Lo ngại về sự gia tăng tỉ lệ người trẻ sử dụng thuốc lá điện tử

Liều vắc-xin bảo vệ người trẻ

Phát biểu tại buổi gặp mặt báo chí truyền thông phòng chống tác hại thuốc lá và các bệnh không lây nhiễm do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và HealthBridge tổ chức ngày 21/12, bà Angela Pratt – Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, trên toàn cầu tình hình sử dụng thuốc lá điện tử đáng lo ngại đến mức tuần trước Tổng giám đốc của WHO đã kêu gọi các quốc gia có hành động khẩn cấp để ngăn chặn, bảo vệ trẻ em khỏi thuốc lá điện tử.

Bên cạnh đó, bà cũng rất lo lắng về sự gia tăng tỉ lệ trẻ sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử vì ba lý do:

Thứ nhất, các sản phẩm này chứa nicotine – chất gây nghiện cao có thể tác động lớn đến não bộ và sự phát triển của giới trẻ.

Thứ hai, thuốc lá điện tử cũng chứa các chất độc hại như các chất được tìm thấy trong thuốc lá thông thường. Là những chất được chứng minh có nguy cơ gây ung thư, bệnh tim, phổi về lâu dài và các vấn đề sức khỏe khác.

Thứ ba, những sản phẩm này được thiết kế và tiếp thị rất đặc biệt, cố tình thu hút giới trẻ như màu sắc, hương vị hấp dẫn như vỏ ngoài bắt mắt. Điều này nằm trong mục tiêu của công ty thuốc lá đó là dụ dỗ những đứa trẻ.

“Trên toàn cầu, tình hình đáng lo ngại đến mức, ngài Tedros Adhanom Ghebreyesus- Tổng giám đốc WHO ngày 14/12 cũng đã đưa ra lời kêu gọi về hành động khẩn cấp để bảo vệ và ngăn chặn trẻ em khỏi thuốc lá điện tử”, bà Angela Pratt nói.

Đồng thời, khẳng định thuốc lá điện tử không có tác dụng cai thuốc lá mà thay vào đó bằng chứng đáng báo động đã tiếp tục xuất hiện.

Nghiên cứu cho thấy, những người trẻ tuổi sử dụng thuốc lá điện tử thì có khả năng bắt đầu hút thuốc lá thông thường cao gần gấp 3 lần so với những người không sử dụng.

“Tại Việt Nam, đây là một nguy cơ nguy hiểm, các báo cáo cho thấy sản phẩm này đang được trà trộn với ma túy tổng hợp, gây nguy cơ nghiện, ngộ độc ma túy rất nguy hại”, bà Angela Pratt cho hay.

Từ những phân tích đó, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam khẳng định, tất cả đều đã ý thức được phải làm tất cả những gì có thể để bảo vệ người trẻ khỏi thuốc lá hoặc bất kỳ sản phẩm nào có chứ nicotine.

“Nếu chúng ta có thể ngăn chặn ai đó bắt đầu sử dụng thuốc lá khi còn trẻ thì điều đó giống như một liều tiêm vắc-xin để bảo vệ họ suốt cuộc đời”, bà Angela Pratt nhắc lại thông điệp.

Đối với một số yếu tố nguy cơ khác của bệnh không lây nhiễm, WHO cũng kêu gọi đánh thuế các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe như rượu, đồ uống có đường.

Khuyến nghị của WHO 

Cung cấp thêm thông tin về sản phẩm nicotine và thuốc lá mới, tác hại và khuyến cáo của WHO, Ths.Bs.Nguyễn Tuấn Lâm chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho biết, sử dụng thuốc lá điện tử có nhiều nguy cơ bệnh mãn tính giống như thuốc lá thông thường.

Về hô hấp là suy giảm chức năng phổi do tắc nghẽn; tim mạch: Rối loạn chức năng mạch máu, cơ xơ cứng mạch máu, huyết khối, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, bệnh động mạch vành, tăng huyết áp và đột quỵ; ung thư làm tổn thương DNA gây tăng nguy cơ ung thư, tăng kháng hóa trị liệu.

Bệnh về răng miệng như bệnh viêm lợi, sâu răng, mất xương quanh răng, tổn thương niêm mạc miệng, tăng nguy cơ nhiễm trùng miệng; bệnh tiêu hóa như đau vùng thượng vị, buồn nôn và nôn, tiêu chảy và xuất huyết tiêu hoá, viêm loét đại tràng….

BS. Tuấn Lâm cũng cho biết, thuốc lá điện tử có thiết kế, thành phần đa dạng và luôn thay đổi, nhiều sản phẩm thuốc lá nung nóng có chứa chất tạo hương vị khác nhau, bao gồm tinh dầu bạc hà, trái cây, vị cà phê….

Theo ông Lâm, các sản phẩm thuốc lá mới rất độc hại, cả lâu dài và ngay trước mắt. Nếu không được ngăn chặn hiệu quả, sẽ có nguy cơ cao tạo ra một thế hệ trẻ nghiện nicotine và nhấn chìm những kết quả của phòng chống tác hại thuốc lá trong những năm qua.

Việc quản lý các sản phẩm này là không khả thi. Lý do là sự đa dạng quá mức sản phẩm. Từ năm 2016-2020, FDA của Mỹ đã nhận đến hơn 6,5 triệu hồ sơ đăng ký của sản phẩm thuốc lá mới, họ từ chối 5 triệu sản phẩm.

Ngoài ra, các loại hương liệu cũng quá đa dạng, gần 20.000 loại. Một số nghiên cứu đã chỉ ra nhiều loại hương liệu gây tổn thương não, tim, phổi, niêm mạc đại tràng. Đến nay, chúng ta chưa hiểu biết hết tác hại của các loại hương liệu. Nguy cơ lớn trộn lẫn ma túy tổng hợp cũng là thách thức rất lớn.

"Làm thế nào để đảm bảo an toàn cho trẻ? Trẻ đến trường có thể được bạn mời sử dụng thuốc lá điện tử và chúng ta không biết nó có trộn ma túy tổng hợp không?. Đây là vấn đề rất đáng lo lắng, chúng ta không thể có thời gian theo con mãi được", ông Lâm nói.

Theo ông Lâm, hiện các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không được phép nhập khẩu, quảng cáo và bán ở Việt Namnhưng chưa có văn bản nào quy định một cách chính thức, nên việc thực thi còn rất yếu, các sản phẩm lậu được bán khá tràn lan. Việc duy trì tình trạng như hiện nay sẽ tới tình trạng sử dụng tiếp tục tăng nhanh trong giới trẻ.

WHO khuyến nghị, Quốc hội Việt Nam cần ban hành Nghị quyết cấm nhập khẩu, sản xuất, phân phối và bán các sản phẩm nicotinee, hệ thống phân phối điện tử không chứa nicotinee và các sản phẩm thuốc lá nung nóng, cũng như cấm quảng cáo và khuyến mãi các sản phẩm này ở Việt Nam. Đồng thời qui định rõ trách nhiệm thực thi và chế tài.

Về lâu dài, cần chuyển và hoàn thiện tiếp các quy định cấm từ Nghị quyết vào trong Luật sửa đổi luật Phòng chống tác hạicủa thuốc lá.

Trong khuôn khổ buổi gặp mặt, ông Hồ Hồng Hải - Phó vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tổng kết khóa tập huấn.

Nhằm tôn vinh những tác phẩm ấn tượng nhất, ban tổ chức đã lựa chọn và trao 2 giải Nhất, 2 giải Nhì và 10 giải vì sức khỏe cộng đồng cho các phóng viên, biên tập viên.