Nghịch ngợm là bản chất mà đa số trẻ nhỏ nào cũng có, nhưng mức độ sẽ tùy vào tính cách và phương pháp nuôi dạy của bố mẹ. Ở độ tuổi ưa khám phá, tò mò thì việc con có những trò nghịch mà bố mẹ đôi khi không thể nào kiểm soát được là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh cũng đừng quên uốn nắn, và nhắc nhở con em để tránh sự đùa nghịch của bé đi quá giới hạn. Từ đó, không chỉ gây ảnh hưởng đến bản thân trẻ mà còn “lây sang” những người xung quanh.
Ví dụ điển hình như gần đây, mạng xã hội Trung Quốc lan truyền đoạn clip gây xôn xao dư luận. Trong đó ghi lại toàn bộ khung cảnh náo loạn tại một khu chung cư lúc nửa đêm, mà nguyên nhân là đến từ trò nghịch của một đứa trẻ.
Cụ thể, nhóc tỳ sống tại chung cư này đã ném toàn bộ giày dép của mọi người được đặt bên ngoài hành lang mỗi nhà xuống khu vực bãi đất dưới sảnh. Hành động của đứa trẻ dẫn đến cái kết khiến những gia đình là “nạn nhân” đêm tối phải xuống dưới mày mò, lục tìm từng đôi giày, chiếc dép của mình.
Không biết sau khi trò nghịch này xảy ra, đứa trẻ sẽ đối diện với hình phạt của bố mẹ ra sao, nhưng cộng đồng mạng sau khi xem xong đoạn clip này đã để lại nhiều tranh luận. Đa số mọi người đều phê bình, thậm chí là lên tiếng chỉ trích bố mẹ đứa trẻ vì đã không dạy bảo và sát sao con, để nhóc tỳ nghịch ngợm gây ảnh hưởng đến người khác.
Bởi vậy nên trong tương lai, phụ huynh đứa trẻ cần chú tâm và uốn nắn con cẩn thận hơn. Nếu không con sẽ rất dễ trở thành một người có nhân cách xấu về sau.
Song trên thực tế, không phải trò nghịch ngợm nào của trẻ cũng xảy ra một cách tự nhiên mà đằng sau đó đôi khi sẽ có những vấn đề mà con đang gặp khó khăn không thể tự giải quyết, nhưng cũng không dám trực tiếp bày tỏ với người lớn mà sẽ thường có những hành động "kỳ lạ" để thu hút sự chú ý từ người khác giống như trường hợp của bé gái này.
Vậy bố mẹ nên phản ứng ra sao trước những trò đùa vui, nghịch ngợm của con?
- Lắng nghe và thấu hiểu: Hãy lắng nghe trẻ và hiểu rằng những trò đùa và nghịch ngợm là một phần của quá trình trưởng thành. Đừng tỏ ra quá nghiêm khắc hoặc căng thẳng mà không thể chia sẻ niềm vui hay sự thoải mái với con.
- Định rõ giới hạn: Đặt những giới hạn rõ ràng để trẻ biết những hành vi nào là chấp nhận được và những hành vi nào là không chấp nhận được. Đồng thời, giải thích cho con về lý do tại sao một số hành vi đùa nghịch có thể gây hại hoặc không an toàn cho chính bản thân và người khác.
- Khuyến khích sáng tạo và hợp tác: Nếu trẻ có những trò đùa sáng tạo, trong phạm vi cho phép thì bố mẹ hãy khuyến khích và cổ vũ con tiếp tục phát huy. Điều này có thể thúc đẩy sự phát triển của trí tưởng tượng và kỹ năng xã hội của trẻ.
- Hướng dẫn và giáo dục: Trong trường hợp trẻ vượt qua giới hạn hoặc làm những hành vi không chấp nhận được, bố mẹ cần ngay lập tức điều chỉnh bằng cách hướng dẫn và giải thích nguyên nhân tại sao hành vi đó không phù hợp cho con hiểu, sau đó đề xuất những hành vi khác chuẩn mực hơn.
- Tạo môi trường an toàn: Đảm bảo rằng môi trường xung quanh con là an toàn và phù hợp để trẻ có thể khám phá, chơi đùa và nghịch ngợm một cách tự do. Đồng thời, cung cấp các đồ chơi và hoạt động phù hợp để trẻ có thể thỏa mãn sự tò mò, sáng tạo của mình.
Với những trò đùa vui, nghịch ngợm của trẻ thì bố mẹ nên có cách hướng dẫn, giáo dục như thế nào để con phát triển những hành vi đúng đắn, loại bỏ hành vi không phù hợp?
- Thiết lập quy tắc và giới hạn rõ ràng: Thiết lập quy tắc và giới hạn rõ ràng giúp trẻ hiểu rõ những hành vi nào là chấp nhận được và những hành vi nào là không chấp nhận được. Bố mẹ hãy đảm bảo rằng các quy tắc và giới hạn này được giải thích một cách rõ ràng và thống nhất với trẻ.
- Sử dụng hướng dẫn tích cực: Thay vì chỉ trích hoặc phạt trẻ khi con có hành vi không phù hợp, hãy sử dụng hướng dẫn tích cực để chỉ dạy cho trẻ biết những hành vi nào là đúng và những hành vi nào là không đúng. Cung cấp cho trẻ lời khuyên, hướng dẫn và mô phỏng hành vi mà người lớn muốn trẻ học theo.
- Đưa ra lý do và hậu quả: Giải thích cho trẻ hiểu lý do tại sao một hành vi là không phù hợp và những hậu quả có thể xảy ra do hành vi đó. Điều này giúp trẻ nhận thức được về tác động từ hành vi của mình lên người khác và hệ thống giá trị xã hội.
- Khuyến khích và khen ngợi hành vi đúng: Khi trẻ thể hiện hành vi đúng đắn, hãy khuyến khích và khen ngợi con. Điều này giúp trẻ nhận ra rằng hành vi tích cực sẽ được đánh giá cao và đem lại lợi ích cho mình cũng như những người xung quanh.
- Mô hình hóa hành vi đúng: Bố mẹ có thể trở thành hình mẫu cho trẻ bằng cách thể hiện những hành vi đúng đắn và tích cực. Trẻ thường học hỏi và nhân bản hành vi của người lớn xung quanh, đặc biệt là bố mẹ, vì vậy bố mẹ hãy là một tấm gương tốt cho con.
- Tạo một môi trường ủng hộ: Tạo một môi trường gia đình ủng hộ và yêu thương giúp trẻ cảm thấy an toàn và tự tin để phát triển những hành vi đúng đắn. Xây dựng một mối quan hệ gắn kết và tạo ra một không gian để trẻ có thể chia sẻ cũng như thảo luận với bố mẹ về những khó khăn hay thách thức mà con gặp phải trong quá trình khôn lớn.
