Chúng ta làm việc chăm chỉ suốt 30 năm, chắt chiu từng đồng mới tích lũy được một khoản tiền. Nhưng đến một thời điểm nhất định, câu hỏi khó nhất lại xuất hiện: số tiền ấy nên được dùng vào việc gì trước tiên?
Dùng ngay để mua nhà, mua xe cho con cái, hay giữ lại để đảm bảo 20 năm tuổi già không phải sống trong bất an?
Ảnh minh họa
Nếu nhìn một cách thực tế, chi phí cho tuổi già không hề nhỏ. Hiện nay, thuê người chăm sóc tại nhà và thuê một căn hộ hưu trí rơi vào khoảng 10-20 triệu đồng/tháng.
Điều này cho thấy, nếu dốc toàn bộ tiền tiết kiệm để giúp con cái đặt cọc mua nhà, khi bản thân bước vào giai đoạn cần chăm sóc trong 20 năm sau, số tiền còn lại có thể không đủ – thậm chí còn trở thành nguồn cơn mâu thuẫn giữa các gia đình con cái.
Câu chuyện thực tế của bà Trương, 54 tuổi ở Trung Quốc. Ba năm trước, bà đã bỏ ra 2 triệu nhân dân tệ (khoảng 7 tỷ đồng) để trả trước tiền mua nhà cưới cho con trai, chỉ giữ lại 500.000 nhân dân tệ (khoảng 1,75 tỷ đồng) làm quỹ dưỡng già.
Năm ngoái, khi phải phẫu thuật thay khớp gối, bà kiên quyết chọn loại khớp nhân tạo rẻ hơn. Bà nói:
“Tiết kiệm được đồng nào hay đồng đó, về già chịu khổ một chút cũng được.”
Trong khi ấy, con trai bà đang gồng mình trả khoản vay mua nhà 15.000 nhân dân tệ/tháng, tương đương 52,5 triệu đồng, nên hoàn toàn không đủ khả năng chi trả cho phương án điều trị tốt hơn cho mẹ.
Ảnh minh họa
Những câu chuyện như vậy không hề hiếm. Phân bổ tiền tiết kiệm giống như một bài kiểm tra không có đáp án chuẩn, và người chấm bài chính là bản thân chúng ta trong tương lai. Khi tình yêu dành cho con cái va chạm với thực tế, nhiều bài học đắt giá bắt đầu lộ rõ.
Lấy trường hợp của ông Lý và vợ. Họ từng tích lũy được 3 triệu nhân dân tệ (khoảng 10,5 tỷ đồng) từ việc kinh doanh quần áo. Khi con trai kết hôn, họ cho con 2,8 triệu nhân dân tệ (gần 9,8 tỷ đồng) để mua nhà trả thẳng.
Hiện tại, hai ông bà sống trong một căn hộ cũ, sinh hoạt bằng lương hưu 6.000 nhân dân tệ/tháng (khoảng 21 triệu đồng). Năm ngoái, bác Lý được chẩn đoán ung thư phổi giai đoạn đầu. Con trai ông chỉ có thể nói trong áy náy rằng áp lực nuôi hai con quá lớn, không thể hỗ trợ chi phí phẫu thuật.
Một khảo sát năm 2023 cho thấy 67% người trẻ từng được cha mẹ hỗ trợ mua nhà với số tiền lớn đã tiếp tục xin thêm hỗ trợ tài chính trong vòng 5 năm. Điều này giống như đổ nước vào một chiếc hố không đáy: cha mẹ cho càng nhiều, khả năng tự lập của con cái càng bị kéo dài vô hạn.
Tuy nhiên, giữ hết tiền cho mình cũng chưa chắc là giải pháp tối ưu. Bác sĩ Triệu – một bác sĩ phẫu thuật đã nghỉ hưu – quyết định dùng toàn bộ 5 triệu nhân dân tệ (khoảng 17,5 tỷ đồng) làm quỹ hưu trí và tuyên bố rõ với các con rằng số tiền này sẽ dành cho khu dưỡng lão cao cấp.
Kết quả là con gái ông phải vay thêm 2 triệu nhân dân tệ (khoảng 7 tỷ đồng) để mua nhà, áp lực trả nợ hàng tháng khiến mối quan hệ gia đình trở nên căng thẳng.
Ảnh minh họa
Hai trường hợp tưởng chừng đối lập ấy lại cùng đặt ra một câu hỏi cốt lõi: tiết kiệm không chỉ là tiền, mà còn là công cụ điều tiết quan hệ gia đình.
Do đó, nhiều bậc cha mẹ thông minh hiện nay chia tiền tiết kiệm thành ba phần:
- Quỹ hưu trí đảm bảo: ít nhất 1,5 – 2 triệu nhân dân tệ (khoảng 5,25 – 7 tỷ đồng) để chi trả y tế và chăm sóc cơ bản.
- Quỹ dự phòng khẩn cấp: gấp 3–5 lần chi phí sinh hoạt hằng năm.
- Quỹ hỗ trợ con cái: không vượt quá 30% tổng tài sản.
Một cặp vợ chồng kỹ sư ở Hàng Châu đã trả trước 40% tiền mua nhà cho con gái nhưng yêu cầu ký hợp đồng vay. Chỉ sau ba năm, con gái họ đã trả hết số tiền này – vừa được hỗ trợ, vừa hình thành ý thức trách nhiệm.
Ngoài ra, các công cụ tài chính hưu trí mới cũng xuất hiện. Ví dụ, mô hình “cộng đồng hưu trí + bảo hiểm” với khoản đầu tư ban đầu 2 triệu nhân dân tệ (khoảng 7 tỷ đồng) vừa đảm bảo chỗ ở tuổi già, vừa có thể chuyển thành tài sản thừa kế nếu không sử dụng.
Ảnh minh họa
Chi phí chăm sóc điều dưỡng cũng là điều không thể né tránh. Tại các viện dưỡng lão tầm trung ở thành phố lớn, phòng đơn có giá 12.000 – 18.000 nhân dân tệ/tháng, tương đương 42 – 63 triệu đồng, và tăng khoảng 5% mỗi năm. Điều này đồng nghĩa, nếu dự định vào viện dưỡng lão ở tuổi 70, cần chuẩn bị ngân sách cho chi phí ở tuổi 80 ngay từ bây giờ.
Nhìn tổng thể, quản lý tiền tiết kiệm tuổi già giống như dệt nên một tấm lưới an toàn: mỗi mắt lưới đều phải chịu lực vừa đủ, linh hoạt nhưng không đứt gãy. Và trung tâm của tấm lưới ấy không phải con cái, mà chính là bản thân người sẽ già đi trong tương lai.
