Tối 24/9, tại sân vận động Nghĩa Lộ (Yên Bái), đã diễn ra “Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh "Nghệ thuật Xòe Thái" vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và Khai mạc “Lễ hội Văn hóa Du lịch Mường Lò, Khám phá Danh thắng Quốc gia đặc biệt Ruộng bậc thang Mù Cang Chải 2022”.
Điểm nhấn là chương trình nghệ thuật “Xoè Thái - Tinh hoa miền di sản”. Chương trình được phát sóng trực tiếp trên sóng VTV 1 và Đài truyền hình Yên Bái.
Chỉ trong một khoảng thời gian ngắn diễn ra, chương trình thực sự đã khiến người dân cả nước choáng ngợp, mãn nhãn trước một không gian nghệ thuật thấm đẫm chất sử thi về lịch sử, cội nguồn, văn hoá… của người Thái - chủ nhân của di sản thế giới. Với ba chương bao gồm Thiên di- Dựng bản, lập mường, Miền di sản và Tinh hoa văn hoá Xoè, vừa có sự hoành tráng của một vở diễn mang tính đại vũ kịch với những đại cảnh liên tiếp, đồng thời chứa đựng nhiều nét tinh tế chạm vào cảm xúc người xem, đem đến những rung động.
Sân khấu “Xoè Thái- Tinh hoa miền di sản” được mở ra và câu chuyện sử thi của vở đại vũ kịch dân gian bắt đầu với kỹ thuật trình diễn 3D Mapping cùng giọng hát của Tùng Dương cùng ca khúc “Dấu chân của mẹ” (sáng tác Phạm Khánh Băng) kể về thuở mẹ Âu Cơ lên non dựng cơ đồ, mở đầu cho câu chuyện mang dấu ấn bề dày lịch sử của người Thái và văn hoá Thái. Hiệu ứng 3D Mapping hoà quyện với hàng trăm diễn viên múa như cuốn cả khán giả vào huyền sử lộng lẫy, hùng tráng và thiêng liêng của cha Rồng, mẹ Tiên.
Đúng như Tổng đạo diễn Lê Hải Yến đã từng chia sẻ, rằng không có một sân khấu đơn thuần nào có thể diễn tả đủ được hết câu chuyện hào hùng cùng những câu chuyện mang tính sử thi, đậm đặc bản sắc văn hoá của người Thái như vậy, nên chị đã phải “trưng dụng” toàn bộ mặt sân vận động Nghĩa Lộ, biến thành sân khấu cho đêm nghệ thuật.
Tổng đạo diễn chương trình Lê Hải Yến.
Cả sân khấu và sân vận động được liên kết với nhau bằng biểu tượng của dòng Nậm Thia chảy vắt qua như vẽ nên một dải lụa mềm uốn lượn giữa sóng lúa vàng trên đại cảnh sân khấu, các diễn viên đều xuất phát từ phía “thượng nguồn” trên sân khấu và toả xuống trình diễn, giống như chính văn hoá sống luôn nương theo các dòng suối của người Thái và cũng như sự chảy trôi, tiếp biến của những câu chuyện về lịch sử người Thái qua chương trình. Trong khung cảnh đó ẩn hiện là hình tượng quả bầu tiên, ruộng lúa bậc thang chín vàng, những cây hoa ban trắng, nón của người Thái hay chiếc khăn Piêu cùng mô hình nhà sàn, núi non trùng điệp…
Bối cảnh ấy đủ hùng vĩ, đủ thấy một đại ngàn Tây Bắc thu nhỏ để kể một câu chuyện sử thi đầy cảm xúc, mà bắt đầu là chương “Thiên di”, tái hiện cảnh 2 anh em Tạo Xuông & Tạo Ngần đã xuôi theo các dòng song, con suối dựng bản, lập mường.
Hoạt cảnh tái hiện được diễn ra với những đoàn người dẫn theo trâu bò ngựa di cư và đặt chân tới Mường Lò, để từ đây người Thái Đen lại tiếp tục di chuyển đi các hướng để khai phá những vùng đất mới và tạo nên những cánh đồng rộng lớn của vùng Tây Bắc.
Hàng trăm diễn viên mà dẫn đầu là các nghệ nhân, những già bản như nghệ nhân Lò Văn Biến, người đã khôi phục được 6 điệu Xoè cổ… đã giúp người xem hình dung được thuở khai sinh của dân tộc Thái ở Tây Bắc.
Có thể thấy, cuộc trình diễn xuyên suốt mang tầm vóc của một vở đại vũ kịch dân gian đã tạo nên một thiên sử thi về lộng lẫy và hoành tráng để kể về thuở người Thái mới lập bản, lập mường.
Sau nhiều thế kỷ, tiếp nối đời này qua đời khác, người Thái đã xuôi theo các dòng sông, con suối và những thung lũng trù phú, để dựng bản, lập mường, khai phá những vùng đất mới và tạo nên những cánh đồng lúa rộng lớn.
Dàn diễn viên với không gian âm nhạc đậm đặc bản sắc của người Thái và Tây Bắc cùng tiếng nói của người Thái cứ như thế vang vọng núi rừng đem đến rất nhiều cảm xúc.
Xúc động hơn là những khán giả có mặt tại Sân vận động Nghĩa Lộ. Trong quá trình diễn ra, thỉnh thoảng trời lại đổ mưa lớn, nhưng chưa một khắc giây nào làm giảm đi sự nhiệt huyết của hàng ngàn diễn viên, khán giả vẫn kiên định không rời ghế ngồi để được thưởng thức trọn vẹn chương trình. Mỗi khi đến một hoạt cảnh, người dân lại hào hứng kể với du khách bên cạnh mình về ý nghĩa câu chuyện.
