Vì sao người Việt dễ gặp phải các vấn đề rối loạn tiêu hóa?

TS. BS Vũ Thùy Dương, chuyên khoa Nhi - Dinh dưỡng, tốt nghiệp Tiến sĩ Đại học Oxford, Anh. Ảnh: TL

1/Thưa Bác sĩ, hơn 10% người Việt Nam hiện nay mắc phải các bệnh tiêu hóa liên quan đến đường ruột và những trường hợp này đang có xu hướng tăng lên đáng báo động(*). Bác sĩ có thể cho biết vì đâu người Việt Nam hay gặp phải các vấn đề về tiêu hóa?

TS.BS Vũ Thùy Dương: Thực ra không chỉ người Việt hay mắc những bệnh tiêu hoá mà nhiều nơi trên thế giới, cũng gặp tình trạng này. Bệnh lý đường tiêu hoá bao gồm bệnh tại thực quản, dạ dày, gan, tụy, ruột non, ruột già, hậu môn. Gần đây, rối loạn chí vi khuẩn (những vi khuẩn sinh sống trên cơ thể) đường ruột cũng là một vấn đề liên quan đến sức khỏe hệ tiêu hoá.

Nhiều báo cáo khoa học cho thấy tỷ lệ bệnh hệ tiêu hoá cao hơn 10%. Và xu hướng đang tăng lên. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hệ tiêu hoá như môi trường ô nhiễm, cuộc sống bận rộn, ăn uống, dinh dưỡng không đủ chất, căng thẳng stress, di truyền, bất thường cấu trúc…

2/Rối loạn hệ khuẩn đường ruột là gì và có phổ biến không? Nhóm đối tượng trẻ em hay người lớn là dễ bị chứng loạn khuẩn này hơn?

Rối loạn hệ khuẩn ruột là sự mất cân bằng lợi khuẩn trong ruột, hoặc vi khuẩn trong ruột nằm sai vị trí. Rối loạn hệ khuẩn ruột liên quan đến các triệu chứng tại hệ tiêu hoá như nôn ói, đau bụng, tiêu chảy hoặc nặng hơn là có dẫn đến bệnh viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh; dị ứng ở trẻ tiểu học, béo phì, gan nhiễm mỡ, đái tháo đường, hội chứng ruột kích thích, bệnh Crohn, viêm đại tràng.  Ngoài ra, những ảnh hưởng của cuộc sống hiện đại như bận rộn, khối lượng công việc nhiều, thường xuyên di chuyển cũng dễ gây tình trạng rối loạn hệ khuẩn ruột như đầy hơi, khó tiêu và táo bón. Những biểu hiện này hiện rất thường gặp ở cả người lớn và trẻ em.

Bằng chứng khoa học cho thấy sự loạn khuẩn ruột có thể là nguyên nhân trực tiếp, hoặc là yếu tố khởi phát, yếu tố góp phần gây biểu hiện bệnh và làm bệnh diễn tiến. Do vậy, trong quá trình điều trị, ngoài những điều trị đặc hiệu, cần phục hồi chí vi khuẩn ruột, giữ cho vi khuẩn ruột đa dạng và khỏe mạnh.

Hệ vi sinh đường ruột được xem là cân bằng khi có 85% lợi khuẩn và 15% hại khuẩn. Ảnh: ST

3/Xin bác sĩ cho biết men vi sinh và men tiêu hóa có những khác biệt ra sao?

Về mặt y khoa thì có các khái niệm như sau:

Men tiêu hóa (enzyme): Khi chúng ta ăn, nước bọt, dạ dày, gan, tụy tiết ra những enzyme để trộn với thức ăn, cắt nhỏ thức ăn để ruột non hấp thu.

Lợi khuẩn đường ruột (probiotics): Là những chủng lợi khuẩn đặc hiệu có lợi cho sức khỏe.

Các sản phẩm lên men như sữa chua, pho mát, dưa cải lên men, kim chi… cũng có rất nhiều lợi khuẩn.

Prebiotics: Gọi nôm na là những chất xơ, là thức ăn cho những lợi khuẩn.

Như vậy, men tiêu hóa, lợi khuẩn hay men vi sinh đều có tác dụng có lợi cho sức khỏe, dùng để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh tật.

4/Khoa học đã chứng minh rằng 1.000 ngày đầu tiên rất quan trọng trong việc hình thành hệ vi sinh vật. Xin bác sĩ giải thích rõ hơn khái niệm 1.000 ngày đầu tiên là gì và ảnh hưởng như thế nào đối với hệ tiêu hóa nói riêng và sức khỏe tổng quát nói chung?

Khái niệm 1.000 ngày đầu đời tính từ lúc bắt đầu mang thai cho đến khi trẻ tròn 2 tuổi (270+365+365=1.000), chứ không phải tính từ lúc trẻ được sinh ra.

Chí vi khuẩn có lợi trong miệng, họng, da, đường ruột, âm đạo, tiết niệu … Chí vi khuẩn này rất quan trọng trong việc hình thành, phát triển của tất cả các hệ cơ quan; trong đó có sự hình thành hệ vi sinh vật đường ruột cho trẻ, được hình thành ngay từ khi mang thai và thay đổi theo tuổi. Khi trẻ tròn 2-3 tuổi thì hệ vi khuẩn này bền vững và gần giống khi trưởng thành. Do vậy, khoảng thời gian người mẹ mang thai là giai đoạn vàng để bổ sung dinh dưỡng, chăm sóc tối ưu để trẻ có tiền đề phát triển tốt nhất, bởi lợi khuẩn đường ruột sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ về sau.

5/Xin bác sĩ cho biết việc người lớn và trẻ em có thể sử dụng men vi sinh giống nhau hay không?

Trẻ em không phải người lớn thu nhỏ. Trẻ em có sự phát triển, phổ bệnh, cơ chế gây bệnh khác với người lớn. Có một số chủng lợi khuẩn dùng được cho trẻ em và người lớn; một số chủng chỉ dùng cho trẻ em, một số khác chỉ dùng cho người lớn. Những khuyến cáo này đã được chứng minh hiệu quả trên đối tượng tương ứng, nên cần tìm hiểu kỹ thông tin khuyến cáo khi dùng cho trẻ hay cho người lớn. Không lấy thuốc của người lớn dùng cho trẻ em được và ngược lại.

Cảm ơn Bác sĩ.