Israel yêu cầu thay đổi kế hoạch ngừng bắn ở Gaza, gây phức tạp tiến trình đàm phán

Theo đó, động thái trên sẽ khiến những đàm phán xung quanh thỏa thuận kết thúc cuộc chiến dài tàn phá Gaza suốt 9 tháng qua rơi vào tình thế phức tạp.

Các nguồn tin cho biết, Israel yêu cầu những người Palestine đã sơ tán cần phải được ' kiểm tra, chọn lọc' khi được cho phép trở lại miền Bắc khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực, đi ngược lại với chấp thuận cho phép thường dân sơ tán về miền Nam Gaza được tự do trở về nhà từ trước đó.

Quan chức phương Tây trên cho biết các nhà thương lượng của Israel "muốn đề ra biện pháp kiểm tra các thường dân trở lại miền Bắc Gaza, vì lý do lo ngại nhóm thường dân này có thể ủng hộ" những tay súng Hamas vẫn còn đang trú ẩn tại đây.

Các nguồn tin Palestine và Ai Cập cho biết tổ chức dân quân Palestine này đã từ chối yêu cầu của Israel.

Các nguồn tin từ Ai Cập cho biết bên cạnh đó còn có một số điểm bất đồng về yêu cầu được giữ quyền kiểm soát biên giới giữa Gaza và Ai Cập từ phía Israel, một yêu cầu mà Cairo từ chối với lý do yêu cầu này nằm ngoài bộ khung thỏa thuận sau cùng được các bên chấp nhận.

Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Nhà Trắng và bộ Ngoại giao Ai Cập chưa phản hồi yêu cầu bình luận về những yêu cầu này của Israel.

Sami Abu Zuhri, quan chức cấp cao của Hamas không bình luận trực tiếp về yêu cầu của Israel, và chỉ cho biết: "Thủ tướng Netanyahu đang câu giờ. Quan điểm của ông ấy chưa hề thay đổi từ trước tới nay".

Thông tin về các bất đồng mới này được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden hối thúc các bên ký kết thỏa thuận ngừng bắn trong các đàm phán tại Washington trong ngày 26/7 (giờ địa phương) với Thủ tướng Benjamin Netanyahu.

Phát ngôn viên an ninh quốc gia của Nhà Trắng John Kirby cho biết, "chúng ta đang đạt gần tới thỏa thuận được ký kết hơn bao giờ hết", tuy nhiên vẫn còn nhiều bất đồng quan điểm còn tồn tại.

Trong một bài phát biểu tại Quốc hội Mỹ hôm 25/7 (giờ địa phương), ông Netanyahu cho biết Israel đang tiến hành "nỗ lực mạnh mẽ" nhằm giải phóng con tin tại Gaza.

Các nguồn tin trên đã yêu cầu giữ kín danh tính vì tính chất nhạy cảm của các thông tin xung quanh các đàm phán nhằm kết thúc cuộc chiến được châm ngòi bởi vụ tấn công mà Hamas thực hiện ngày 7/10/2023.

Vụ tấn công này đã khiến 1.200 người thiệt mạng và 250 người bị bắt giữ làm con tin. Hiện vẫn còn 120 con tin bị giam giữ, tuy nhiên chính phủ Israel tin rằng 1/3 trong số đó đã thiệt mạng.

Các cơ quan y tế tại Gaza cho biết hơn 39.000 người Palestine đã thiệt mạng và phần lớn dân số trong số 2.3 triệu người tại Gaza đã bị buộc phải sơ tán do cuộc chiến tại đây.

Mỹ, Qatar và Ai Cập đã liên tục nỗ lực tổ chức trung gian các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một thỏa thuận khung dựa trên đề xuất của Israel và được ủng hộ bởi Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Thỏa thuận khung này đề ra 3 giai đoạn, với giai đoạn đầu gồm một lệnh ngừng bắn dài 6 tuần và giải phóng con tin là phụ nữ, người cao tuổi và người bị thương để đối lấy sự tự do cho hàng trăm tù nhân người Palestine bị giam giữ tại các nhà tù của Israel.

Các đàm phán về giai đoạn 2 – mà ông Biden nhận định là "đàm phán nhằm kết thúc cuộc chiến vô thời hạn" – sẽ được tiến hành trong giai đoạn 1. Công cuộc tái kiến thiết quy mô lớn sẽ được bắt đầu trong giai đoạn 3.

Bất đồng quan điểm

Các quan chức Mỹ trong nhiều tuần qua đã khẳng định thỏa thuận sắp được ký kết nhưng vẫn còn nhiều rào cản cần phải được vượt qua.

Các nguồn tin phương Tây và Ai Cập cho biết các quan chức Israel đã đề ra yêu cầu mới về một biện pháp sàng lọc thường dân trở về miền Bắc Gaza trong phiên thương lượng gần nhất tại Cairo hồi đầu tháng 7. Quan chức phương Tây cho biết diễn biến này "nằm ngoài kế hoạch".

Quan chức này cho biết Israel không chỉ lo ngại về việc các tay súng Hamas có thể trở lại miền Bắc, mà cả những "thành viên" trong số dân thường cung cấp hỗ trợ một cách bí mật cho Hamas.

Quan chức này và 3 nguồn tin khác cho biết phía Israel cũng đã phản đối yêu cầu nước này rút lực lượng khỏi khu vực dài 14km dọc biên giới với Ai Cập mà chính phủ Israel gọi là hành lang Philadelphi.

Lực lượng Phòng vệ Israel đã chiếm quyền kiểm soát dải đất này trong tháng 5, cho biết khu vực chiến lược này chứa hàng loạt đường hầm buôn lậu mà Hamas có thể sử dụng để vận chuyển vũ khí và các quân nhu khác. Ai Cập khẳng định đã phá hủy các tuyến đường hầm này từ nhiều năm trước và đã đề ra vùng đệm và công sự tại biên giới nhằm ngăn chặn buôn lậu.

Quan chức phương Tây cho biết đàm phán trong những ngày qua đã tập trung vào việc "gỡ rối" vấn đề này, thông qua việc phía Israel rút quân "hoặc có thể có một biện pháp nào đó để các bên hiểu rõ về cách vấn đề này đã được giải quyết".

Tại cuộc họp báo hôm 25/7 trước khi Thủ tướng Netanyahu gặp mặt tổng thống Mỹ, Một quan chức cấp cao trong chính quyền Biden cho biết, quá trình ký kết thỏa thuận đang bước vào giai đoạn cuối.

"Có một số điều mà chúng tôi cần Hamas chấp hành, và có một số yêu cầu mà chúng tôi cần phía Israel thực hiện. Và tôi tin rằng mọi người sẽ chứng kiến những diễn biến xung quanh những yêu cầu này trong tuần tới", quan chức này nói.

Những điều mà Hamas cần thực hiện bao gồm "danh tính con tin được giải phóng". Quan chức này không cung cấp thêm thông tin nào khác.

Zuhri đã từ chối yêu cầu này, khẳng định: "Chính quyền Mỹ đang cố gắng che đậy hành vi phá hoại nỗ lực đàm phán của Netanyahu bằng cách khẳng định có những yêu cầu cho cả hai bên. Khẳng định này là sai".