Bếp gas gây hại cho sức khỏe như thế nào?
Bếp gas gắn liền với hình ảnh khiến nhiều người trầm trồ: những đầu bếp chuyên nghiệp tung chảo xào nấu trên ngọn lửa lớn, tạo ra các món ăn hấp dẫn. Nhiều người cũng lựa chọn nấu bằng bếp gas vì không phải thay những bộ nồi đã dùng bấy lâu, có thể sử dụng cả khi mất điện...
Nhiều người thích dùng bếp gas để xào nấu vì cho rằng giúp món ăn nhanh chín, ngon, giòn hơn. (Ảnh minh họa)
Thế nhưng gần đây, chúng ta không chỉ chứng kiến không ít vụ cháy nổ, tai nạn bắt nguồn từ bếp gas mà còn có thêm thông tin về những tác động có hại đến sức khỏe và khí hậu gắn liền với việc sử dụng loại bếp này.
Một nghiên cứu được công bố đầu năm 2022 của Đại học Stanford (Mỹ) đã phát hiện bếp gas có thể thải ra mức độ ô nhiễm không khí trong nhà đáng lo ngại và góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy biến đổi khí hậu. Ngay cả khi không được sử dụng, bếp gas đã được chứng minh là thải ra khí metan, một loại khí nhà kính mạnh và các chất gây ô nhiễm có hại khác, bao gồm formaldehyde, carbon monoxide và nitơ dioxide.
Các phát hiện này đặt ra một câu hỏi lớn là liệu các hộ gia đình trên khắp thế giới có nên chuyển sang sử dụng bếp cảm ứng điện an toàn và hiệu quả hơn không?
Giáo sư khoa học hệ thống trái đất của Stanford, Rob Jackson và nhóm của ông tại Viện Môi trường Rừng Stanford (Mỹ) đã đo lượng khí metan và oxit nitơ thải ra ở 53 ngôi nhà trong các giai đoạn khác nhau của quá trình nấu nướng, phân tích 18 thương hiệu bếp ga và bếp từ có tuổi đời từ 3 đến 30 năm.
Họ ước tính rằng lượng khí metan rò rỉ từ bếp gas tương đương với lượng khí thải do nửa triệu ô tô chạy bằng xăng thải ra mỗi năm. Chỉ cần sử dụng một bếp ga trong một năm sẽ thải ra trung bình 649 gam khí metan - tương đương với lượng khí thải thải ra khi lái xe hơn 64km.
Ngoài việc góp phần gây ra biến đổi khí hậu, những chất ô nhiễm này có thể ảnh hưởng đáng lo ngại đến sức khỏe, bao gồm các bệnh về đường hô hấp như hen suyễn và giảm hiệu suất nhận thức - những vấn đề mà trẻ em đặc biệt dễ bị tổn thương. Các hạt vật chất nhỏ thoát ra từ khí cũng có thể xâm nhập sâu vào phổi và khi tiếp xúc trong thời gian ngắn dễ gây kích ứng không chỉ ở phổi mà còn cả mắt, mũi và cổ họng. Điều đáng ngại là, khí metan không chỉ phát ra khi sử dụng bếp mà cả khi đã tắt bếp.
Bạn có thể kiểm tra ô nhiễm bếp gas tại nhà?
Rò rỉ gas là điều nhiều người lo ngại khi sử dụng bếp gas. (Ảnh minh họa)
Không thực sự. Mặc dù có nhiều loại cảm biến chất lượng không khí trong nhà để phát hiện những thứ như carbon dioxide, hợp chất hữu cơ dễ bay hơi và chất dạng hạt, nhưng không có phiên bản gia đình giá rẻ nào để kiểm tra NOx, benzen và các chất gây ô nhiễm trong nhà khác. Có những công cụ có giá cả phải chăng để phát hiện rò rỉ gas, nhưng chúng thường hướng đến những rò rỉ đáng kể hơn là lượng khí thải bếp gas hàng ngày.
Bếp từ có tốt cho sức khỏe và môi trường hơn không?
Giống như bếp điện, bếp từ cắm vào nguồn điện nhưng cách tạo nhiệt của chúng khác biệt. Đúng như tên gọi, bếp từ sử dụng công nghệ cảm ứng. Một dòng điện được truyền qua dây đồng cuộn dưới bề mặt nấu, tạo ra dòng điện từ chạy trực tiếp đến nồi nấu để tạo nhiệt. Công nghệ này chuyển năng lượng từ bếp trực tiếp đến bất kỳ dụng cụ nấu có đáy từ tính nào. Nhiều nồi và chảo trong bếp của gia đình bạn có thể phù hợp với bếp từ, bao gồm những loại làm bằng thép không gỉ, gang và men sứ trên kim loại.
Do nhiệt được chuyển trực tiếp vào nồi hoặc chảo, bề mặt bếp từ luôn mát khi chạm vào. Cách làm nóng chính xác này giúp việc nấu nướng hiệu quả hơn: bếp từ có thể đun sôi nước nhanh hơn tới 50% so với bếp gas và điện, đồng thời duy trì nhiệt độ ổn định và chính xác.
Bếp từ cũng hiệu quả hơn nhiều so với bếp điện và gas thông thường. Tổ chức theo dõi hiệu suất năng lượng Energy Star nhận thấy rằng bếp từ chuyển nhiệt với hiệu suất khoảng 85%, cao hơn nhiều so với gas (32%) và hầu hết các loại bếp điện (75-80%).
Tuy nhiên, sự hiệu quả này đi kèm với giá cao hơn nên vẫn khiến nhiều người do dự chuyển đổi. Và một điều khác nhiều người băn khoăn là, liệu chiếc bếp từ đắt đỏ, hiệu quả đun nấu cao này có tốt cho sức khỏe của mình và gia đình hơn hay không?
Giống như các thiết bị gia dụng khác, bao gồm lò vi sóng và lò nướng bánh, bếp từ phát ra sóng điện từ. Nhưng lượng sóng này đủ thấp để được coi là an toàn theo tiêu chuẩn của Viện Kỹ sư Điện và Điện tử (Mỹ). Một số nghiên cứu ban đầu đã đặt câu hỏi liệu các trường điện từ này có thể gây hại cho trẻ em và thai nhi không. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2007 không tìm thấy bằng chứng thuyết phục về trường điện từ tần số trung bình có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe con người. Trong khi đó, bếp gas có liên quan với tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn cao hơn 42% ở trẻ em.
Bếp từ được cho là an toàn hơn cho sức khỏe khi dùng nấu nướng. (Ảnh minh họa)
Kenneth McLeod, giáo sư tại Đại học Binghamton ở New York (Mỹ), người nghiên cứu ảnh hưởng của trường điện từ lên con người, cho biết, các nghiên cứu để xác định tác động tiềm ẩn của bếp từ rất khó kiểm soát và nói chung không đưa ra đủ bằng chứng cho thấy các thiết bị này có hại.
Cũng như bất kỳ thiết bị nào khác, khi sử dụng bếp từ, hãy đọc và hiểu toàn bộ hướng dẫn an toàn, bao gồm việc sử dụng dụng cụ nấu có kích thước và cấu tạo phù hợp, duy trì khoảng cách an toàn...
Có nhất thiết phải chuyển đổi ngay từ bếp gas sang bếp từ?
Dù biết những điểm trừ của bếp gas nhưng không phải ai cũng có thể thay thế ngay dụng cụ nấu nướng này, vì giá cả, độ tiện lợi và nhiều lý do khác. Vì vậy, cho đến khi thời điểm thích hợp để chọn bếp từ, các chuyên gia gợi ý nên thực hiện các bước nhỏ để tiến tới việc điện hóa nhà bếp gia đình.
Các việc này bao gồm: Đầu tư vào nồi và chảo từ có thể sử dụng trên các loại bếp khác và nâng cấp các ổ cắm và thiết bị điện, như bếp từ, khi có điều kiện về thời gian và tiền bạc. Cho đến lúc đó, luôn bật quạt hút hoặc quạt thông gió và mở cửa sổ gần đó khi sử dụng bếp gas.
