Một nữ nhân viên bán hàng 30 tuổi, có chỉ số BMI là 19 (thuộc mức bình thường) đến phòng khám tại Chiết Giang, (Trung Quốc) để kiểm tra sức khỏe. Cô trông gầy nhưng kết quả xét nghiệm siêu âm cho thấy bị gan nhiễm mỡ nhẹ. Sau khi hỏi kỹ hơn, bác sĩ biết nữ nhân viên bán hàng tuy thiếu cân, khối lượng cơ bắp không đủ nhưng thích ăn tinh bột và trái cây nhiều đường. Cô tin rằng ăn chay tốt cho cơ thể nên chỉ ăn các đồ này, ngày ba bữa. Vì thế, khi biết bệnh, cô rất sốc.
Quan niệm sai lầm rằng ăn chay sẽ giúp gan không nhiễm mỡ
Wei Shihang, bác sĩ, chuyên gia giảm cân và bác sĩ y khoa gia đình tại bệnh viện ở Chiết Giang (Trung Quốc), chỉ ra rằng vì hầu hết những người ăn chay tiêu thụ nhiều carbohydrate và fructose nên họ dễ mắc gan nhiễm mỡ. Ăn chay kết hợp với đồ nhiều tinh bột, đường, làm tăng tốc độ sản xuất lipid và hình thành một vòng luẩn quẩn. Vì thế, bệnh nhân không chỉ dễ trở thành người béo phì với chân tay gầy gò mà còn có bụng to.
Ăn chay phù hợp giúp cơ thể bạn khỏe mạnh. (Ảnh minh họa).
Ngoài ra, những người ăn chay có nhiều khả năng bị gan nhiễm mỡ hơn những người ăn thịt. Wei Shihang giải thích rằng vì hầu hết những người ăn chay tiêu thụ nhiều carbohydrate và fructose, chẳng hạn như gạo, mì ống, khoai lang, khoai mỡ và trái cây, nên chế độ ăn uống của họ không cân bằng. Lượng protein nạp vào không đủ, ngược lại sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ.
Dựa trên kinh nghiệm y khoa của mình, Wei Shihang đã chia sẻ 4 quan niệm sai lầm phổ biến về gan nhiễm mỡ:
- Lầm tưởng 1: Người gầy sẽ không bị gan nhiễm mỡ.
- Lầm tưởng 2: Nếu ăn nhiều sản phẩm bảo vệ gan, bạn sẽ không bị gan nhiễm mỡ.
- Lầm tưởng 3: Người ăn chay có tỷ lệ mắc bệnh gan nhiễm mỡ thấp hơn.
- Lầm tưởng 4: Chỉ cần chỉ số xét nghiệm máu bình thường thì sẽ không có gan nhiễm mỡ.
Bác sĩ nhấn mạnh, mọi người thường bỏ qua những triệu chứng ban đầu của gan nhiễm mỡ vì chúng không rõ ràng. Tuy nhiên, một khi bệnh đã chuyển sang ung thư gan, phần lớn bệnh được phát hiện ở giai đoạn muộn, thậm chí chỉ còn sống được 3-6 tháng. Ngay cả khi bạn không bị ung thư gan, gan vẫn yếu đi do chuyển hóa kém, làm tăng nguy cơ ung thư vú, nội mạc tử cung, đại trực tràng và trực tràng... Wei Shihang giải thích rằng gan nhiễm mỡ có thể gây viêm gan, tăng chỉ số gan, dẫn đến xơ gan và ung thư gan nhưng thường không được nhiều người chú ý.
Theo 10 nguyên nhân gây tử vong do ung thư mới nhất ở Trung Quốc do Bộ Y tế và Phúc lợi nước này công bố năm 2023, ung thư gan đã đứng thứ hai trong 44 năm liên tiếp. Mặc dù hầu hết nguyên nhân do bệnh nhân mắc bệnh viêm gan B và viêm gan C, khởi phát của vấn đề là gan nhiễm mỡ.
Hiện nay, tỷ lệ gan nhiễm mỡ ở nam giới Đài Loan cao gấp đôi so với phụ nữ. Hầu như cứ 3 nam giới thì có 1 người mắc gan nhiễm mỡ, bệnh càng lâu thì tỷ lệ mắc ung thư càng cao. Tuy nhiên, hiểu biết của công chúng còn hạn chế về mức độ nguy hiểm của bệnh gan nhiễm mỡ.
Ăn chay thế nào để tốt cho sức khỏe?
Nếu loại bỏ một số hoặc tất cả các sản phẩm động vật khỏi chế độ ăn uống của mình, bạn có thể không nhận được đủ các chất dinh dưỡng quan trọng. Điều này là do cơ thể bạn không thể hấp thụ một số chất dinh dưỡng từ các nguồn thực vật dễ dàng như từ thịt, cá hoặc sữa. Do đó, nếu kiên quyết ăn chay, nên lập kế hoạch cho các bữa ăn của mình để đảm bảo bữa ăn bao gồm các nguồn phù hợp của tất cả các chất dinh dưỡng mà cơ thể cần.
Không nên ăn chay trường nếu cơ thể không cho phép. (Ảnh minh họa)
Để ăn chay, cần đảm bảo ít nhất 5 phần trái cây và rau quả các loại mỗi ngày. Thực phẩm giàu tinh bột như bánh mì, ngũ cốc, khoai tây là không thể thiếu nhưng hãy chọn các loại nguyên hạt và ngũ cốc tăng cường nếu có thể. Cần một lượng vừa phải các thực phẩm thay thế cho thịt và cá, chẳng hạn như đậu phụ, đậu nành, protein bổ sung, đậu hoặc trứng.
Một số sản phẩm từ sữa hoặc các sản phẩm thay thế sẽ rất quan trọng, chẳng hạn như sữa đậu nành tăng cường và sữa chua. Bạn có thể chọn các loại ít chất béo. Hạn chế các loại thực phẩm có nhiều chất béo, đường và muối như sô cô la, bánh quy và khoai tây chiên, bởi những thực phẩm này ít chất dinh dưỡng và nhiều calo.
