Ngày 4/2, trong cuộc họp báo cùng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra một đề xuất gây tranh cãi lớn: Mỹ sẽ tiếp quản Dải Gaza và chuyển cư cư dân Palestine khỏi khu vực này. Đề xuất này, mặc dù chỉ là một ý tưởng chưa được chi tiết hóa, đã nhanh chóng tạo ra làn sóng phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế. Nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế lên tiếng chỉ trích, đồng thời cảnh báo về những hệ lụy có thể gây tổn hại đến tiến trình hòa bình khu vực và vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc pháp lý quốc tế.
Theo chuyên gia Azriel Bermant, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Quan hệ Quốc tế Praha, kế hoạch của ông Trump không có triển vọng thực tế. Theo ông, mặc dù ý tưởng này có thể mang lại lợi ích cho một số bên, nhưng việc thực hiện sẽ gặp rất nhiều thách thức, không chỉ về mặt chính trị mà còn về an ninh và nhân đạo. Bermant cũng nhấn mạnh rằng một trong những mối lo ngại lớn nhất là khả năng kế hoạch này sẽ làm tổn hại đến thỏa thuận ngừng bắn mong manh giữa Israel và Hamas, vốn đã giúp tạm dừng hơn một năm giao tranh và cứu sống nhiều con tin.
Đề xuất của ông Trump đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các quốc gia Arab. Các nước như Saudi Arabia, Ai Cập và Jordan đã lên tiếng bác bỏ kế hoạch này, đặc biệt là việc di dời người Palestine ra khỏi Gaza. Saudi Arabia, một quốc gia trung tâm trong các vấn đề ngoại giao khu vực, tuyên bố rằng họ sẽ không thiết lập quan hệ ngoại giao với Israel nếu không có một nhà nước Palestine độc lập với thủ đô là Đông Jerusalem.
Liên Hợp Quốc cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về khả năng xảy ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng nếu việc di dời hàng triệu người Palestine được thực hiện. Tổ chức này cảnh báo rằng hành động cưỡng bức di dời người Palestine khỏi Gaza sẽ vi phạm luật pháp quốc tế và có thể dẫn đến một cuộc "thanh lọc sắc tộc" trong khu vực.
Ngoài ra, các tổ chức nhân quyền quốc tế, bao gồm Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc, đã lên tiếng phản đối kế hoạch này, cho rằng nó đi ngược lại nguyên tắc quyền tự quyết của người Palestine và có thể khiến tình hình khu vực thêm phần bất ổn.
Tại Israel, đề xuất của ông Trump nhận được sự ủng hộ từ các nhóm cánh hữu trong nội các của Thủ tướng Netanyahu, những người lâu nay đã chủ trương di dời người Palestine khỏi Gaza và Bờ Tây. Thủ tướng Netanyahu cũng khẳng định đây là "ý tưởng hay đầu tiên" mà ông từng nghe và tin rằng nếu được thực hiện, kế hoạch này sẽ mang lại một tương lai khác cho tất cả các bên.
Tuy nhiên, nhiều người Israel ôn hòa lại tỏ ra lo ngại về hậu quả của kế hoạch này. Cựu Thủ tướng Yair Lapid thậm chí ví việc di dời người Palestine khỏi Gaza như "thả một quả bom" có thể gây hậu quả khó lường. Họ lo ngại rằng kế hoạch này có thể không chỉ làm trầm trọng thêm tình hình an ninh tại khu vực, mà còn phá vỡ những nỗ lực hòa bình đã đạt được.
Chính sách của Mỹ đối với Trung Đông từ lâu đã được xây dựng trên nguyên tắc giải pháp hai nhà nước, trong đó Gaza và Bờ Tây sẽ là một phần của nhà nước Palestine sống hòa bình cùng Israel. Tuy nhiên, đề xuất của ông Trump có thể đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chính sách đối ngoại của Mỹ.
Một số chuyên gia lo ngại rằng, nếu kế hoạch của ông Trump được thực hiện, nó sẽ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm và làm suy yếu các nỗ lực hòa bình trong khu vực. Họ cho rằng việc thay đổi lập trường của Mỹ có thể tác động sâu rộng đến tiến trình hòa bình Israel-Palestine, khiến việc đạt được một giải pháp lâu dài trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Đề xuất của ông Trump có thể làm phức tạp thêm quan hệ của Mỹ với các quốc gia Arab, đặc biệt là Saudi Arabia. Dù chính quyền Trump trước đây đã thiết lập quan hệ gần gũi với các quốc gia này, nhưng kế hoạch tiếp quản Gaza và di dời người Palestine có thể khiến Saudi Arabia rút khỏi tiến trình hòa bình khu vực.
Việc các quốc gia Arab, đặc biệt là Saudi Arabia, phản đối mạnh mẽ kế hoạch này có thể sẽ khiến Mỹ gặp khó khăn trong việc duy trì sự ổn định khu vực. Điều này sẽ đẩy Mỹ vào một tình thế tiến thoái lưỡng nan, giữa việc duy trì quan hệ với Israel và bảo vệ các lợi ích chiến lược tại khu vực Trung Đông.
Bên trong nước Mỹ, đề xuất của ông Trump cũng gặp phải sự phản đối từ chính các nghị sĩ trong đảng Cộng hòa. Nhiều người trong số họ cho rằng chính sách đối ngoại của Mỹ không thể chỉ tập trung vào các lợi ích ngắn hạn và cần phải duy trì giải pháp hai nhà nước. Một số nghị sĩ, như Thượng nghị sĩ Rand Paul, đã lên tiếng phản đối kế hoạch này, cho rằng Mỹ không nên tiếp tục can thiệp sâu vào Trung Đông và phải ưu tiên lợi ích quốc gia.
