Loài vật nhìn rợn người tưởng chỉ bắt vứt đi, ai ngờ là đặc sản Điện Biên, được coi là “đông trùng hạ thảo” ở Việt Nam

Để thưởng thức loài vật này, bạn sẽ phải vượt qua nỗi sợ hãi ban đầu bởi vẻ ngoài ghê rợn của chúng.

Du khách đặt chân lên tới vùng đất Điện Biên chắc chắn sẽ nghe danh những món đặc sản làm từ sâu chít. Ở Điện Biên, sâu chít tươi được coi là một trong những đặc sản thiên nhiên nổi tiếng nhất nhì. Loài vật này cũng có ở một số tỉnh giáp với Điện Biên như Lai Châu, Sơn La nhưng không nhiều bằng.

Sâu chít vốn là ấu trùng của loài bướm Brihaspa astrostigmella. Sâu dài khoảng 35mm, màu vàng ngà, sống trong thân cây chít hay cây đót, cây le vào mùa đông. Sâu cắn đục thân cây làm cây ngừng sinh trưởng. Người dân thu hoạch sâu chít vào tháng 11-12 hằng năm, thường là đem ngâm rượu uống. Sâu chít không chỉ là thực phẩm dinh dưỡng mà còn là bài thuốc đông y dùng ngâm rượu để bồi bổ cơ thể. Công dụng điển hình của sâu chít được dân gian truyền miệng là “phục tráng sức khỏe”. 

Trong những tháng khác không phải mùa thu hoạch chính nhưng cũng có nhiều sâu chít, bởi chúng hợp với thổ nhưỡng ở Điện Biên và sinh trưởng tự nhiên, phát triển tốt… Để biết cây nào có sâu chít, người thu hái sẽ lựa chọn những cây có dấu hiệu bệnh, không thể ra hoa (đó chính là cây đã bị ấu trùng ký sinh). Người dân bắt sâu chít bằng cách “chẻ” đôi ngọn chít để moi sâu ra. Những con sâu chít tươi rói có màu trắng sữa, căng mọng sau khi được lấy ra thường được thả trong chậu rượu nhạt. Thứ rượu ấy sẽ giữ cho sâu không bị biến chất.

Có một cách đơn giản hơn, đó là ngay sau khi lôi sâu chít ra khỏi thân cây chít, ngâm sâu chít trong một chậu nước lạnh để sau nhả ra hết chất bẩn bên trong ra ngoài. Ngâm sâu chít trong khoảng 3h, mỗi giờ lại thay nước một lần. Như vậy, khi ngâm rượu sâu chít sẽ có màu đẹp nhất, mùi vị cũng ngon nhất. Vớt sâu chít ra, để ráo nước rồi rửa sâu chít qua một lần với rượu. Lưu ý không làm sâu bị rách hay vỡ.

Sâu chít tươi rất bổ dưỡng vậy nên có thể chế biến món ăn giàu đạm và nhiều dưỡng chất. Có nhiều cách chế biến món ăn như có thể rán cùng trứng,… Đã từ lâu sâu chít tươi ngon đã trở thành đặc sản Điện Biên vang tiếng xa gần.

Thế nhưng dù nhiều dinh dưỡng như vậy, không phải ai cũng có can đảm để thưởng thức món đặc sản này. Bề ngoài ghê rợn của những con ấu trùng này khiến bất kỳ thực khách nào cũng phải “chùn đũa”. Thế nhưng nếu vượt qua được nỗi sợ hãi ban đầu, bạn sẽ cảm nhận được vị béo ngậy, thơm ngon của loài vật này.

Trong một số nghiên cứu, sâu chít rất giàu đạm, một lượng đạm cao cấp rất cần thiết cho cơ thể. Điều này lý giải tác dụng điều trị suy dinh dưỡng, nâng cao thể trạng và sức đề kháng của cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi sinh gây bệnh. Đặc biệt, ở sâu chít, hàm lượng acid béo không no đạt tới 58,37% – đây là thành phần tạo ra chất có hoạt tính sinh học cần thiết mà cơ thể không tự tổng hợp được. Sâu chít còn được coi là “đông trùng hạ thảo” ở Việt Nam.

H.M