XEM VIDEO: Giọng ca của NSND Trung Kiên với bài hát "Đất nước trọn niềm vui".
NSND Trung Kiên - Giọng ca đình đám, người nghệ sĩ lớn của nền âm nhạc Việt Nam
NSND Trung Kiên, tên đầy đủ là Nguyễn Trung Kiên, sinh ngày 5 tháng 11 năm 1939 tại xã Vũ Trung, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình. Ông là con trai của nhà cách mạng Nguyễn Danh Đới, bố ruột hy sinh khi ông còn nhỏ. Mồ côi cha từ sớm, Trung Kiên lớn lên trong sự chăm sóc của mẹ và sớm bộc lộ năng khiếu âm nhạc.
Sau khi tốt nghiệp phổ thông, ông thi đỗ vào Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Ban đầu, mẹ ông không đồng ý cho ông theo đuổi con đường âm nhạc, nhưng nhờ sự động viên của Tổng Bí thư Trường Chinh, bà đã thay đổi quyết định. Năm 1960, ông được cử sang Liên Xô (nay là Ukraina) học tập và sau đó tiếp tục học cao học tại đây vào năm 1970. Trong suốt sự nghiệp, ông đã biểu diễn ở nhiều nước trên thế giới và đoạt huy chương vàng trong các cuộc thi hát ở Đức, Bulgaria.
Cố NSND Trung Kiên có chất giọng nam cao hiếm có.
Với chất giọng nam cao hiếm có, NSND Trung Kiên đã để lại dấu ấn với hàng loạt ca khúc cách mạng như: Đất nước trọn niềm vui, Cô lái tàu, Tình ca, Gặp nhau trên đỉnh Trường Sơn, Chào sông Mã anh hùng, Quà tháng Năm dâng Người, Bài ca Trường Sơn, Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người... Ông cũng là người đầu tiên tại Việt Nam trình diễn 5 bản Romance của nhạc sĩ Đặng Hữu Phúc vào năm 1978 và đã đặt lời Việt cho 300 ca khúc Nga.
Ngoài sự nghiệp ca hát, NSND Trung Kiên còn là một nhà giáo ưu tú. Ông từng giữ chức vụ Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin và Giám đốc Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam. Ông được phong học hàm Giáo sư, danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú năm 1984 và Nghệ sĩ nhân dân năm 2001. Ông cũng được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì, Huân chương Lao động hạng Ba và Huân chương Độc lập hạng Ba.
Ông là tên tuổi lớn trong dòng nhạc cách mạng.
Trong sự nghiệp giảng dạy, ông là người thầy của nhiều ca sĩ nổi tiếng như: NSND Quốc Hưng, NSƯT Đăng Dương, NSƯT Lan Anh, NSƯT Phương Nga, Ninh Đức Hoàng Long, Trọng Tấn, Lê Anh Dũng, Phạm Thu Hà, Bích Hồng, Đinh Trang. Ông từng chia sẻ: “Nếu bây giờ không được dạy, chắc tôi chết” .
Nam nghệ sĩ và các học trò.
Người cha vĩ đại của Quốc Trung từng giữ chức vụ Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin và Giám đốc Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam.
2 người vợ tuyệt vời trong cuộc đời NSND Trung Kiên
NSND Trung Kiên không chỉ là một nghệ sĩ lớn mà còn là người đàn ông mẫu mực trong gia đình. Ông kết hôn với nghệ sĩ Thanh Nga và có một con trai là nhạc sĩ Quốc Trung. Một mối duyên của ông bà bắt đầu từ những buổi sinh hoạt âm nhạc giữa hai ban đồng ca thời trẻ.
Khi ấy, nghệ sĩ Trung Kiên là thành viên của nhóm Rạng Đông, còn nghệ sĩ Thanh Nga hoạt động trong ban nhạc Tuổi Xanh. Sau này, cả hai nhóm sáp nhập thành ban đồng ca của Thành Đoàn Thanh niên Hà Nội, cũng từ đó, ông bà có cơ hội làm việc chung, gần gũi và dần nảy sinh tình cảm. Những lần tập luyện, sinh hoạt nhóm, những buổi diễn vui vẻ... lặng lẽ thắp lên mối tình giữa hai người nghệ sĩ.
Cố nghệ sĩ Thanh Nga - người vợ đầu của NSND Trung Kiên - mẹ ruột Quốc Trung.
Vốn sinh ra trong một gia đình có truyền thống âm nhạc, NSND Trung Kiên sớm bén duyên với nghệ thuật từ thời niên thiếu. Khi còn nhỏ, ông từng tham gia dàn đồng ca của Đài Phát thanh thuộc Sở Văn hóa Hà Nội và Đài Tiếng nói Hà Nội. Sau khi học xong lớp 10, ông thi vào nhạc viện - nơi nuôi dưỡng và định hình con đường nghệ thuật sau này.
Trong mắt NSND Trung Kiên, người vợ đầu tiên của ông - nghệ sĩ Thanh Nga là một phụ nữ độc đáo và đầy mê hoặc. Bà mang trong mình sự sôi động, phóng khoáng, luôn tràn đầy năng lượng sống. Bà là kiểu người có thể dễ dàng thu hút người khác bằng sự gần gũi, sự cởi mở và cá tính mạnh mẽ. Chính điều đó khiến ông say mê và trân trọng bà suốt đời.
Cuộc hôn nhân của hai người nghệ sĩ vốn ai cũng có cá tính và cái tôi riêng, nhưng thay vì mâu thuẫn, họ học cách tôn trọng và giữ khoảng không riêng cho nhau. Có lẽ nhờ vậy mà mối quan hệ ấy luôn bền chặt, đồng điệu suốt nhiều năm. Ông dành cho bà một tình yêu sâu sắc và sự kính trọng hiếm thấy, đến mức sau này, mỗi khi nhắc đến, ông vẫn gọi bà bằng những lời trân quý, đầy trìu mến.
NSND Trung Kiên và cháu nội Thiện Thanh trong một lần biểu diễn chung.
7 năm cuối đời, bà Thanh Nga chiến đấu với căn bệnh ung thư. Dù bệnh tật bào mòn thể xác, bà chưa từng tỏ ra bi quan hay than vãn. Trái lại, bà vẫn vui vẻ sống, vẫn gặp bạn bè, vẫn tìm cách tận hưởng những niềm vui nhỏ bé đời thường. Trong mắt người ngoài, bà là hình ảnh của sự mạnh mẽ và kiên cường. Nhưng phía sau đó, chính hai cha con - NSND Trung Kiên và Quốc Trung mới là những người âm thầm chịu đựng, giấu đi những giọt nước mắt và nỗi lo đau đáu về sức khỏe của bà.
Tình yêu, sự gắn bó và những tháng năm sống cùng nhau đã để lại trong ông một khoảng trống lớn - nơi không chỉ có ký ức của một người vợ, mà còn là cả một thời tuổi trẻ gắn liền với âm nhạc, đam mê và tình yêu không phai nhòa.
NSND Trung Kiên trên sân khấu cùng con dâu cũ - Thanh Lam.
Trong gia đình, NSND Trung Kiên luôn nghiêm khắc và tận tụy. Ông hướng dẫn con trai theo con đường âm nhạc từ sớm, đầu tư cho con một chiếc piano để tập đàn trong thời kỳ kinh tế khó khăn. Ông từng dạy con trai nghiêm khắc hơn cả học trò, thậm chí không cho Quốc Trung chạy xe máy đi chơi để bảo vệ đôi tay tài hoa của con. Dù muốn con theo con đường âm nhạc cổ điển, ông vẫn tôn trọng và ủng hộ khi Quốc Trung chọn nhạc nhẹ, nhạc hiện đại.
Sau khi vợ đầu qua đời vì ung thư, ông tìm lại được niềm vui tuổi xế chiều với NSND Trần Bạch Thu Hà, một nghệ sĩ piano nổi tiếng và là chị gái của nghệ sĩ dương cầm Đặng Thái Sơn. Cả hai gắn bó, hòa hợp và luôn dành cho nhau sự trân trọng, ngưỡng mộ như những người tri âm tri kỷ. Bà cũng rất yêu thương và chăm sóc các cháu của chồng, dạy các cháu đàn và bảo ban tận tình.
Người vợ sau của ông cũng rất thương con cháu của chồng như ruột thịt.
NSND Trung Kiên qua đời vào sáng ngày 27/1/2021 tại nhà riêng ở Hà Nội, hưởng thọ 82 tuổi. Sự ra đi của ông là mất mát lớn đối với nền âm nhạc Việt Nam. Nhạc sĩ Quốc Trung đã xúc động chia sẻ: “Cảm ơn bố đã mang con đến cuộc đời này. Cảm ơn bố đã dành cho con và 2 cháu Thiện Thanh và Đăng Quang một tình yêu vô bờ bến. Bố đã có cuộc đời đẹp mà con tự hào được là một phần trong đó. Sau này, ở một nơi nào đó, con ước được gặp lại bố để gọi bố yêu quý của con một lần nữa. Chào bố!”
Di sản mà cố nghệ sĩ để lại không chỉ là những ca khúc bất hủ, những học trò xuất sắc mà còn là một gia đình nghệ thuật với truyền thống âm nhạc được tiếp nối qua các thế hệ. Con trai ông, nhạc sĩ Quốc Trung, và cháu nội Thiện Thanh, Đăng Quang đều tiếp tục phát triển sự nghiệp âm nhạc, góp phần làm phong phú thêm nền văn hóa nghệ thuật nước nhà.
Hình ảnh ấm áp của gia đình NSND Trung Kiên lúc ông còn tại thế.
