Nhiều bậc cha mẹ thường có quan niệm trẻ đến lứa tuổi dậy thì sẽ bắt đầu có nhiều tò mò về giới tính, về cơ thể mình cũng như các bộ phận sinh dục. Tuy nhiên thực tế việc này diễn ra sớm hơn và phản ứng đầu tiên của cha mẹ là vô cùng quan trọng.
Mới đây trên một diễn đàn mạng xã hội xứ Trung, một bà mẹ bỉm sữa tâm sự chuyện xảy ra với con trai và bà thắc mắc những bé trai khác có như vậy không? Cha mẹ nên làm thế nào khi thấy con như vậy?
Chị kể, vào buổi chiều ngày hôm trước khi chị đang chuẩn bị đồ ăn ở dưới bếp thì chợt nhớ ra cậu con trai đã ngủ dậy muộn quá giờ so với mọi khi. Vì thế chị bỏ dở công việc để vào phòng kiểm tra đồng thời gọi con trai dậy ăn chiều.
Thế nhưng khi chị bước vào phòng thì đã thấy con trai chị dậy rồi nhưng hành động của cậu bé đã khiến chị sửng sốt. Đó là cậu bé đã ngủ dậy nhưng đang ngồi dùng tay để nghịch "cậu nhỏ". Thấy mẹ bước vào, cậu bé ngẩng mặt lên và nói "Mẹ con, con sờ vào cái này sướng lắm". Câu nói của con trai lại càng khiến chị sửng sốt hơn nữa và lúng túng không biết phải giải thích với con thế nào hay dặn dò bé ra sao mà chỉ biết nói nhanh cho qua và gọi bé ra ngoài.
Ảnh minh họa
Thực ra trong cuộc sống vấn đề này xảy ra khá nhiều. Một bà mẹ bình luận phía dưới cũng kể về trường hợp tương tự mà bản thân gặp phải. Đó là cô phát hiện trong album ảnh của mình có rất nhiều hình do chính tay con trai 4 tuổi chụp. Nhũng hình ảnh thì vô cùng sốc đó chính là cậu bé tự tay chụp dương vật của mình. Chị lo ngại con gặp vấn đề gì về tâm lý nên đã đưa con trai đến bệnh viện thăm khám.
Trên thực tế, đây là hiện tượng xảy ra trong quá trình trưởng thành của mỗi đứa trẻ, sẽ có một khoảng thời gian trẻ bộc lộ rõ ràng sự tò mò về giới tính, thậm chí còn bộc lộ một số hành vi không tốt trong mắt cha mẹ. Đây thực chất là thời điểm trẻ bước vào giai đoạn nhạy cảm trong giáo dục giới tính, nếu cha mẹ xử lý những tình huống nhạy cảm này không đúng cách hoặc chọn cách phớt lờ sẽ rất có thể ảnh hưởng đến tâm lý sau này của trẻ. Suy cho cùng, nếu trẻ không nhận được câu trả lời từ cha mẹ và tự mình khám phá thì hậu quả sẽ rất "thảm khốc".
Vậy cha mẹ nên làm gì khi đứng trước giai đoạn nhạy cảm trong giáo dục giới tính của con?
Tầm quan trọng của giáo dục giới tính
Giáo dục giới tính không chỉ là dạy về hành vi tình dục mà còn bao gồm các khía cạnh thể chất, tâm lý và xã hội như sự hiểu biết của trẻ về cơ thể mình, sức khỏe và vệ sinh sinh sản, nhận biết giới tính và hành vi tình dục giữa con người với nhau. Thiết lập những hiểu biết và khái niệm đúng đắn trong các mối quan hệ tình dục, hành vi thân mật,...
Nghiên cứu cho thấy giáo dục giới tính giúp trẻ em và thanh thiếu niên tiếp thu kiến thức, thái độ và kỹ năng chính xác và phù hợp với lứa tuổi cũng như xây dựng các giá trị tích cực. Quá trình trưởng thành của trẻ là một quá trình không ngừng khám phá bản thân và người khác, nếu trẻ không nhận được sự hướng dẫn đúng đắn kịp thời trong quá trình khám phá thì rất có thể sẽ ảnh hưởng đến sự trưởng thành của trẻ.
Biểu hiện nhạy cảm tình dục ở các độ tuổi khác nhau
- Khám phá những thời kỳ nhạy cảm của cơ thể
Trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi dần bắt đầu học cách điều khiển cơ thể, học ngồi,… Cha mẹ thường quan sát kỹ và không khó để nhận thấy trẻ đặc biệt tò mò về cơ thể của mình trong thời điểm này. Trẻ thích dùng tay chạm vào bàn chân, bộ phận sinh dục… của mình một cách vô thức, sau khi trẻ học nói, trẻ cũng sẽ chủ động hỏi bố mẹ về những bộ phận kín của mình, lúc này nếu bố mẹ trực tiếp mắng mỏ và ngăn cản hành vi của trẻ, hoặc những câu hỏi mơ hồ của trẻ sẽ để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng trẻ.
Khi gặp những câu hỏi của trẻ, cha mẹ nên trả lời các câu hỏi của con một cách tự nhiên và tích cực, hướng dẫn con hiểu về cơ thể của chính mình, giới thiệu những bộ phận riêng tư của mình với con và để con hiểu rằng cơ quan sinh sản cũng như tay, chân, đầu, ... đều là các bộ phận của cơ thể, mỗi bộ phận đều có chức năng khác nhau.
- Nhạy cảm về nhận thức giới tính
Khi trẻ được 2 đến 3 tuổi, trẻ sẽ bắt đầu có sự tò mò mạnh mẽ về giới tính, bắt đầu tò mò về sự khác biệt về thể chất của những người khác giới và tại sao bố và mẹ lại khác nhau. Lúc này, cha mẹ có thể sử dụng một số truyện tranh, tranh ảnh, video,… để thỏa mãn trí tò mò của con, đồng thời có thể nói cho con nghe một cách khách quan và chân thực về sự khác biệt giữa nam và nữ.
Kết quả là, trẻ có thể có những thay đổi rõ rệt về giới tính, thích nói về việc mình là trai hay gái, con trai rất mạnh mẽ, con gái có thể mặc váy đẹp,... Cha mẹ nên tận dụng cơ hội này để giúp con hình thành giới tính chính xác.
- Con đến từ đâu?
Trẻ từ 3 đến 4 tuổi đã nâng cao nhận thức về bản thân và bắt đầu tự hỏi mình đến từ đâu, thường hỏi bố mẹ: “Mẹ ơi, sao con lại đến được đây?”. Một số cha mẹ tránh nói về chuyện đó hoặc chiếu lệ, nói với con rằng họ "nhặt nó từ bãi rác" hoặc "mẹ mua con về".
Như mọi người đều biết, câu trả lời như vậy sẽ gây tổn hại đến tâm lý của trẻ, đối với những đứa trẻ nhạy cảm, chắc chắn sẽ làm tăng thêm ham muốn và lo lắng trong nội tâm của trẻ về tình yêu. Trước những thắc mắc của con cái, cha mẹ có thể nói với con rằng chúng là kết quả của tình yêu thương giữa cha và mẹ, bố đã gieo hạt giống tình yêu vào bụng mẹ, và con sẽ lớn lên trong bụng mẹ từng ngày. Bạn cũng có thể sử dụng sách tranh và tài liệu có liên quan để giúp trẻ hiểu được quá trình này.
- Giai đoạn nhạy cảm của "hôn nhân"
Từ 4 đến 5 tuổi, trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn nhạy cảm của hôn nhân, thường nói những câu khiến cha mẹ dở khóc dở cười như “Mẹ là vợ con”, “Lớn lên con muốn cưới bố”... Đối mặt với những lời nói này của con cái, cha mẹ không nên quá ngạc nhiên hay cười nhạo con cái, trẻ thực chất không hề có ý niệm gì về hôn nhân, đây chỉ là biểu hiện của tình yêu mà thôi.
Cha mẹ có thể cho con cái đủ không gian để tự do tưởng tượng, cha mẹ yêu thương và bầu không khí gia đình tốt đẹp sẽ có lợi cho sự hiểu biết của con cái về hôn nhân. Sử dụng giai đoạn này để giúp trẻ hiểu được thành phần gia đình, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình và sự phân công lao động khác nhau giữa các thành viên trong gia đình. Khi lớn lên, trẻ sẽ dần hiểu rằng hôn nhân là sự kết hợp của hai người yêu nhau và học cách hỗ trợ, chăm sóc lẫn nhau.
