Hơn 200.000 lao động mất việc làm do doanh nghiệp thiếu đơn hàng

Vùng ĐBSCL có tỉ lệ thất nghiệp cao nhất nước

Theo báo cáo về tình hình lao động việc làm quý II/2023 do Tổng cục Thống kê công bố sáng 29/6, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên trong quý 2/2023 là 52,3 triệu người, tăng hơn 100.000 người so với quý trước và 0,7 triệu người so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, số lượng người lao động thất nghiệp quý II tăng cả về số lượng và tỉ lệ so với quý trước, nhưng điểm đáng mừng là tỉ lệ này giảm so với cùng kỳ năm 2022.

Cụ thể, số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý II ước tính khoảng 1,07 triệu. Tỉ lệ người thất nghiệp trong độ tuổi lao động là 2,3%, tăng 0,05 điểm phần trăm so với quý trước và giảm 0,02 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.

Mặc dù lực lượng lao động đang làm việc quý II đạt gần 51,2 triệu người, tăng 83.300 người so với quý trước và tăng 691.400 người so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên, thị trường lao động việc làm vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức.

Lý giải nguyên nhân này, ông Phạm Hoài Nam - Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số và lao động cho biết, nguyên nhân là do các doanh nghiệp thiếu đơn hàng sản xuất.

Tình trạng nhiều doanh nghiệp ở các ngành nghề, địa phương cắt giảm đơn hàng đã diễn ra từ quý IV/2022 và tiếp tục tiếp diễn sang quý II/2023, dẫn đến hàng trăm nghìn người lao động bị giảm giờ làm, mất việc làm, ảnh hưởng tới đời sống của người lao động.

Trong quý II/2023, vùng Đồng bằng sông Cửu Long và vùng Đông Nam Bộ có tỉ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động cao nhất cả nước, tương ứng là 2,65% và 2,64%.

So với quý trước, tỉ lệ này ở 2 vùng trên tăng nhẹ 0,01 điểm phần trăm. Tp.HCM có tỉ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý này là 3,71%, tăng 0,49 điểm phần trăm so với quý trước. Ngược lại, tỉ lệ này của Hà nội lại giảm 0,50 điểm phần trăm so với quý trước, chỉ chiếm 1,23%.

Số lao động nghỉ giãn việc của các doanh nghiệp trên cả nước trong quý II là khoảng 241.500 người, giảm 52.500 người so với quý trước, trong đó đa số ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (chiếm 84,1%), tập trung chủ yếu ở ngành da giày 66,3%, dệt may 14,4%.

Các địa phương có số lao động bị nghỉ giãn việc nhiều tập trung chủ yếu ở Bắc Giang (9.300 người), Bình Dương (9.800 người), Quảng Ngãi (10.300 người), Tiền Giang (11.900 người), Bình Phước (17.000 người), Ninh Bình (19.800 người), Thanh Hóa (98.300 người).

Số lao động bị mất việc trong quý II/2023 là 217.800 người, tập trung chủ yếu ở ngành dệt may 16,8%, da giày 14,1%, sản xuất linh kiện và sản phẩm điện tử 14,8%, chế biến gỗ 6,1%.

Lệch pha cung – cầu lao động

Trong bối cảnh thị trường lao động nhiều khó khăn, tỉ lệ thiếu việc làm trong quý II/2023 cũng tăng so với quý trước và cùng kỳ năm trước. Trong đó, lao động ở vùng Đông Nam Bộ chịu tác động nhiều nhất, do tập trung nhiều doanh nghiệp lớn bị cắt giảm đơn hàng.

Số người thiếu việc làm trong độ tuổi lao động quý II đạt khoảng 940.700 người, tăng 54.900 người so với quý trước và tăng 58.900 người so với cùng kỳ năm trước.

Tỉ lệ thiếu việc làm trong độ tuổi lao động cao nhất thuộc về vùng Đồng bằng sông Cửu Long với 3,01% và thấp nhất thuộc về vùng Đồng bằng sông Hồng với 1,03%.

Lao động ở vùng Đông Nam Bộ chịu tác động nhiều nhất, do tập trung nhiều doanh nghiệp lớn bị cắt giảm đơn hàng.

So với quý trước, tỉ lệ này giảm duy nhất ở vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, trong khi đó các vùng còn lại tỉ lệ thiếu việc làm đều tăng. So với cùng kỳ năm trước, tỉ lệ này tăng 0,65 điểm phần trăm ở Đông Nam Bộ, tăng 0,41 điểm phần trăm ở Đồng bằng sông Hồng, tăng 0,02 điểm phần trăm ở Tây Nguyên.

Hệ lụy của tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm gia tăng là tỉ lệ lao động không sử dụng hết tiềm năng đang có dấu hiệu tăng trở lại vào quý là 4,5% và giữ mức 4,3% vào quý II/2023 (tương ứng với khoảng 2,2 triệu người).

Theo cơ quan thống kê, tỉ lệ lao động không sử dụng hết tiềm năng là chỉ tiêu tổng hợp cho biết mức độ “lệch pha” giữa cung và cầu lao động trên thị trường, phản ánh tình trạng dư cung về lao động.

Tỉ lệ này của Việt Nam thường dao động ở mức 4%. Sau khi tăng rất nhanh từ thời điểm quý I/2020 và đạt mức cao kỷ lục là 10,4% vào quý III/2021, tỉ lệ này đã về mức ổn định khi kinh tế phục hồi.

Trong bối cảnh đó, điểm tích cực là so với quý trước và cùng kỳ năm trước, tỉ lệ thất nghiệp của thanh niên (15 đến 24 tuổi) và tỉ lệ thanh niên không có việc làm, không tham gia học tập hoặc đào tạo giảm.

Theo báo cáo Giám sát việc làm trên thế giới tháng 5/2023, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) nhận định, các cú sốc và rủi ro toàn cầu đang kìm hãm sự phục hồi của thị trường lao động, đặc biệt là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Do vậy, để ổn định và củng cố thị trường lao động, cần có các chính sách, biện pháp để giải quyết những khó khăn, thách thức hiện nay, nếu không sẽ ảnh hưởng tiêu cực kéo dài đến tăng trưởng và phát triển kinh tế-xã hội.

PV