Không ít phụ nữ sau sinh chấp nhận sống chung với vòng bụng chảy xệ, phình to, cho rằng đó là “hậu quả tất yếu của việc làm mẹ”.
Thế nhưng, có những trường hợp, đằng sau chiếc bụng mãi không xẹp ấy lại là một bệnh lý hậu sản phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua, chỉ đến khi ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, người trong cuộc mới giật mình đi khám.
Sinh con đã 7 năm, bụng vẫn như bầu 5 tháng
Trong mắt bạn bè, chị Lâm (39 tuổi, sống tại Ninh Ba, Trung Quốc) từng là người phụ nữ có vóc dáng lý tưởng: cao ráo, mảnh mai, mặc gì cũng đẹp. Thế nhưng, kể từ sau khi sinh con thứ hai, cơ thể chị thay đổi hoàn toàn, đặc biệt là vòng bụng.
Chị Lâm kể, nằm xuống thì da bụng nhăn nhúm như một tờ giấy vò, còn khi đứng lên, bụng lại phình ra rõ rệt, trông chẳng khác nào đang mang thai 5 tháng. Mỗi khi mệt hoặc làm việc nặng, vùng thắt lưng và lưng dưới lại âm ỉ đau, có lúc đau đến mức không thể cúi người.
Điều khiến chị khó hiểu là cân nặng đã sớm trở về mức trước sinh, ăn uống cũng không quá đà, nhưng chiếc bụng thì “cố chấp” không chịu xẹp. Chị từng đổ lỗi cho bản thân thiếu kiên trì, mua đủ loại kem săn chắc, đăng ký tập riêng với huấn luyện viên, tập từ hít thở bụng đến các bài core. Kết quả không những không cải thiện, mà phần rốn còn lồi lên một cục mềm bất thường, cơn đau lưng xuất hiện ngày một dày hơn.
Sinh con 7 năm nhưng bụng sản phụ vẫn chưa xẹp xuống - Ảnh minh hoạ.
Nghe lời khuyên của bạn bè, chị Lâm đến bệnh viện thăm khám. Sau khi xem kết quả chụp CT, bác sĩ chỉ ra hàng loạt vấn đề: tách cơ bụng (tách cơ thẳng bụng), thoát vị rốn và thoát vị bẹn hai bên.
Theo bác sĩ, nguyên nhân gốc rễ nằm ở tình trạng tách cơ bụng, khi hai dải cơ thẳng bụng bị kéo giãn, tách xa nhau trong thai kỳ nhưng không thể tự phục hồi sau sinh. “Cơ bụng giống như đã 'chia nhà', khả năng nâng đỡ suy giảm nghiêm trọng. Khi đó, cơ lưng phải làm việc bù trừ, gây đau lưng; còn thành bụng mỏng yếu khiến các tạng dễ lồi ra ngoài, tạo thành các khối phồng”, bác sĩ giải thích.
Không phải béo sau sinh, mà là bệnh hậu sản dễ bị bỏ quên
Sau khi đánh giá tổng thể, bác sĩ Mạc Vũ Hiên khuyến nghị chị Lâm phẫu thuật nội soi ngoài phúc mạc - một phương pháp ít xâm lấn, có thể xử lý đồng thời cả ba vấn đề trong một lần mổ.
Ca phẫu thuật diễn ra thuận lợi. Các bác sĩ lần lượt xử lý thoát vị bẹn, thoát vị rốn, sau đó khâu kéo sát hai dải cơ thẳng bụng và đặt một tấm lưới y tế lớn để gia cố thành bụng. Chỉ sau 5 ngày, chị Lâm đã đủ điều kiện xuất viện.
“Bụng tôi xẹp hẳn, phần lồi ở rốn biến mất, sờ vào giữa bụng đã cảm nhận được cơ bụng săn chắc trở lại. Giá như tôi đi khám sớm hơn”, chị chia sẻ trong xúc động.
2 bác sĩ phụ trách chữa trị cho chị Lâm.
Theo bác sĩ, tách cơ bụng là tình trạng rất phổ biến ở phụ nữ sau sinh, đặc biệt là người mang thai nhiều lần, thai lớn, đa thai hoặc đa ối. Ngoài ra, hormone giãn dây chằng trong thai kỳ khiến mô liên kết yếu đi; sau sinh lại phải bế con sớm, làm việc nhà, thức khuya… khiến thành bụng càng khó hồi phục.
Điều đáng nói là nhiều phụ nữ nhầm lẫn tách cơ bụng với béo sau sinh, tự ép mình ăn kiêng, tập nặng, vô tình làm tăng áp lực ổ bụng, khiến tình trạng nặng hơn, thậm chí dẫn đến thoát vị.
Bác sĩ khuyến cáo, nếu sau sinh bụng phình kéo dài, đau lưng thường xuyên, sờ thấy khe hở lớn ở giữa bụng hoặc xuất hiện khối phồng bất thường quanh rốn, cần đi khám chuyên khoa để được đánh giá chính xác.
Tách cơ bụng là gì? Phương pháp cải thiện tình trạng tách cơ bụng sau sinh
Tách cơ bụng (hay tách cơ thẳng bụng) là tình trạng hai dải cơ thẳng bụng nằm dọc hai bên đường giữa bị kéo giãn và tách xa nhau sau quá trình mang thai. Bình thường, hai dải cơ này được liên kết bởi một dải mô gọi là đường trắng. Khi thai nhi lớn dần, tử cung mở rộng liên tục gây áp lực lên thành bụng, kết hợp với hormone thai kỳ làm mô liên kết mất đàn hồi, khiến cơ bụng không thể tự khép lại sau sinh. Hệ quả là bụng vẫn phình to, lỏng lẻo dù cân nặng đã giảm, đây là một vấn đề hậu sản khá phổ biến nhưng thường bị nhầm với mỡ bụng.
a. Dấu hiệu thường gặp của tách cơ bụng:
- Bụng lồi rõ khi đứng, trông giống như đang mang thai 2 - 3 tháng.
- Khi nằm ngửa, da bụng nhăn nheo, xẹp xuống rõ rệt.
- Sờ vào đường giữa bụng cảm nhận được khe hở, có thể đặt lọt từ 2 ngón tay trở lên.
- Đau lưng, đau thắt lưng kéo dài do cơ trung tâm suy yếu.
- Một số trường hợp xuất hiện khối phồng ở vùng rốn hoặc bẹn, dễ nhầm với mỡ thừa.
b. Phương pháp cải thiện tách cơ bụng sau sinh
- Với trường hợp nhẹ, phát hiện sớm (trong 6 - 12 tháng sau sinh), có thể cải thiện bằng các bài tập phục hồi cơ trung tâm (core) đúng kỹ thuật.
- Cần tránh các động tác gập bụng mạnh, nâng vật nặng hoặc tập sai tư thế vì có thể làm tăng áp lực ổ bụng.
- Khi tình trạng tách cơ kéo dài nhiều năm, khe hở lớn, kèm đau lưng hoặc có khối phồng nghi ngờ thoát vị, việc tập luyện thông thường thường không còn hiệu quả.
- Người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được đánh giá chính xác và cân nhắc các phương pháp can thiệp y tế phù hợp.
