Theo thông cáo từ Bộ Thương mại Trung Quốc, quyết định áp thuế của Mỹ không chỉ vi phạm các quy định của WTO mà còn không thể giải quyết các vấn đề trong nước của Mỹ. Ngược lại, nó chỉ làm xói mòn quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai quốc gia. Bộ Thương mại Trung Quốc nhấn mạnh: "Mỹ áp thuế đơn phương đã vi phạm nghiêm trọng các quy định của WTO, làm tổn hại đến hợp tác kinh tế Mỹ - Trung và không giúp giải quyết các vấn đề nội tại của nước này."
Bắc Kinh cũng yêu cầu Washington nhìn nhận và giải quyết các vấn đề, đặc biệt là vấn đề fentanyl, một cách khách quan, thay vì dùng thuế quan để đe dọa các quốc gia khác. Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định, ngoài việc kiện Mỹ lên WTO, Bắc Kinh sẽ thực hiện các biện pháp đáp trả tương xứng để bảo vệ quyền lợi quốc gia.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đã có phản ứng mạnh mẽ đối với các động thái của Washington. "Fentanyl là vấn đề của Mỹ", Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố, đồng thời nhấn mạnh rằng chiến dịch chống ma túy của Trung Quốc và Mỹ đã đạt được nhiều thành quả quan trọng. "Không có ai được lợi trong một cuộc chiến thương mại," bộ này nhận xét.
Động thái này của Trung Quốc xảy ra trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump gần đây đã công bố quyết định áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada và Mexico, cùng với 10% thuế đối với hàng hóa từ Trung Quốc. Lệnh thuế mới này dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 4/2, khiến các quốc gia này phải tìm cách đối phó.
Trong 1 diễn biến liên quan, cùng với tuyên bố từ Trung Quốc, Canada và Mexico cũng đã công bố các biện pháp đáp trả. Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trị giá 106,5 tỷ USD. Theo ông, động thái thuế quan của Tổng thống Trump là "sự phá hoại nền kinh tế Canada", và ông khẳng định mặc dù không mong muốn phải đáp trả, nhưng Canada đã chuẩn bị sẵn sàng. Kế hoạch đáp trả thuế quan của Canada sẽ được triển khai theo hai giai đoạn. Giai đoạn đầu, có giá trị 20,5 tỷ USD, sẽ bắt đầu từ ngày 4/2, với mức thuế 25%. Giai đoạn thứ hai sẽ kéo dài trong 21 ngày sau đó, áp dụng thuế đối với hàng hóa Mỹ trị giá 106,5 tỷ USD.
Cùng ngày, Tổng thống Mexico, bà Claudia Sheinbaum, đã ra lệnh cho Bộ Kinh tế Mexico thực hiện các biện pháp thuế quan và phi thuế quan để bảo vệ lợi ích quốc gia trước sắc lệnh thuế của Mỹ. Tuy nhiên, bà Sheinbaum khẳng định Mexico vẫn mong muốn tìm kiếm giải pháp hợp tác và đối thoại với Mỹ thay vì đối đầu. Bà cũng bác bỏ những cáo buộc của Washington về việc chính phủ Mexico liên quan đến các băng đảng ma túy, đồng thời cho biết từ tháng 10 năm ngoái, chính phủ Mexico đã thu giữ tới 20 triệu liều fentanyl.
Tình hình thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, cũng như với các quốc gia láng giềng như Canada và Mexico, đang trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Việc Mỹ áp đặt thuế quan không chỉ ảnh hưởng đến các quốc gia có liên quan mà còn đe dọa đến ổn định của nền kinh tế toàn cầu. Mặc dù Tổng thống Trump cho rằng các biện pháp này nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước và đối phó với tình trạng sản xuất hàng hóa không công bằng, nhưng chúng cũng tạo ra những tác động tiêu cực lâu dài đối với thương mại quốc tế và quan hệ giữa các quốc gia.
Giới quan sát nhận định, nếu tình hình không được giải quyết nhanh chóng, những cuộc đối đầu này có thể làm gia tăng bất ổn kinh tế và đe dọa đến các cơ chế thương mại đa phương như WTO. Trong khi đó, các quốc gia bị ảnh hưởng như Trung Quốc, Canada và Mexico sẽ tiếp tục tìm cách đối phó và bảo vệ quyền lợi quốc gia của mình thông qua các biện pháp đối phó linh hoạt.
