Bộ trưởng Tài chính: Không thể DN làm sai, công chức thuế phải chịu

Chiều 17/6, đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về nhiều nội dung quan trọng, trong đó có dự án luật Thuế VAT (sửa đổi).

Ai làm sai thì phải chịu trách nhiệm

Làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu, liên quan đến vấn đề bỏ quy định về miễn thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã lý giải tại sao lại đưa quy định này vào trong Luật.

Theo Bộ trưởng, trước đây, khi thực hiện Công ước quốc tế về hài hòa và đơn giản thủ tục hải quan (Công ước Kyoto) ngày 18/5/1973 mà Việt Nam đã ký kết, luật pháp quy định giá trị nhỏ tối thiểu hoặc số thuế hải quan và thuế khác tối thiểu dưới mức độ nhỏ thì không thu thuế hải quan và thuế khác. Nhưng trong Nghị định 134 năm 2016 và Quyết định 78 của Thủ tướng Chính phủ thì có yêu cầu thu khoản thuế này.

Bộ trưởng cũng nêu thí dụ, hiện nay, một số quốc gia như EU đã bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng đối với lô hàng có giá trị từ 22 Euro trở xuống, Vương quốc Anh cũng đã bãi bỏ quy định về thuế VAT với hàng hóa nhập khẩu có giá trị từ 135 bảng Anh trở xuống bắt đầu ngày từ ngày mùng 1/1/2021. Trong khi đó, Thái Lan đã bắt đầu thu thuế giá trị gia tăng 7% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu không phân biệt (từ tháng 5/2024).

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc.

Liên quan quy định về những hành vi cấm đối với cơ quan thuế trong thực hiện thuế giá trị gia tăng và hành vi chịu trách nhiệm của cơ quan thuế, cán bộ thuế và hành vi của doanh nghiệp, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, sau khi tiếp thu ý kiến của Thường vụ Quốc hội, cơ quan soạn thảo đã đưa quy định này vào Luật.

“Trong Luật cũng đã quy định về hóa đơn và chế độ hóa đơn, nhưng khi ra Thường vụ Quốc hội có ý kiến nêu quy định hóa đơn mới còn chung chung, và thuế giá trị gia tăng cũng có thể nói là một loại thuế mới, còn có những đặc thù riêng cho nên phải ban hành hệ thống hóa đơn chứng từ quy định cụ thể”, Bộ trưởng cho hay.

Theo ông Phớc, trách nhiệm của người nộp thuế, của doanh nghiệp và trách nhiệm của cơ quan thuế, cán bộ, công chức thuế cũng phải rạch ròi theo nguyên tắc “ai làm sai thì phải chịu trách nhiệm”.

“Không thể nói doanh nghiệp làm sai thì ông công chức thuế phải chịu. Doanh nghiệp làm sai mà bắt công chức thuế phải chịu thì cần cho cơ quan thuế có quyền điều tra xác minh”, Bộ trưởng nói và nhấn mạnh phải phải có quy định về chức năng, nhiệm vụ, phạm vi công tác, giới hạn trách nhiệm thì mới có thể làm mạnh mẽ được và mới bảo đảm được nguồn thu ngân sách.

Bộ trưởng Phớc nêu rõ, đối với ngành thuế hiện nay có tình trạng gian lận về hóa đơn để gian lận hoàn thuế và cơ quan công an đã khởi tố nhiều trường hợp, cần rạch ròi để những người làm gian dối phải chịu trách nhiệm.

“Nếu cơ quan thuế kiểm tra hồ sơ mà không đúng thì cơ quan thuế và người kiểm tra phải chịu trách nhiệm, còn người tạo chứng cứ, tài liệu giả, tài liệu không đúng thì cũng phải chịu trách nhiệm. Điều này phải tương đồng, không thể để người này đổ lỗi cho người kia, rất khó làm”, ông Phớc nói và bày tỏ mong muốn Ủy ban Tài chính, Ngân sách cùng các đại biểu Quốc hội ủng hộ để khi ban hành quy định, luật sẽ có sức sống dài hơn.

Đánh thế VAT với hộ kinh doanh?

Liên quan việc thu thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với hộ kinh doanh hoặc cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm, theo Bộ trưởng nếu tính 5 năm nữa với mức độ trượt giá khoảng 5% thì rõ ràng chỉ 5, 10 năm nữa quy định mức áp thuế sẽ lạc hậu.

Bộ trưởng cho rằng nên mạnh dạn giao Chính phủ quy định ngường này để khi có biến động, Chính phủ sẽ điều chỉnh sao cho hợp lý.

“Ở đây tôi muốn nhấn vào vấn đề phân quyền. Khi đồng tiền mất giá, và khi mức độ không phù hợp mà chưa sửa được luật thì Chính phủ sẽ đưa ra quy định phù hợp. Còn nếu chỉ quy định cứng cứ 100 triệu đồng/năm thì miễn thuế và khi thu nhập tăng cao lên lại bắt đầu thu thuế sẽ dễ dẫn đến người dân, người kinh doanh không đồng tình”, Bộ trưởng phân tích và đề xuất nếu ủy quyền cho Chính phủ quyết vấn đề này sẽ hợp lý hơn.

Ngoài ra, Bộ trưởng cũng nhấn mạnh thuế là công cụ điều tiết, và kinh nghiệm ở các nước phát triển đã dùng công cụ thuế rất linh hoạt, có thể gần như ủy quyền cho tổng thống mà đại diện là Bộ Tài chính khi hàng hóa nhập khẩu mà gây ảnh hưởng đến sản xuất trong nước thì có nâng thuế suất lên ngay.