Hà Giang không chỉ là điểm du lịch nổi tiếng với nhiều thắng cảnh đẹp, mà còn hấp dẫn du khách bởi những món đặc sản như thắng dền, thắng cố, thịt trâu gác bếp, mật ong bạc hà Hà Giang, cháo ấu tẩu, phở chua,…Và một trong những đặc sản không thể không nhắc tới ở vùng cao nguyên đá này đó chính là hạt bí mèo đen.
Hạt bí mèo đen là đặc sản của người Mèo ở Hà Giang
Hạt bí đen được lấy từ trái bí mèo đen, còn gọi là trái bí mèo, được bà con dân tộc Mèo ở Hà Giang và Tuyên Quang trồng và chăm sóc.
Theo tìm hiểu, bí mèo đen có tên khoa học là Cucurbita ficifolia, đây là loại quả thuần chủng của người dân tộc Mèo. Chúng có thể được trồng ở đồng bằng hoặc ở vùng cao, thích nghi với những nơi có khí hậu lạnh, có thể sống tại vùng đất cằn cỗi, nghèo dinh dưỡng.
Loại quả này có hình dáng khá giống với quả dưa chuột
Bí mèo đen có thể trồng lấy hạt hoặc trồng làm cảnh
Cây bí mèo đen có dạng thân leo, thân nhiều lông và dài khoảng 5-15m. Sau khi trồng khoảng 3-4 tháng là có thể thu hoạch. Ở điều kiện môi trường khí hậu thuận lợi, bí mèo đen cho năng suất thu hoạch khoảng 20 – 50 trái/cây, mỗi trái nặng trung bình 4 -6kg.
Về hình dáng, quả bí mèo đen có hình bầu dục với vân sọc xanh trắng, nhìn qua chúng khá giống quả dưa hấu. Trước đây, bí mèo đen gắn với cuộc sống của người dân vùng cao ở Hà Giang, họ có thể trồng làm hàng rào hoặc làm món ăn dân dã. Phần thịt của quả bí khá dẻo và ngọt dạng sợi có thể dùng để chế biến nấu canh, luộc, làm mứt...
Sau khi trồng khoảng 3-4 tháng là có thể thu hoạch
Giờ đây, người dân chủ yếu trồng bí mèo đen để lấy hạt, ít người sử dụng phần thịt để nấu ăn. Chỉ sau 3-4 tháng gieo trồng đã có thể thu hoạch những quả bí để lấy hạt. Hạt bí non có màu trắng còn hạt bí già có màu đen. Giống bí mèo này có kích thước lớn hơn các hạt giống bí khác. Đặc biệt, chúng đều hạt, mẩy, ăn ngậy và thơm hơn các loại bí trắng thông thường.
Theo khảo sát, hạt bí mèo đen trên thị trường có 2 loại, hạt sống và hạt rang. Hạt bí mèo rang có giá 200-250 nghìn đồng/kg, vào dịp Tết còn có giá lên tới 300 nghìn đồng/kg và luôn trong tình trạng cháy hàng, trong khi đó hạt bí mèo sống có giá mềm hơn. Người bán giới thiệu hạt bí mèo có màu đen hoàn toàn tự nhiên, không có có chất nhuộm màu hay phẩm màu, hạt được phơi khô và rang chín hoàn toàn thủ công theo phương pháp truyền thống nên ăn đảm bảo an toàn vệ sinh, không bị ho như ăn các loại hạt bí khác.
Trên thị trường, hạt bí mèo đen được bán với giá lên tới 300.000 đồng/kg
Bán hạt bí mèo trên chợ mạng, chị Hòa An (ở Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết loại hạt này bán rất đắt hàng vào dịp cuối năm, năm nào dịp Tết chị cũng bán được cả tạ.
"Tôi nhập hạt sống của bà con ở Hà Giang, sau đó về tự rang và bảo quản cẩn thận để hạt giữ được mùi thơm và độ giòn khi về tay khách hàng. Nhiều khi hạt rang không kịp để bán cho khách. Ngoài khách ở Hà Nội, nhiều khách ở các tỉnh cũng đặt hàng nên đơn dồn dập.
Trên thị trường, có không ít địa chỉ bán hạt bí mèo giá rẻ hơn nhưng thực chất đó là những hàng loại 2, loại 3. Với những loại này, hạt lép và rang không đảm bảo, ăn hay bị khét. Bên cạnh đó, một số người có bán loại hạt bí trắng nhưng được tẩm màu đen. Vì thế, các chị em nên tìm người bán uy tín để mua để không mua phải hạt kém chất lượng", chị Hòa An chia sẻ.
