Nằm cách trung tâm thành phố Huế khoảng 10 km, làng Thanh Tiên thuộc xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế nổi tiếng với nghề làm hoa giấy truyền thống hơn 3 thế kỷ. Theo sách “Đại Nam nhất thống chí”, nghề làm hoa giấy Thanh Tiên đã có trong danh mục thống kê các nghề thủ công từ thế kỷ 16-19.
Có giai đoạn, nghề làm hoa giấy thất truyền trong khoảng 50 năm. May thay, một số người con của làng là nghệ nhân Nguyễn Hóa và họa sĩ Thân Văn Huy đã cố công tìm hiểu, phục hồi bí quyết làm hoa giấy.
Nếu với hoa tươi mau tàn, khó bảo quản, trong khi hoa giấy có thể giữ được vẻ đẹp lâu dài, lại mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, nghề làm hoa giấy Thanh Tiên vẫn được lưu giữ và phát triển, trở thành một nét văn hóa đặc trưng của xứ Huế.
Ưu điểm của hoa giấy Thanh Tiên là phong phú về màu sắc, hình thức đẹp, để được lâu, vừa tiết kiệm vừa thể hiện sự trang nghiêm, thành kính.
Hoa giấy Thanh Tiên được làm hoàn toàn thủ công, từ khâu chọn nguyên liệu, cắt dán, tạo hình đến tô màu. Nguyên liệu chính là giấy màu, tre, nứa và keo dán. Để tạo ra một bông hoa hoàn chỉnh, người nghệ nhân phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ, đòi hỏi sự khéo léo và kiên nhẫn.
Để làm được cành hoa, người thợ phải chuẩn bị các công đoạn từ mấy tháng trước khi Huế vào mùa mưa. Họ chọn những cây tre tốt trong làng đem chẻ nhỏ, vót mỏng rồi phơi khô làm cuống hoa. Ngoài các loại hoa: lan, huệ, hồng, cúc, dã quì, tường vi… vốn chỉ phục vụ cho nhu cầu thờ tự, lễ nghi và chỉ được làm trong dịp Tết, làng Thanh Tiên còn làm thêm hoa sen giấy. Mỗi bông hoa giấy Thanh Tiên đều là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, thể hiện sự tài hoa và tâm huyết của người nghệ nhân.
Nằm dọc theo hạ lưu sông Hương, cách cầu Trường Tiền khoảng 8 km, làng Thanh Tiên thuộc xã Phú Mậu, TP. Huế, nổi danh với nghề làm hoa giấy trong 300 năm. Làng nghề hoa giấy Thanh Tiên được UBND TP. Huế công nhận là làng nghề truyền thống năm 2013.
Hoa giấy Thanh Tiên có nhiều chủng loại khác nhau, từ hoa sen, hoa cúc, hoa hồng đến các loại hoa mang tính biểu tượng tâm linh như hoa sen thờ Phật, hoa cúc thờ gia tiên. Mỗi loại hoa đều mang một ý nghĩa riêng, thể hiện ước nguyện của người dân về một cuộc sống bình an, hạnh phúc và sung túc.
Không chỉ là một sản phẩm thủ công mỹ nghệ, hoa giấy Thanh Tiên còn mang đậm giá trị văn hóa và tâm linh.
Hoa giấy Thanh Tiên thường được dùng để trang trí bàn thờ gia tiên, bàn thờ Phật, các đình, chùa, miếu mạo trong các dịp lễ, Tết. Đặc biệt, vào dịp Tết Nguyên đán, làng Thanh Tiên trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết, khi người dân khắp nơi đổ về mua hoa giấy về trang trí nhà cửa, cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
Ngày nay, làng hoa giấy Thanh Tiên không chỉ là một làng nghề truyền thống mà còn là một điểm đến du lịch hấp dẫn. Du khách đến đây không chỉ được chiêm ngưỡng những bông hoa giấy rực rỡ sắc màu mà còn được tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và con người nơi đây. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của làng hoa giấy Thanh Tiên không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc mà còn thúc đẩy phát triển du lịch, tạo việc làm cho người dân địa phương.
Để đến được làng hoa giấy Thanh Tiên thì từ trung tâm thành phố đi ngang chợ Đông Ba, xuôi Huỳnh Thúc Kháng tầm 5 km là bạn đã tiếp cận được phố cổ Bao Vinh. Bắt thêm chuyến đò sang bờ bên kia - đất làng Tiên Nộn, đi thêm 1km là tới nơi.
Hiện nay hoa giấy Thanh Tiên đã hình thành hai dòng sản phẩm phân biệt là hoa giấy truyền thống dùng cho việc thờ cúng, tâm linh và một loại tinh xảo, có giá trị cao về mặt nghệ thuật để phục vụ cho việc trưng bày và kinh doanh phục vụ khách du lịch.
Đến Huế ăn gì ngon?
Trong chuyến tham quan khu vực làng nghề truyền thống hoa giấy Thanh Tiên, du khách có thể thưởng thức những món ngon đặc sản sau:
Cơm hến
Cơm hến đã trở thành một trong những món ngon “khó cưỡng” đối với du khách. Đến với vùng đất cố đô, bạn nên ít nhất một lần nếm thử cơm hến. Đây là món ăn thơm ngon, đậm vị, cay nồng của ớt.
Cơm trắng được trộn với hến xào, da heo chiên giòn, đậu phộng rang, rau sống và mắm ruốc. Hương vị của món ăn này là sự hòa quyện giữa vị ngọt của hến, vị giòn của da heo, vị bùi của đậu phộng và vị đậm đà của mắm ruốc. Cơm hến thường được ăn kèm với một bát nước hến luộc nóng hổi.
Món cơm Hến xứ Huế là sự hòa quyện giữa hương vị đậm đà của hến xào, vị chua của xoài xanh, bùi bùi của lạc đỏ, vị mát của rau muống chẻ, rau mùi...
Bún bò Huế
Bún bò Huế là một món ăn nổi tiếng của ẩm thực Huế. Sợi bún to, dai được ăn kèm với thịt bò, giò heo, chả cua và nước dùng đậm đà. Nước dùng của bún bò Huế được ninh từ xương bò, xương heo và các loại gia vị đặc trưng của Huế. Bún bò Huế thường được ăn kèm với rau sống, chanh và ớt.
Nước dùng được ninh từ xương bò, kết hợp cùng miếng bò dai, giòn sừng sựt tạo nên hương vị thơm ngon khó cưỡng.
Bánh khoái
Bánh khoái là bánh chiên, được tạo hình giống như bánh xèo nên có hình dạng tròn, thường được ăn kèm với rau sống và nước chấm.
Tên gọi bánh khoái xuất phát từ cách gọi của người Huế khi nấu bánh khói. Cụ thể, người xưa kể lại rằng người Huế thường có thói quen làm bánh từ bột gạo và sử dụng bếp than củi để nấu.
Cứ mỗi lần thấy khói bay lên sau khi bếp củi bị tắt trong suốt quá trình nấu, thì họ quyết định đặt tên bánh đó là bánh khói. Tuy nhiên, cách phát âm của người Huế thường gọi chệch vần “oi” thành vần “oai” nên mới có tên gọi là bánh khoái như hiện nay.
Hương vị của bánh khoái là sự kết hợp giữa vị giòn của vỏ bánh, vị ngọt của tôm thịt và vị chua ngọt của nước chấm.
Bánh bèo
Bánh bèo Huế, một thức quà dân dã nhưng ẩn chứa tinh hoa ẩm thực của xứ cố đô, khiến bao thực khách say mê bởi hương vị thanh tao, dịu dàng. Từng chiếc bánh trắng ngần, mềm mại, tựa như cánh hoa bèo e ấp, được đặt trong những chiếc chén nhỏ xinh xắn, điểm xuyết thêm màu xanh tươi của hành phi, màu vàng ruộm của tôm chấy, tạo nên một bức tranh ẩm thực đầy màu sắc.
Khi thưởng thức, thực khách sẽ cảm nhận được sự hòa quyện tuyệt vời giữa vị ngọt thanh của bột gạo, vị đậm đà của tôm chấy, vị béo ngậy của hành phi và vị cay nồng của nước mắm ớt tỏi. Tất cả những hương vị tan trong miệng, mang đến một cảm giác ngon miệng khó cưỡng.
Bánh bèo Huế không chỉ ngon ở hương vị mà còn ở cách chế biến tỉ mỉ, công phu. Từ khâu chọn gạo, xay bột đến việc tráng bánh, làm nhân, tất cả đều được thực hiện một cách cẩn thận, chu đáo. Chính vì vậy, mỗi chiếc bánh bèo Huế đều chứa đựng tâm huyết và tình cảm của người làm bánh, góp phần tạo nên một món ăn đặc sắc, đậm đà bản sắc văn hóa Huế.
Chè heo quay
Chè heo quay, một món ăn độc đáo của xứ Huế, là sự kết hợp táo bạo giữa vị ngọt của chè và vị mặn của heo quay. Bột lọc dẻo dai bao bọc miếng heo quay giòn rụm, được tẩm ướp gia vị đậm đà. Nước đường phèn ngọt thanh, thoảng hương gừng ấm nồng, hòa quyện cùng vị béo ngậy của nước cốt dừa, tạo nên một bản giao hưởng hương vị khó quên.
Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được sự đối lập thú vị giữa vị ngọt của chè và vị mặn của heo quay.
Bột lọc dai dai, heo quay giòn tan, nước đường ngọt ngào, tất cả tạo nên một trải nghiệm ẩm thực độc đáo, khiến bạn nhớ mãi không quên. Chè heo quay không chỉ là một món ăn, mà còn là một nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của Huế, thể hiện sự sáng tạo và tinh tế của người dân nơi đây.
