Nhiều người có câu cửa miệng "sướng như công chúa" ý chỉ không phải làm bất cứ việc gì, hàng ngày có người cơm bưng nước rót. Quả thực, qua các bộ phim cổ trang, mọi người thường thấy các công chúa ngày ngày sống trong cung điện nguy nga, tráng lệ, mặc trên mình bao nhiêu gấm vóc, lụa là, ăn uống tắm rửa đều có người hầu hạ. Cuộc sống như vậy, ai chẳng mơ ước.
Thế nhưng dù có cuộc sống ăn sung mặc sướng là vậy, các công chúa thời nhà Thanh lại thường yểu mệnh, ít ai có thể sống tới tuổi trưởng thành, hơn nữa gần như không có con cái.
Thực ra, điều này chỉ đúng từ khi vương triều này tiến vào trung nguyên. Trước đó, con gái của 2 vị vua đầu tiên của Thanh triều vẫn khỏe mạnh và sống khá lâu so với tuổi thọ trung bình của thời đó, họ cũng sinh nhiều con. Nhưng sau khi nhà Thanh tiến vào làm chủ trung nguyên, số phận của các nàng công chúa lại không được lâu dài như vậy.
Các công chúa nhà Thanh ít người có thể sống sót đến tuổi trưởng thành. (Ảnh minh họa)
Theo các ghi chép có liên quan, số các công chúa có thể sống sót tới tuổi trưởng thành trong từng thời kỳ là: Thời vua Thuận Trị chỉ có 1/6 người, thời Khang Hy chỉ có 8/20 người, thời Ung Chính chỉ có 1/4 người và trong số 10 người con gái của Càn Long, chỉ có 5 người sống tới lúc trưởng thành.
Các công chúa vốn là cành vàng lá ngọc, từ nhỏ đã được chăm sóc hầu hạ tận miệng, bệnh là có thái y tới khám nhưng sao tuổi thọ lại ngắn như vậy, điều này tất nhiên có lý do. Sở dĩ các công chúa trong triều đại nhà Thanh có tỷ lệ tử vong cao như vậy chủ yếu là do các nguyên nhân sau:
1. Sinh ra đã bị tách khỏi mẹ
Để tránh thế lực của bên họ ngoại (tức bên nhà vợ của hoàng đế) gây ảnh hưởng đến sự tồn vong của đất nước và người kế thừa, nhà Thanh đã xây dựng một hệ thống hỗ trợ những người thừa kế theo cách: Các hậu duệ của vua, dù là con của ai cũng đều do bảo mẫu chăm sóc kể từ khi chào đời.
Các công chúa sinh ra không được nuôi bằng sữa mẹ, không nhận được kháng thể tăng cường miễn dịch từ mẹ nên tỷ lệ tử vong sớm sẽ tăng cao. Khoa học ngày này đã chứng minh sữa mẹ quan trọng với sự phát triển của một đứa trẻ. Trong sữa mẹ chứa kháng thể IgG cùng nhiều dưỡng chất quan trọng khác có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch cho trẻ.
Các công chúa nhà Thanh từ nhỏ thiếu tình yêu của mẹ, dù được các nhũ mẫu chăm sóc nhưng tất nhiên không thể chu đáo bằng mẹ ruột nên tinh thần cũng bị ảnh hưởng, dễ bị trầm cảm hơn.
2. Môi trường sống thiếu khỏe mạnh
Công chúa ngày ngày trong cung học thêu thùa, vẽ tranh, ít vận động thể chất nên sức khỏe yếu ớt. (Ảnh minh họa)
Vào thời cổ đại, các hoàng tử ngoài văn ôn còn được võ luyện, họ được tham gia các hoạt động thể chất như cưỡi ngựa, bắn cung. Điều này giúp rèn luyện thân thể, tạo nền tảng vững chắc cho sức khỏe của các hoàng tử.
Nhưng công chúa thì khác, họ không thể ra ngoài săn bắn và bắn cung như nam giới. Những gì họ phải học là thư pháp, hội họa, đàn hát, nhảy múa,... hoặc những thứ nữ công như thêu thùa. Công chúa không được rèn luyện thân thể thường xuyên nên sức khỏe ngày càng yếu ớt, sức đề kháng kém, một khi lây nhiễm bệnh thường khó chống chọi được. Đây cũng là một trong những lý do quan trọng khiến họ có tuổi thọ ngắn và có tình trạng thể chất rất tồi tệ.
3. Những cuộc liên hôn vì chính trị
Cuộc sống hôn nhân ở nơi xứ người nhiều khác biệt khiến công chúa dễ mắc bệnh hoặc trầm cảm mà chết. (Ảnh minh họa)
Các công chúa nhà Thanh sinh ra đã được định sẵn là dùng để liên hôn với các nước khác nhằm củng cố quyền lực, địa vị đất nước.
Kể từ khi Hoàng Thái Cực nhập quan và chính thức thành lập Thanh triều, Mông Cổ được xem là một trong những đồng minh quan trọng hàng đầu của Đại Thanh. Vì sự ổn định của giang sơn họ Ái Tân Giác La, các hoàng đế nhà Thanh từ sớm đã bắt đầu thúc đẩy chính sách liên hôn với tộc người này.
Tuy nhiên, các công chúa từ nhỏ vốn sống trong cung cấm nay lại đến xứ sở xa xôi, không người thân thích nên dễ chịu cảnh dù là chính thê nhưng địa vị có khi không bằng sủng thiếp. Hơn nữa sự khác biệt về khí hậu, nếp sống cũng nỗi cô đơn có thể khiến họ dễ suy yếu cả về thể chất và tinh thần, nên tuổi thọ khó kéo dài.
Hơn nữa các công chúa nhà Thanh đi liên hôn đều không được phép sinh con, nếu có con cũng buộc phải phá bỏ do dòng dõi hoàng gia Mông Cổ không chấp nhận con cái của người ngoại tộc. Do đó, nếu phải phá thai, sức khỏe của các công chúa tất nhiên sẽ càng suy yếu.
Chưa kể đến, Mông Cổ có tập tục người kế vị Khả Hãn tiếp theo sẽ được quyền thừa kế toàn bộ các vật phẩm của vị Khả hãn đời trước, bao gồm cả thê thiếp. Đáng nói là người kế vị thường là con trai hoặc anh em trai có quan hệ huyết thống gần gũi với Khả hãn tiền nhiệm.
Điều này cũng đồng nghĩa với việc, các công chúa Thanh sẽ buộc phải lấy con trai hoặc anh em trai của chồng trước, nếu người chồng này chẳng may qua đời hoặc bị buộc phải thoái vị. Điều này đi ngược lại với tư tưởng truyền thống mà các công chúa được dạy bảo, họ không thể chấp nhận được cảnh đó nên thường chọn cái chết để giữ gìn trong sạch.
4. Quan hệ vợ chồng xa cách
Công chúa phải ở trong phủ riêng, ít được gặp mặt chồng nên thiếu tình cảm. (Ảnh minh họa)
Không phải công chúa nào liên hôn cũng phải đến đất nước Mông Cổ xa xôi, có những người may mắn hơn chút được xây dựng một phủ ở kinh thành và sống phần lớn ở đó. Tuy nhiên họ cũng không hạnh phúc hơn bao nhiêu khi không được sống cùng chồng.
Nói cách khác, các công chúa thời nhà Thanh sau khi kết hôn chỉ có thể ở một mình trong phủ công chúa, nếu muốn gặp chồng phải xin phép hoặc nhận được lệnh triệu tập. Trở thành vợ chồng nhưng lại không thể nằm chung giường, đây là tổn thương tinh thần lớn đối với công chúa.
Huống chi, quyền gặp gỡ không phải ở trong tay công chúa, mà là ở trong tay quản gia bên cạnh công chúa. Theo các tài liệu sử sách liên quan, mỗi lần muốn gặp nhau, công chúa và chồng phải trả một khoản phí để mua chuộc quản gia.
Bởi vì nếu không "hối lộ" thì dù có lệnh cho phép gặp mặt, các quản gia cũng sẽ tìm đủ mọi cớ ngăn cản.
Tóm lại, các công chúa cả đời thiếu nhất là chữ tình, sinh ra thiếu tình mẹ, kết hôn ở nơi xa thiếu tình thân, lấy chồng nhưng không được ở cùng nên thiếu tình yêu, tất cả góp phần ảnh hưởng đến tinh thần của họ, lâu dần sức khỏe cũng yếu ớt hơn nên dễ mất sơm.
