Thí điểm thưởng hợp đồng gói thầu xây lắp dự án giao thông: Động lực khuyến khích nhà thầu

Các nhà thầu cho rằng, việc ban hành Nghị định 15/2023/NĐ-CP là rất đáng mừng vì đây là lần đầu tiên có quy chế thưởng hợp đồng của Nhà nước, là động lực khuyến khích nhà thầu làm nhanh, làm tốt công trình để sớm đưa vào vận hành, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội nơi công trình đi qua.

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 15/2023/NĐ-CP quy định về thí điểm thưởng hợp đồng đối với gói thầu xây lắp thuộc các dự án giao thông trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Nghị định này quy định về thí điểm thưởng hợp đồng đối với gói thầu xây lắp thuộc các dự án giao thông trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/1/2022 của Quốc hội.

Danh mục dự án được áp dụng quy định về thí điểm thưởng hợp đồng kèm theo Nghị định này có 15 dự án: Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025; các dự án cao tốc: Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột giai đoạn 1; Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1; Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1; Cao Lãnh - An Hữu giai đoạn 1; Cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang giai đoạn 1 (đoạn qua tỉnh Hà Giang và đoạn qua tỉnh Tuyên Quang); Cầu Đại Ngãi trên QL60.

Dự án cầu vượt sông Đáy nối tỉnh Ninh Bình và tỉnh Nam Định trên tuyến đường bộ cao tốc Ninh Bình - Nam Định - Thái Bình - Hải Phòng; Cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu (trên địa bàn tỉnh Hòa Bình); Đầu tư các tuyến đường tỉnh ĐT.295C, ĐT.285B kết nối TP Bắc Ninh qua các khu công nghiệp với QL3 mới; ĐT.277B kết nối với cầu Hà Bắc 2, đường Vành đai 4; Đường từ QL12C đi khu liên hợp gang thép Formosa, tỉnh Hà Tĩnh

Cùng đó là dự án đường kết nối từ QL1A giao với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình bằng nút giao Liêm Sơn đi qua huyện Bình Lục giao với đường QL.12A, QL.21B, đường nối hai cao tốc Hà Nội - Hải Phòng và Hà Nội - Ninh Bình; kết nối hai di tích quốc gia đặc biệt là đền Trần Thương (tỉnh Hà Nam) và Khu di tích lịch sử - văn hóa đền Trần (tỉnh Nam Định); Dự án Đường gom đường vào cầu Rạch Miễu 2; Dự án đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu trên địa bàn xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam và xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải (tỉnh Ninh Thuận).

Về nguyên tắc thưởng, công trình, hạng mục công trình phải được thực hiện theo đúng hợp đồng (về số lượng, khối lượng, chất lượng), đáp ứng quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật và phải được nghiệm thu, bàn giao theo quy định của pháp luật về xây dựng.

Việc thưởng hợp đồng phải đảm bảo công khai, minh bạch, công bằng; phải được quy định rõ trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu và được thể hiện trong hợp đồng được ký kết giữa chủ đầu tư và nhà thầu.

Việc thưởng hợp đồng được áp dụng cho từng gói thầu cụ thể. Số tiền thưởng không vượt nguồn tiền thưởng quy định. Việc thưởng hợp đồng chỉ áp dụng đối với nhà thầu tuân thủ pháp luật trong thực hiện gói thầu và có nguồn tiền thưởng thực tế.

Không áp dụng thưởng đối với các trường hợp xác định giá gói thầu, lập hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu và ký kết hợp đồng không theo quy định pháp luật về xây dựng nhằm trục lợi tiền thưởng.

Tiền thưởng hợp đồng được sử dụng từ số tiền dư sau đấu thầu (bao gồm cả chỉ định thầu).

Thời gian thực hiện theo hợp đồng là thời gian được xác định cụ thể trong hợp đồng được ký kết giữa chủ đầu tư và nhà thầu, không tính thời gian gián đoạn do các yếu tố chủ quan từ phía chủ đầu tư, yếu tố khách quan vì các lý do bất khả kháng được hai bên thỏa thuận.

Điều chỉnh, thu hồi tiền thưởng thực hiện trong trường hợp phát sinh các sai lệch do cách tính tiền thưởng hoặc vi phạm các nguyên tắc thưởng theo kết luận thanh tra, kiểm tra. Trong thời gian 30 ngày kể từ khi kết luận thanh tra, kiểm tra có hiệu lực, chủ đầu tư ban hành quyết định thu hồi tiền thưởng tương ứng với số tiền sai lệch theo kết luận thanh tra, kiểm tra và yêu cầu nhà thầu nộp vào Kho bạc Nhà nước theo văn bản cam kết của nhà thầu tại hồ sơ xét thưởng hợp đồng.

Nội dung quyết định thu hồi tiền thưởng hợp đồng bao gồm: tên nhà thầu, tên gói thầu, lý do thu hồi, số tiền thu hồi cụ thể, hình thức thu hồi và thời điểm thu hồi.

Nhà thầu có trách nhiệm hoàn trả số tiền bị thu hồi vào ngân sách nhà nước trong thời gian không quá 30 ngày kể từ ngày quyết định thu hồi tiền thưởng có hiệu lực. Quá thời gian trên, nhà thầu chịu lãi phạt bổ sung theo tỷ giá của liên ngân hàng tại thời điểm hoàn trả.

Các gói thầu xây lắp thuộc các dự án trong phụ lục kèm theo Nghị định này đã ký hợp đồng trước thời điểm 25.4.2023 mà việc thưởng hợp đồng chưa được quy định trong kế hoạch đấu thầu, hồ sơ mời thầu hoặc hồ sơ yêu cầu, chủ đầu tư báo cáo người quyết định đầu tư quyết định việc áp dụng quy định về thưởng hợp đồng đối với các gói thầu này...

Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với PV ĐS&PL, đại diện Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành (nhà thầu tham gia thi công cao tốc Vũng Áng - Bùng) bày tỏ niềm vui mừng khi Chính phủ kịp thời có chính sách tạo động lực cho nhà thầu trong bối cảnh tiến độ triển khai các dự án giao thông trọng điểm vô cùng gấp rút. Vị này cho biết việc ban hành Nghị định 15/2023/NĐ-CP là rất đáng mừng vì đây là lần đầu tiên có quy chế thưởng hợp đồng của Nhà nước, là động lực khuyến khích nhà thầu làm nhanh, làm tốt công trình để sớm đưa vào vận hành, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội nơi công trình đi qua.

"Đây là sự khích lệ lớn đối với các nhà thầu giao thông, tạo động lực để nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công trong bối cảnh nhiều khó khăn phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng, đồng thời tăng cường hơn nữa trách nhiệm của nhà thầu", đại diện Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành cho hay.

Nhà thầu này cũng cho rằng công thức tính tiền thưởng hợp đồng cho nhà thầu được quy định trong Nghị định mới cơ bản hợp lý. Tuy nhiên, ngoài yếu tố nội lực của nhà thầu, còn có những yếu tố khách quan tác động đến tiến độ thực hiện công trình như: mặt bằng, di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật, vật liệu xây dựng… Nếu không có sự đồng lòng, dốc sức từ các cơ quan ban ngành, địa phương thì nhà thầu không thể đẩy nhanh tiến độ.

Bên cạnh đó, quy định về cụ thể về thưởng phạt này nên được ban hành rộng rãi cho các đối tượng áp dụng khác khi thực hiện xây dựng bằng nguồn vốn nhà nước, không nên chỉ bó hẹp trong phạm vi các dự án trọng điểm quốc gia, phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, trong trường hợp mở rộng phạm vi áp dụng chính sách, cơ quan có thẩm quyền cũng cần nghiên cứu nguồn tiền thưởng cho phù hợp.