Thông tin xoay quanh số tiền hơn 14 tỉ đồng mà nghệ sĩ Hoài Linh kêu gọi để hỗ trợ đồng bào miền Trung gặp bão lũ vào tháng 11/2020 đang nhận được sự quan tâm của khán giả.
Trước sự thắc mắc của dư luận, nam nghệ sĩ vừa có những chia sẻ với báo chí. Ông cho biết vì tình hình dịch Covid-19 nên chưa thể trực tiếp ra miền Trung như dự kiến. Hoài Linh khẳng định sẽ thực hiện sứ mệnh này và có chứng từ của địa phương sau khi dịch ổn định.
Tuy nhiên, chia sẻ của Hoài Linh gây tranh cãi trái chiều trên mạng xã hội. Nhiều người đồng tình, thông cảm, song cũng có ý kiến cho rằng lý do nam nghệ sĩ đưa ra vì dịch bệnh là không hoàn toàn thuyết phục. Đồng thời, trước đó, Hoài Linh đứng ra kêu gọi hỗ trợ đồng bào miền Trung lúc nguy khó, việc thực hiện chậm trễ song lại không có thông báo cụ thể cho mạnh thường quân cho đến khi bị chất vấn khiến cư dân mạng không hài lòng, tỏ thái độ ngờ vực. Bên cạnh đó, nhiều cư dân mạng thắc mắc việc Hoài Linh giữ tiền từ thiện từ sự đóng góp của người dân quá lâu có vi phạm quy định của pháp luật hay không.
Theo Luật sư Trần Minh Hùng, Trưởng Văn phòng luật sư Gia Đình (Đoàn Luật sư TP.HCM), nghệ sĩ Hoài Linh đã có dấu hiệu vi phạm vào quy định tại Điều 7 của Nghị định 64/2008. Cụ thể, việc vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ nhân dân khắc phục khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng, các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo, quy định thời gian phân phối tiền hàng cứu trợ không quá 20 ngày.
Ông Trần Minh Hùng cung cấp thông tin: "Điều 7 Nghị định 64/2008 của Chính phủ Việt Nam quy định thời gian vận động đóng góp, tiếp nhận và phân phối tiền, hàng cứu trợ có ghi: Thời gian phát động cuộc vận động chậm nhất sau 3 ngày, kể từ ngày thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng xảy ra. Trong đó, thời gian vận động đóng góp: Thời gian vận động, tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ ở cấp trung ương, cấp tỉnh kéo dài không quá 60 ngày, kể từ ngày bắt đầu phát động cuộc vận động đóng góp; Thời gian vận động, tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ ở cấp huyện và các tổ chức, đơn vị khác được cơ quan có thẩm quyền cho phép, kéo dài không quá 30 ngày, kể từ ngày bắt đầu cuộc vận động đóng góp; Thời gian phân phối tiền, hàng cứu trợ được thực hiện ngay trong quá trình vận động đóng góp và kết thúc chậm nhất không quá 20 ngày, kể từ ngày kết thúc thời gian vận động đóng góp được quy định tại khoản 2 điều này. Bên cạnh đó, điều 21 nghị định này quy định về việc khen thường và xử lý vi phạm. Trong đó, nếu các tổ chức, cá nhân huy động, quản lý và phân phối sử dụng tiền, hàng cứu trợ trái với quy định tại Nghị định này thì tùy theo mức độ vi phạm sẽ bị xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật".
Luật sư Trần Minh Hùng nhận định: "Tôi cho rằng hành vi của Hoài Linh nếu không bị điều chỉnh bởi Nghị định 64/2008 thì vẫn phải chịu trách nhiệm đối với hành vi của mình. Bởi khi quyên góp hay những người gửi tiền nhờ Hoài Linh là trung gian làm từ thiện thì họ mong muốn quà, tiền của họ tới người dân miền Trung. Hoài Linh chưa chuyển và cũng không thông báo trên phương tiện truyền thông cho mọi người biết. Do vậy, Hoài Linh đã không thực hiện đúng ý nguyện của những người làm từ thiện, vi phạm thỏa thuận với họ. Những người này có quyền khởi kiện Hoài Linh để đòi số tiền này lại và yêu cầu kèm theo lãi suất, hoặc yêu cầu Hoài Linh chuyển số tiền họ làm từ thiện kèm theo lãi suất cho cơ quan chức năng để làm từ thiện. Nếu Hoài Linh giữ số tiền này vì mục đích tư lợi cá nhân để chiếm đoạt thì thậm chí còn có dấu hiệu hình sự của hành vi lạm dụng tin nhiệm đoạt tài sản. Tôi cho rằng để làm rõ vấn đề này thì cơ quan có thẩm quyền cần điều tra, xác minh làm rõ động cơ, mục đích, hành vi của Hoài Linh để có căn cứ xử lý nghệ sĩ này theo quy định".
Luật sư Nguyễn Tiến Lập (Văn phòng NHQuang & Cộng sự) cho rằng, việc kêu gọi từ thiện thiếu chuyên nghiệp sẽ gặp rắc rối pháp lý.
Hoài Linh có cái sai là tính kịp thời chi tiêu tiền cứu trợ không được bảo đảm. Người góp tiền từ thiện luôn mong muốn đồng tiền mình góp được sử dụng đúng mục đích, gồm cả việc đúng thời điểm. Hoài Linh chỉ làm muộn thôi, chưa nói đến chuyện gì khác, người góp tiền có quyền trách nghệ sĩ, phải chấp nhận.
Nghệ sĩ nhận tiền quyên góp từ thiện từ người hâm mộ là nhận một "món nợ". Làm từ thiện nghĩa là làm vì cộng đồng, phải coi đó là việc quan trọng của mình để ưu tiên làm sớm.
Ngoài việc chậm làm từ thiện, Hoài Linh cũng mắc sai lầm là không có giải trình minh bạch. Dù Hoài Linh đã chuyển được hay chưa chuyển được số tiền quyên góp từ thiện thì hiện số tiền có bao nhiêu, giữ ở tài khoản nào, kế hoạch xử lý tiền đó ra sao thì anh phải thông tin công khai. Bằng không, để mọi người phát hiện ra như Hoài Linh mấy ngày qua thì đó là sai sót của anh, cần khắc phục nhanh.
Việc nghệ sĩ huy động quyên góp làm từ thiện trở thành quan hệ dân sự thông thường giữa bên cho và bên nhận nên mới dẫn đến những chuyện rắc rối. Nghệ sĩ có trái tim nhân ái, lại có tên tuổi hình ảnh nên họ có thể làm tốt việc kêu gọi quyên góp từ thiện hơn người bình thường.
Nghệ sĩ khi làm từ thiện, một việc rất phức tạp và mất thời gian, rất cần phải có sự tư vấn về cách làm từ các luật sư có kinh nghiệm, một người hỗ trợ pháp lý, để bảo vệ cho chính mình, bởi chỉ cần chút sơ sẩy là rất dễ gặp rắc rối pháp lý, thành vi phạm pháp luật - tội lạm dụng lòng tin của người khác.
Luật sư Ngô Việt Bắc nhận định: "Việc ông Hoài Linh đứng ra kêu gọi tiền cứu trợ trong trường hợp với tư cách là cá nhân thì không phải là đối tượng điều chỉnh của Nghị định 64/2008. Nghị định này chỉ điều chỉnh việc tổ chức, vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp của các cá nhân trong và ngoài nước trong các quỹ được nhà nước quy định. Còn cá nhân ủy thác việc gửi tiền, vật phẩm cho người khác đi làm từ thiện thì không thể áp dụng. Do đó, chưa đủ cơ sở để khẳng định ông Hoài Linh vi phạm thời gian quy định trong việc phân phối tiền cứu trợ do áp dụng Điều 7 của Nghị định 64/2008 quy định về Thời gian vận động đóng góp, tiếp nhận và phân phối tiền, hàng cứu trợ trong trường hợp này".
"Hiện nay, chưa có một văn bản pháp luật chuyên ngành để điều chỉnh vấn đề cá nhân vận động đóng góp, tiếp nhận và phân phối tiền, hàng cứu trợ. Luật hiện nay không điều chỉnh và đây là quan hệ dân sự. Tuy nhiên trong hoàn cảnh cấp thiết giữa người giao và người được tin tưởng giao phó đều muốn được chuyển đến nơi người dân bị ảnh hưởng một cách sớm nhất. Việc kéo dài thời gian khi hoàn cảnh thay đổi cơ bản từ chỗ cần thiết khẩn cấp sang bình ổn thì ý nghĩa và mục tiêu ban đầu thực sự sẽ không đạt được. Từ gốc độ cả người cho và người nhận trong hoàn cảnh lúc này sẽ trở nên gượng gạo. Bởi có thể hiện tại họ đã khắc phục được khó khăn, thậm chí vươn lên nhưng khi lũ lụt tràn về thì khi đó họ không còn gì cả. Nên nếu chọn những người bị thiệt hại trong bão lũ để trao tặng tại thời điểm này thật sự khó cả người cho lẫn người nhận. Sắp tới hi vọng Nhà nước sẽ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh vấn đề này. Còn hiện nay tất cả đều trao cho nhau trên cơ sở niềm tin và sự gửi gắm. Trừ khi người nhận biến mất, hoặc dùng số tiền đã vận động và không có thực hiện sứ mệnh được tin tưởng thì có thể bị khởi tố hình sự theo Điều 174 Bộ luật Hình sự quy định về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản với tình tiết lợi dụng thiên tai, dịch bệnh", luật sư Ngô Việt Bắc thông tin thêm.
Bên cạnh đó, luật sư Ngô Việt Bắc cho rằng việc Hoài Linh đứng ra kêu gọi chắc chắn xuất phát từ cái tâm và tấm lòng mình. Còn nếu muốn chiếm đoạt thì nam nghệ sĩ sẽ không còn ở Việt Nam mà sẽ cao chạy xa bay. Dù vậy luật sư này cũng cho rằng Hoài Linh có lỗi là do chậm trễ trong việc thực hiện sự trao đi. Nên đây là bài học cho tất cả mọi người lưu ý khi đứng ra vận động quyên góp hướng tới những hoàn cảnh, những vùng miền khó khăn thiên tai, để vừa giúp đỡ được, vừa bảo vệ được hình ảnh cá nhân và từ đó phát huy truyền thống “lá lành đùm là rách". "Hi vọng nghệ sĩ Hoài Linh và tất cả mọi người lưu tâm để tránh ảnh hưởng tới uy tín danh dự của bản thân trong quá trình làm công tác thiện nguyện", luật sư Ngô Việt Bắc nói thêm.
