Việc kết hợp các loại đồ uống đã trở thành một phần quan trọng trong các hoạt động xã hội và giải trí của con người, đặc biệt là trong các bữa tiệc, câu lạc bộ đêm và các cuộc tụ họp. Tuy nhiên, sự kết hợp giữa rượu và đồ uống tăng lực ngày càng trở nên phổ biến và thực tế, cách uống này có thể gây hại lâu dài cho sức khỏe não bộ.
Sự phổ biến của việc kết hợp rượu và đồ uống tăng lực
Trong các bữa tiệc, đồ uống có cồn kết hợp với nước tăng lực đã trở thành một hiện tượng khá phổ biến. Đồ uống tăng lực chứa các thành phần như caffeine và taurine, giúp tăng cường sự tỉnh táo và thể lực, trong khi rượu mang lại cảm giác thư giãn và vui vẻ. Sự kết hợp này dường như mang đến “năng lượng kép” trong thời gian ngắn, giúp người tham gia tiệc giữ được sự tỉnh táo và sức sống.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tại Đại học Cagliari và Đại học Catania (Italy) đã công bố một nghiên cứu trên tạp chí Neuropharmacology về những tác hại lâu dài của việc kết hợp rượu và đồ uống tăng lực đối với não bộ.
Nghiên cứu chỉ ra tác hại của việc kết hợp rượu và đồ uống tăng lực
Các nhà nghiên cứu đã chia nhóm chuột đực tuổi thanh thiếu niên thành bốn nhóm, cho ăn nước máy, rượu, đồ uống tăng lực và sự kết hợp của cả hai trong 53 ngày. Những con chuột trong nhóm uống rượu được cung cấp một lượng tương đương 18-24g rượu mỗi ngày, tương ứng với lượng rượu mà một người trưởng thành 70kg có thể tiêu thụ. Nhóm uống đồ uống tăng lực được cho uống một lượng tương đương hai lon nước tăng lực mỗi ngày.
Sau khi kết thúc thí nghiệm, các nhà nghiên cứu đã tiến hành quét não và kiểm tra hành vi để đánh giá chức năng nhận thức của các nhóm chuột. Kết quả cho thấy nhóm uống hỗn hợp có sự thay đổi lâu dài trong khả năng học hỏi và ghi nhớ, đặc biệt là khả năng linh hoạt của vùng hải mã. Hải mã là khu vực quan trọng trong não bộ chịu trách nhiệm cho việc học hỏi và ghi nhớ, và sự suy giảm chức năng ở đây có thể dẫn đến ảnh hưởng lâu dài đến khả năng nhận thức.
Ban đầu, những con chuột uống hỗn hợp này có biểu hiện cải thiện khả năng học hỏi và ghi nhớ ngắn hạn, điều này có liên quan đến sự gia tăng của BDNF (yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não). BDNF là một loại protein thúc đẩy sự phát triển của tế bào thần kinh và khả năng linh hoạt của các khớp thần kinh, có vai trò quan trọng trong việc học hỏi và ghi nhớ. Tuy nhiên, tác dụng tích cực này không kéo dài. Sau một thời gian, mức độ BDNF ở những con chuột này giảm rõ rệt, dẫn đến sự suy giảm chức năng học hỏi và ghi nhớ.
Nghiên cứu còn phát hiện ra rằng khả năng tăng cường dài hạn (LTP) ở vùng hải mã - một dạng linh hoạt của các khớp thần kinh - đã giảm rõ rệt ở giai đoạn trưởng thành. Điều này cho thấy, việc tiêu thụ rượu và đồ uống tăng lực trong giai đoạn tuổi thanh thiếu niên có thể gây tác động tiêu cực lâu dài đến sức khỏe não bộ.
Cơ chế tiềm ẩn gây hại của việc kết hợp rượu và đồ uống tăng lực
Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng sự kết hợp giữa rượu và đồ uống tăng lực có thể gây hại do sự tương tác giữa hai chất này. Rượu có tác dụng ức chế lên não bộ, trong khi caffeine trong đồ uống tăng lực là một chất kích thích. Caffeine có tác dụng đối kháng với các thụ thể adenosine, giúp ngừng cảm giác mệt mỏi, qua đó che lấp đi tác dụng ức chế của rượu. Điều này khiến người uống có thể vô tình tiêu thụ quá nhiều rượu mà không nhận thức được, từ đó làm tăng mức độ tổn thương đối với não bộ.
Quá trình chuyển hóa của caffeine và rượu trong cơ thể cũng có thể ảnh hưởng lẫn nhau. Caffeine có thể làm tăng tốc độ hấp thụ và chuyển hóa rượu, khiến nồng độ rượu trong máu nhanh chóng tăng lên, từ đó làm gia tăng mức độ tổn hại đối với não bộ.
Tác động lâu dài của việc kết hợp rượu và đồ uống tăng lực đối với sức khỏe não bộ
Việc tiêu thụ thường xuyên sự kết hợp giữa caffeine và rượu có thể gây ra những tác hại đa dạng đối với não bộ. Lượng caffeine dư thừa có thể dẫn đến sự kích thích quá mức hệ thần kinh, khiến hệ thần kinh phải hoạt động quá tải trong một thời gian dài, dẫn đến cảm giác mệt mỏi. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất công việc và học tập mà còn có thể gây ra các vấn đề như đau đầu mãn tính, giảm sự tập trung.
Rượu cũng gây tổn hại trực tiếp đến cấu trúc và chức năng của các tế bào thần kinh, làm suy giảm chức năng não bộ. Việc uống rượu lâu dài có thể dẫn đến những bệnh nghiêm trọng như teo não do rượu, khiến thể tích não giảm đi rõ rệt.
Sự kết hợp giữa caffeine và rượu cũng có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến chức năng nhận thức của não bộ. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ liên tục sự kết hợp này có thể làm suy yếu khả năng phản ứng của não, khiến não bộ trở nên “chậm chạp” khi cần phải tập trung. Điều này đặc biệt rõ rệt ở những người trẻ tuổi, vì giai đoạn này não bộ vẫn đang phát triển và bất kỳ tác động xấu nào cũng có thể gây ra những hậu quả lâu dài.