Văn học luôn giữ một vị trí đặc biệt trong cuộc sống của mỗi con người. Đối với trẻ, văn học không chỉ là một môn học mà còn là một kênh để chúng tự do bày tỏ những điều tâm sự. Thông qua văn chương, người lớn có thể lắng nghe và hiểu rõ hơn về những băn khoăn, niềm vui và nỗi buồn của con trẻ. Từ đó có thể biết con muốn gì, cần gì để kịp thời đưa ra phương pháp nuôi dạy phù hợp.
Trên nền tảng mạng xã hội mới đây chia sẻ một bài văn của học sinh tiểu học, đã khiến cho người đọc không thể cầm được nước mắt. Đến nỗi cô giáo cũng thốt lên, "Đừng làm cô phải bật khóc" trong phần nhận xét về bài làm của học sinh, và chấm điểm 10 cho bài văn đã chiếm trọn trái tim của biết bao người đọc.
Cụ thể, đề bài yêu cầu học sinh hãy "Viết đoạn văn tả cảnh tan học".
"Hôm nay có mưa, mưa rơi rất nhiều. Dòng người vội vã đón con tan học, đến rồi đi như tan biến dần sau màn mưa ấy. Em thấy bơ vơ và lạc lõng! Năm ấy có người từng nói, sẽ đợi em mỗi khi mưa về. Nhớ lắm cha ơi!" - một phần bài văn không quá dài, nhưng từng câu từng chữ đều là dòng cảm xúc chân thật của học sinh về kỷ niệm cùng người bố của mình trong quá khứ.
Đọc xong một đoạn của bài văn này, nhiều phụ huynh đã bày tỏ sự xúc động. Không ít ông bố bà mẹ nhận ra rằng, việc bản thân nghĩ con trẻ không biết gì là hoàn toàn sai. Trên thực tế, trẻ từ 5 tuổi trở lên đã có sự nhạy cảm nhất định. Có những đứa trẻ suy nghĩ vô cùng sâu sắc, và là người giàu cảm xúc nhưng bố mẹ lại không nhận ra. Bởi vì lẽ đó mà đôi khi bố mẹ vô tình khiến con tổn thương vì chính những lời nói và hành động của mình.
Thế nhưng, do không giỏi thể hiện bằng ngôn ngữ những tâm tư của bản thân nên nhiều đứa trẻ đã chọn cách viết ra, bày tỏ nó qua các câu từ, bài tập làm văn ở lớp. Đây cũng là một trường hợp điển hình.
Có nhiều lý do khiến trẻ có thể viết ra được những bài văn cảm động giống như bài văn ở trên, bởi:
- Trẻ em thường có tâm hồn nhạy cảm và sâu sắc về cuộc sống xung quanh. Trẻ quan sát, trải nghiệm và cảm nhận được nhiều điều mà người lớn có thể bỏ qua. Khi được khuyến khích bày tỏ cảm xúc qua việc viết văn, trẻ sẽ có cơ hội thể hiện những trải nghiệm và tâm tư chân thật nhất của mình.
- Viết văn là một kênh giúp trẻ bày tỏ những thông điệp mà đôi khi trẻ sẽ rất khó nói ra bằng lời nói. Khi không dám hoặc không biết cách bày tỏ nỗi lòng, trẻ có thể chọn viết ra để tự giải tỏa và chia sẻ.
- Trẻ em thường có tâm hồn rất trong sáng và lý tưởng. Trẻ thường quan sát và suy ngẫm về những vấn đề mang tính triết lý, đạo đức như gia đình, tình yêu, sự sống... Những trăn trở này được trẻ thể hiện qua văn bản một cách chân thành.
- Viết văn còn là một cách để trẻ gây sự chú ý và được người lớn lắng nghe. Trẻ mong muốn nhận sự chia sẻ, thấu hiểu từ cha mẹ, thầy cô và hy vọng những người lớn có thể thay đổi, kịp thời đưa ra những sự hỗ trợ khi trẻ rơi vào hoàn cảnh khó khăn cần được giúp đỡ.
- Hoàn cảnh gia đình, cuộc sống của trẻ có thể là chất liệu, nguồn cảm hứng sáng tác. Trẻ sinh ra và lớn lên trong những hoàn cảnh khó khăn, hoặc có những trải nghiệm đau thương thường có xu hướng viết những bài văn sâu lắng và cảm động.
Việc bố mẹ, thầy cô giúp trẻ trau dồi năng lực văn học mang lại những giá trị gì cho bé?
- Phát triển tư duy sáng tạo và khả năng trải nghiệm
Tiếp xúc với văn học giúp mở rộng tầm nhìn của trẻ bởi văn học mang đến những thế giới, câu chuyện phong phú và đa dạng. Trẻ được tiếp cận với những quan điểm, cách nhìn nhận về cuộc sống khác biệt so với những gì trẻ vốn biết. Điều này giúp kích thích trí tưởng tượng, sự sáng tạo của trẻ.
Thông qua các hoạt động sáng tạo như viết, kể chuyện, trẻ có cơ hội thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của bản thân. Đây là dịp để trẻ khám phá chính mình, tìm hiểu về những trải nghiệm, quan điểm riêng. Quá trình này sẽ giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo và khả năng tự thể hiện.
- Nâng cao kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp
Tiếp xúc với các thể loại văn học như truyện, thơ, kịch... sẽ giúp trẻ làm quen, hiểu và sử dụng ngôn ngữ một cách hiệu quả hơn. Trẻ học cách diễn đạt ý tưởng, cảm xúc bằng từ ngữ phong phú, chính xác hơn.
Thông qua các hoạt động như đọc, kể chuyện, thảo luận về văn học, trẻ có cơ hội thực hành và cải thiện các kỹ năng giao tiếp quan trọng như nói, nghe, đọc, viết. Điều này sẽ giúp trẻ tự tin và thành thạo hơn trong giao tiếp.
- Phát triển tính cách và giá trị nhân văn
Nhiều tác phẩm văn học chứa đựng những thông điệp, bài học về giá trị đạo đức, nhân sinh quan sâu sắc. Thông qua việc tiếp xúc với các câu chuyện, tình huống trong văn học, trẻ sẽ dần hình thành những phẩm chất như lòng nhân ái, trách nhiệm, ý chí vượt khó...
Việc tiếp thu và thực hành những giá trị này sẽ góp phần xây dựng tính cách tốt đẹp, giúp trẻ trở thành những công dân có ích cho xã hội trong tương lai.
- Thúc đẩy hứng thú học tập
Hoạt động văn học thường mang tính vui nhộn, hấp dẫn. Trẻ được tham gia vào các trò chơi, hoạt động sáng tạo liên quan đến văn học sẽ cảm thấy thích thú, vui vẻ. Điều này giúp trẻ hình thành niềm đam mê và động lực học tập tích cực.
Khi trẻ cảm thấy hứng thú với hoạt động học tập, các em sẽ tập trung chú ý và nỗ lực hơn để tiếp thu kiến thức, kỹ năng mới. Từ đó, trẻ sẽ có khả năng phát triển toàn diện hơn trong quá trình học tập.
