giờ bộc lộ bản chất thật của mình để chung sống với bạn đời…

Kết quả của bối cảnh thực ấy là một khẳng định khắc nghiệt: Ai ở trong nhà với mình mà yên ổn - đó là người hạnh phúc; mình ở trong nhà với ai mà yên ổn - đó là mình hạnh phúc.

Không cần cố gắng tỏa sáng, vang vọng, ảnh hưởng đến toàn thế giới làm gì, chỉ cần khẳng định mình, trở thành người giữ yêu thương, trở thành nguồn ấm áp hy vọng, trở thành người không thể thiếu trong không gian nhỏ của gia đình ấy thôi, đã là khẳng định tuyệt vời và đáng tin cậy rồi.

Phụ nữ khẳng định mình bằng chính thiên chức của mình: làm vợ, làm mẹ, làm người giữ hòa khí, giữ gia đình. Lúc này, nhiều chị em nhận ra mình từng lao xuống bể đời bươn chải, từng mong khẳng định mình ở bao nhiêu lĩnh vực, bao nhiêu đỉnh cao, như lao đầu vào đá, thành người đàn bà mệt, thành người đàn bà khổ, chứ nào thành người hạnh phúc.

Lúc này người ta nhận thấy rằng mình cần ít thôi, người ta cũng biết thực chất mình cần gì. Cán cân bình đẳng trong gia đình rất khó chia thành thang mực rõ ràng. Nhưng cái tính “nữ” sẽ giúp điều chỉnh lại những xung đột khi gia đình mất cân bằng, không bình đẳng.

Để cái tính “nữ” ấy được lan tỏa trong nhà, in dấu ấn trong cả không gian thời gian, đó là một lần khẳng định mình. Ngôi nhà, tổ ấm, gia đình… là môi trường, là lĩnh vực hoạt động ngoài người phụ nữ ra khó ai thay thế được.

Con vi-rút SARS-CoV-2 nhỏ xíu đang làm thế giới chao đảo hình cũng có biệt nhãn đối với phụ nữ. Giáo sư Philip Goulder, chuyên ngành miễn dịch học, Đại học Oxford, cho rằng lý do là vì “phản ứng miễn dịch trước vắc-xin và lây nhiễm trong suốt cuộc đời ở nữ giới thường mạnh hơn và hiệu quả hơn so với nam giới”.

Nhiều nghiên cứu khác cho rằng phụ nữ có lối sống lành mạnh hơn nên kháng cự lại bệnh tật tốt hơn. Những mẩu thông tin be bé ấy gợi cho tôi một niềm hy vọng:

Thế giới sẽ an toàn hơn, nhiều gia đình sẽ sống sót hơn nếu người phụ nữ của họ mê nhà, mang nguồn năng lượng và sức mạnh bền bỉ của mình để bảo bọc gia đình, coi gia đình như một sự khẳng định cho năng lực riêng biệt, hiếm có của mình, ít nhất cũng trong thời điểm khó khăn này. Phụ nữ có sức mạnh riêng không phải lúc nào cũng bộc lộ, tôi chọn trông mong vào thiên tính, tin vào sức mạnh bền bỉ của những người vợ, người mẹ ấy.

Xin đừng cho là tôi phong kiến, tôi bảo thủ, là đem nhốt các chị em trong nhà, trong bếp. Căn bếp, ngôi nhà của các chị em bây giờ đã khác lắm, rộng lắm rồi, tối tân hiện đại lắm rồi, điều cần thiết là tâm tình của người phụ nữ đặt vào đó. 

Mai đây bình thường mới, rồi trăm ngàn công việc sẽ cuốn người phụ nữ giỏi giang hiện đại của các gia đình vào guồng quay tất bật. Nhưng khi vươn lên tự khẳng định giá trị của mình ở những lĩnh vực mới, họ biết ngôi nhà, gian bếp vẫn ở đó, là một phần giá trị của mình không ai thay thế được.

Nói gì đi nữa, hành trình khẳng định cũng là hành trình tìm kiếm đỉnh cao mới, hành trình muốn được công nhận. Cuối hành trình ấy là hạnh phúc. Thật hợp lý, thật an vui khi người phụ nữ khẳng định mình bằng niềm hạnh phúc trong ngôi nhà của mình.