“Man Kháu” trong tiếng Thái có nghĩa là “gạo mang thai”, gợi nhắc thời khắc hạt lúa bắt đầu nảy mầm - một giai đoạn quan trọng trong nghề trồng lúa. Triển lãm mang tên này nhấn mạnh vai trò của nước trong việc nuôi dưỡng lương thực, sinh kế và văn hóa của cả vùng đất Pù Luông.
Từ ý niệm “Giữ Mạch - Nuôi Mầm”, người dân Thôn Đôn đã cùng nhau dựng nên không gian nghệ thuật để kể câu chuyện của chính mình. 90% nguyên vật liệu, nhân lực và tri thức xây dựng triển lãm đều đến từ địa phương, biến sự kiện thành một công trình chung thay vì sản phẩm bên ngoài mang tới.
Khi di sản lúa nước gắn kết nỗ lực toàn cầu
Ngày 9/9, triển lãm “Man Kháu - Rice Up” chính thức khai mạc tại Nhà văn hóa Thôn Đôn, xã Thành Lâm, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa. Sự kiện nằm trong dự án “Bảo tồn văn hóa lúa nước Pù Luông thông qua Quản lý Nước bền vững trong Du lịch”, do Doanh nghiệp Xã hội Magnolia Sustainable Experiences (Magnolia) triển khai.
Triển lãm là hoạt động trọng tâm trong dự án “Bảo tồn văn hóa lúa nước Pù Luông thông qua quản lý nước bền vững trong du lịch”. Dự án được lựa chọn trong số 50 sáng kiến toàn cầu của chương trình Youth4Climate - sáng kiến do Bộ Môi trường và An ninh Năng lượng Ý tài trợ, thông qua Trung tâm Rome của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP).
Sự tham gia của cộng đồng Pù Luông vào dự án này là minh chứng cho cách di sản bản địa có thể gắn liền với những nỗ lực quốc tế về biến đổi khí hậu. Thông qua các hội thảo nâng cao năng lực, mô hình homestay tuần hoàn nước và triển lãm văn hóa, dự án hướng tới việc kết nối mọi người với cội nguồn lúa nước, từ câu chuyện, đất đai cho đến trách nhiệm chung với môi trường.
Triển lãm mở cửa tự do từ ngày 9 đến 30/9/2025, hứa hẹn trở thành điểm nhấn mới trên bản đồ du lịch cộng đồng Pù Luông.
Triển lãm của cộng đồng, cho cộng đồng
Điểm đặc biệt của “Man Kháu - Rice Up” không nằm ở sự cầu kỳ của hình thức, mà ở tinh thần gắn kết. Người dân cùng nhau lắng nghe, cùng bàn bạc, tham gia dựng cắp ước nguyện khổng lồ ở lối vào, cùng sắp đặt các không gian triển lãm và trực tiếp dẫn dắt du khách trải nghiệm.
Không gian trưng bày được thiết kế thành một vòng tròn khép kín, dẫn người xem đi qua những “chặng” nghệ thuật: từ khi hạt mầm thức giấc, hệ thống thủy lợi bản địa giữ nhịp sống, cho tới “Vùng Tối Chiêm Nghiệm” - nơi gợi suy ngẫm về những thách thức môi trường hôm nay.
Ngoài trưng bày nghệ thuật, triển lãm còn kết nối văn hóa qua hai “con đường ẩm thực”: “Cơm Lam” và “Rượu Cần”. Tại đây, du khách có thể cùng người dân nướng cơm lam trên than hồng hay ngồi bên vò rượu cần, lắng nghe câu chuyện nghề thủ công được truyền qua nhiều thế hệ.
Đối với nhiều người dân, triển lãm lần này không chỉ là dịp để giới thiệu bản sắc mà còn là cơ hội để thế hệ trẻ hiểu hơn về di sản quê hương. Các em nhỏ cũng góp mặt trong quá trình chuẩn bị, từ việc thu gom nguyên liệu đến trình diễn trong ngày khai mạc.
Một số hình ảnh khác của triển lãm “Man Kháu - Rice Up”:
Ảnh: BTC
