"Mẹ ơi, tối qua bố mẹ chơi game với nhau à? Con nghe thấy rồi."
Khi con bất ngờ hỏi câu này, nhiều bậc phụ huynh lập tức cảm thấy xấu hổ và bối rối, không biết trả lời thế nào. Câu hỏi tưởng chừng đơn giản này thực ra lại liên quan đến nhiều chủ đề, bao gồm giáo dục giới tính, giao tiếp giữa cha mẹ và con cái, và sự thân mật trong gia đình.
Tiểu Vũ 6 tuổi là một cô bé hoạt bát và tò mò, thường xuyên đặt ra những câu hỏi khiến bố mẹ bất ngờ. Một buổi sáng, khi mẹ bé, bà Lý, đang chuẩn bị bữa sáng trong bếp, Tiểu Vũ đột nhiên tiến lại gần và hỏi một cách nghiêm túc: "Mẹ ơi, tối qua bố và mẹ chơi game phải không? Con nghe thấy rồi."
Ảnh minh họa
Bà Lý nhớ lại: "Tôi suýt đánh rơi chiếc xẻng trên tay. Tôi không ngờ mình sẽ bị hỏi một câu hỏi như vậy. Phản ứng đầu tiên của tôi là phủ nhận hoặc chuyển chủ đề, nhưng sau đó tôi nhận ra đây có thể là cơ hội để giáo dục giới tính đúng đắn."
Trước ánh mắt ngây thơ của con gái, bà Lý quyết định không né tránh câu hỏi hay giải thích quá đáng. Bà ngồi xổm xuống, nhìn thẳng vào mắt con và dịu dàng nói: "Con yêu, bố mẹ đôi khi cũng làm vài việc người lớn cùng nhau sau khi con ngủ.
Cũng như con và bạn thân có những trò chơi và bí mật riêng, bố mẹ cũng có cách riêng để gần gũi nhau. Đó là bởi vì chúng ta yêu nhau, và đó là điều tự nhiên và đẹp đẽ. mẹ sẽ kể cho con nghe thêm về điều này khi con lớn hơn.
Bây giờ, tất cả những gì con cần biết là đó là một biểu hiện của tình yêu, và nó an toàn và bình thường".
Tiểu Vũ có vẻ rất hài lòng với câu trả lời. Cô bé gật đầu nói: "Ồ, lần sau mẹ có thể im lặng hơn được không? Con muốn ngủ ngon."
Bà Lý cố nhịn cười, đồng ý với yêu cầu của con gái.
Sau đó, cô Lý và chồng, anh Trương, đã thảo luận về cuộc trò chuyện. "Cả hai chúng tôi đều coi đây là một cơ hội để con học hỏi", anh Vương nói. "Chúng tôi quyết định dùng sự việc nhỏ này làm điểm khởi đầu để dần dần thiết lập một cuộc đối thoại gia đình về cơ thể, sự riêng tư và sự thân mật."
Ảnh minh họa
Cách tiếp cận của cặp cha mẹ này đã được các chuyên gia giáo dục gia đình công nhận. Giáo sư Vương, chuyên gia tâm lý trẻ em nhận xét: "Câu trả lời của cô Lý đạt điểm tuyệt đối. Cô ấy tôn trọng sự tò mò của trẻ và đưa ra câu trả lời chân thành, đồng thời điều chỉnh lượng thông tin phù hợp với trình độ nhận thức của trẻ.
Quan trọng hơn, cô ấy đã truyền tải thông điệp tích cực rằng 'mối quan hệ thân mật rất đẹp', đặt nền tảng vững chắc cho việc giáo dục giới tính chuyên sâu hơn trong tương lai."
Tuy nhiên, không phải phụ huynh nào cũng có thể bình tĩnh xử lý vấn đề này như cô Lý. Nhiều phụ huynh cảm thấy vô cùng xấu hổ, thậm chí là tức giận khi gặp phải những câu hỏi tương tự. Bạn cùng lớp của Tiểu Vũ, Tiểu Minh (bút danh), đã từng hỏi bố mẹ một câu hỏi tương tự, nhưng lại nhận được câu trả lời hoàn toàn khác.
"Bố tôi đỏ mặt, quát: 'Đừng hỏi mấy câu đó, nhóc con' rồi bỏ đi," Tiểu Minh kể lại với Tiểu Vũ sau đó. "Mẹ tôi nói họ đang nói chuyện điện thoại, nhưng tôi không tin mẹ."
Phản ứng né tránh hoặc gây hiểu lầm này có thể khiến trẻ em hoang mang, thậm chí khiến các em tin rằng sự thân mật là "điều xấu", hình thành những niềm tin không lành mạnh. Việc phản hồi một cách phù hợp với lứa tuổi và tôn trọng sự thật là một câu hỏi mà mọi bậc cha mẹ cần cân nhắc.
"Cây cần được cắt tỉa, con người cần được vun đắp trái tim và trẻ em cần được giáo dục".
Làm cha mẹ không hề dễ dàng, là bạn phải cùng con tham gia vào mọi việc trong đời sống, từ ăn, uống, ngủ, nghỉ, học tập... Và điều khó khăn nhất có lẽ không phải là thức khuya dỗ con ngủ, hay thay tã, cho con ăn mà đôi khi chỉ một câu hỏi vu vơ của con cũng đủ khiến cha mẹ "chết lặng", mặt đỏ bừng và không biết phải trả lời ra sao.
"Sao bố lại nằm đè lên người mẹ?"
"Sao mẹ lại chảy máu?"
"Sao mẹ lại mọc tóc dưới cánh tay?"
"Sao bố lại đi vệ sinh đứng còn mẹ thì ngồi?"
.... Là vô số những câu hỏi đáng yêu nhưng rất thực tế mà không ít bậc cha mẹ đã gặp phải.
Ảnh minh họa
Bởi từ 2-3 tuổi, trẻ bắt đầu trí tò mò về mọi thứ trong cuộc sống và hỏi về bất cứ điều gì hiện ra trong đầu của con.
Điều quan trọng là cha mẹ đừng hoảng sợ, cũng đừng vội vàng đánh trống lảng.
Đây thường là thời điểm tốt nhất để bắt đầu "giáo dục giới tính" cho con. Và cha mẹ không nên trả lời qua loa hoặc tùy tiện cho những câu hỏi "khó nhằn" này, vì hậu quả của việc trả lời sai có thể rất nghiêm trọng.
Giáo dục giới tính càng sớm càng tốt
Nhiều bậc phụ huynh cau mày khi nghe nhắc đến "giáo dục giới tính", cho rằng nó quá lộ liễu và thậm chí còn lo sợ con mình sẽ trưởng thành sớm nếu tiếp xúc với nó quá sớm.
Nhưng sự thật là, thế giới của trẻ em không hề có những "sắc màu" hỗn loạn mà người lớn chúng ta vẫn tưởng tượng. Các em chỉ đơn giản muốn biết "tôi là ai" và "cơ thể tôi thay đổi như thế nào".
Kể cả khi cha mẹ không nói ra, chúng cũng sẽ không bỏ qua. Thay vào đó, chúng sẽ tìm kiếm câu trả lời ở nơi khác, chẳng hạn như hỏi bạn bè, tìm kiếm trên mạng, hoặc thậm chí tự mình tìm hiểu. Cuối cùng, bạn càng cố gắng che giấu, bạn càng có nguy cơ đặt con mình vào tình thế nguy hiểm.
Giống như câu nói: "Bạn có thể nghĩ rằng giáo dục giới tính là quá sớm, nhưng những người xấu sẽ không nghĩ rằng con bạn còn quá nhỏ."
Trong vô số tin tức, trẻ em đã bị lừa dối hoặc thậm chí bị tổn hại do thiếu hiểu biết. Những nỗ lực ban đầu của cha mẹ nhằm bảo vệ con cái bằng cách không nói cho chúng biết hóa ra lại là lỗ hổng lớn nhất.
Cốt lõi thực sự của giáo dục giới tính không phải là dạy trẻ em "cách làm" mà là dạy chúng:
- Hiểu rõ cấu trúc cơ thể và bộ phận riêng tư của mình.
- Học cách từ chối những hành vi đụng chạm không phù hợp từ người khác và dũng cảm nói "không".
- Hiểu và tôn trọng ranh giới của người khác và không xâm phạm ranh giới của họ.
- Đối với trẻ em, đây là lẽ thường tình khoa học nhất và là cách tự vệ cơ bản nhất.
Ảnh minh họa
Khi trẻ hỏi một câu hỏi ngượng ngùng, cha mẹ nên trả lời thế nào?
Sau 3 tuổi, trẻ em bắt đầu có hứng thú mạnh mẽ với cơ thể và giới tính của mình.
Ví dụ, có một bé trai khi tắm đã kéo dương vật và hỏi mẹ: "Sao nó lại to hơn thế?". Nghe có vẻ buồn cười, nhưng đây là giai đoạn cần thiết trong quá trình tự khám phá bản thân của các bé.
Lúc này, cha mẹ không nên tát con hoặc đe dọa con rằng "Con mà động vào nữa thì nó sẽ rơi ra đấy".
Điều này chỉ khiến trẻ cảm thấy xấu hổ. Một cách tiếp cận hợp lý hơn là nói: "Đây là bộ phận riêng tư trên cơ thể con. Con chỉ được nhìn nó ở nơi riêng tư, không được nhìn nơi công cộng. Hơn nữa, con phải bảo vệ nó và đừng làm tổn thương nó".
Điều này thiết lập một quy tắc mà không làm phiền sự tò mò của trẻ.
Ví dụ, nếu bé nhìn chằm chằm vào băng vệ sinh của mẹ và hỏi "Sao mẹ lại ra máu?", cha mẹ có thể nói: "Đây là tín hiệu nhỏ hàng tháng của cơ thể mẹ, nghĩa là mẹ đã sẵn sàng chăm sóc một em bé trong bụng. Nếu không có em bé, cái bụng của mẹ sẽ tự dọn dẹp". Với lời giải thích này, bé sẽ hiểu rõ và không còn sợ hãi nữa.
Có một người cha Ấn Độ tài giỏi đã dùng phép so sánh với hạt giống. Khi con trai ông hỏi: "Làm thế nào một đứa bé chui vào bụng mẹ?", ông giải thích: "Nó giống như một hạt giống nhỏ được gieo xuống đất, từ từ nảy mầm và lớn lên." vừa sống động vừa dễ hiểu.
Chúng ta chắc chắn có thể học hỏi từ cách tiếp cận này và chuyển những khái niệm phức tạp thành ngôn ngữ mà trẻ em có thể hiểu được.
Những câu hỏi của trẻ có vẻ ngây thơ và buồn cười, nhưng thực ra ẩn chứa một hạt giống nhỏ.
Nếu cha mẹ trả lời một cách nghiêm túc, nó sẽ nảy mầm và phát triển thành một cái cây cao lớn;
Nếu cha mẹ cứ tránh né, nó có thể mọc thành những cành cong queo.
Giáo dục giới tính không bao giờ là thảm họa, mà là một khóa học bắt buộc cho trẻ trên con đường trưởng thành. Là cha mẹ, chúng ta không thể lúc nào cũng nghĩ: "Con còn nhỏ, để khi nào lớn hơn rồi nói chuyện", bởi vì nguy hiểm và kẻ xấu sẽ không chờ đợi.
