Chiều cao thường được quyết định bởi cả các yếu tố can thiệp và không can thiệp được. Không can thiệp đươc đó là gen và giới tính, đây là những yếu tố được thừa hưởng từ di truyền. Yếu tố can thiệp được, là dinh dưỡng, mức độ tập luyện, vận động, hormone, tình trạng dùng thuốc.
Ngoài ra, thời điểm can thiệp cũng rất quan trọng cho trẻ em. Cần quan tâm sớm, kịp thời, đúng mức vào 3 thời kỳ gồm: Giai đoạn mang thai; giai đoạn 0-2 tuổi và giai đoạn tiền dậy thì, dậy thì.
Chiều cao của trẻ tăng theo từng giai đoạn: Thời gian mang thai vào khoảng 50cm; năm thứ nhất tăng thêm 25 cm; năm thứ 2 tăng 10-12cm; các năm tiếp theo tăng từ 5-7cm mỗi năm. Đặc biệt giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì, chiều cao của trẻ sẽ tăng khoảng từ 7-15cm mỗi năm.
Chúng ta không thể chọn hay cải thiện được gen, giới tính cho trẻ, cha mẹ vẫn có thể cải thiện chiều cao cho các bé bằng các biện pháp sau:
Đảm bảo dinh dưỡng tốt cho cả mẹ và bé
Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tăng trưởng. Mẹ và hoặc trẻ thiếu dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng đến phát triển của các bé nói chung, trong đó có chiều cao nói riêng.
- Đối với mẹ: cần cải thiện tình trạng dinh dưỡng trước khi mang thai, tránh suy dinh dưỡng, tránh thừa cân béo phì, tránh thiếu hụt các vi chất,… Khi mang thai, người mẹ cần được cung cấp các chất dinh dưỡng đầy đủ, tránh thiếu hoặc thừa dinh dưỡng. Bên cạnh đó, mẹ cũng cần có chế độ làm việc, nghỉ ngơi hợp lý, được khám thai và tư vấn dinh dưỡng định kỳ.
- Với trẻ em: Nên được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn. Nên có một chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng phù hợp với lứa tuổi từ khi các bé được 6 tháng tuổi, nhằm cung cấp đủ năng lượng, cân đối các chất sinh năng lượng (chất đạm, chất béo, chất bột đường) và các vitamin, khoáng chất cần thiết để trẻ phát triển toàn diện. Chú ý các thực phẩm giàu chất đạm và can xi như thịt, cá, tôm, cua, trứng và các sản phẩm từ trứng như sữa và các sản phẩm từ sữa, …
Cho trẻ ngủ đủ giấc
Trong giấc ngủ sâu, cơ thể giải phóng các hormone cần thiết để phát triển. Do đó, ngủ đủ giấc có thể cho phép tăng trưởng tối ưu.
Tập thể dục thường xuyên
Việc tập thể dục thường xuyên cũng rất quan trọng đối với sự phát triển thể chất bình thường. Các hoạt động như bơi lội, chạy, và các môn thể thao giúp tăng cường sức khỏe xương và kích thích tăng trưởng.
Thường xuyên theo dõi biểu đồ tăng trưởng
Cha mẹ cần theo dõi biểu đồ tăng trưởng để biết được sự phát triển của trẻ để có các biện pháp can thiệp kịp thời, giúp trẻ phát triển tối đa tầm vóc.
Tiêm chủng, bổ sung vitamin A và tẩy giun định kỳ
Tiêm chủng, bổ sung vitamin A và tẩy giun định kỳ là những giải pháp quan trọng để tăng cường sức đề kháng và phòng chống các bệnh về ký sinh trùng. Từ đó, giúp trẻ ít bị bệnh, phát triển toàn diện.
Nên đi khám tư vấn dinh dưỡng định kỳ
Cha mẹ nên cho trẻ đi khám tư vấn dinh dưỡng để bác sĩ phát hiện các thiếu hụt về vi chất dinh dưỡng (như thiếu vitamin D, can xi, sắt, kẽm, …), chỉ ra các thói quen dinh dưỡng chưa đúng (như chỉ ăn nước, quá ít dầu mỡ, không đa dạng thực phẩm...). Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra các biện pháp can thiệp sớm và phù hợp với từng trẻ, góp phần thúc đẩy sự phát triển tối đa sức khỏe và tầm vóc của trẻ.
