Trong bài phỏng vấn với Đời sống và Pháp luật nhân ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10), Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã gửi lời chúc mừng đến cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam trong ngày đặc biệt.
Với tốc độ tăng trưởng GDP 9 tháng năm 2022 ở mức 8,83% - là mức tăng cao nhất của 9 tháng trong vòng 12 năm qua, Bộ trưởng nói rằng, đây chính là thời điểm phù hợp để khơi thông nguồn lực, phát huy vị trí, vai trò của doanh nghiệp quy mô lớn - những “con sếu đầu đàn” trong giai đoạn phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của Đất nước.
Cần chính sách đủ mạnh
ĐS&PL: Bộ trưởng có thể chia sẻ quan điểm đối với việc phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp quy mô lớn trong thời kỳ mới?
- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Phát triển doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp quy mô lớn hoạt động theo cơ chế thị trường là một tất yếu khách quan, là một giải pháp quan trọng để nâng cao năng lực sản xuất, huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của đất nước.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. ẢNH: MPIViệc xác định, xây dựng và phát triển những doanh nghiệp lớn - “những con sếu đầu đàn” cũng như các chính sách cần thiết để hỗ trợ những doanh nghiệp đầu tàu này dẫn dắt các thành phần kinh tế khác cùng phát triển và đi đúng hướng là bài toán không dễ giải quyết được trong ngắn hạn và cần sự vào cuộc đồng bộ, tích cực của các cơ quan có liên quan, hơn hết là sự cam kết quyết tâm mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp.
ĐS&PL: Là người đứng đầu ngành Kế hoạch và Đầu tư, Bộ trưởng nghĩ gì về quan điểm, đã là “sếu đầu đàn” dẫn dắt, hình thành năng lực sản xuất quốc gia mới, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, thì không nên phân biệt thành phần kinh tế tư nhân hay Nhà nước?
- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm này. Để xây dựng một nền kinh tế tự chủ, hùng cường, chúng ta cần có những doanh nghiệp cả trong khu vực Nhà nước và khu vực tư nhân đủ lớn mạnh về quy mô, có năng lực quản trị chuẩn mực quốc tế, ứng dụng công nghệ hiện đại, có khả năng cạnh tranh, chiếm lĩnh thị trường trong nước và vươn ra thế giới.
Từ góc nhìn này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình Thủ tướng Chính phủ “Báo cáo đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp quy mô vừa và lớn khu vực tư nhân Việt Nam” và đang nghiên cứu, xây dựng Đề án “Phát triển doanh nghiệp Nhà nước quy mô lớn, đặc biệt là tập đoàn kinh tế Nhà nước đa sở hữu nhằm phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt cho doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng trong thời kỳ mới”.
ĐS&PL: Vậy xin hỏi Bộ trưởng, tiêu chí nào để Bộ Kế hoạch và Đầu tư lựa chọn các doanh nghiệp đầu đàn?
- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã nghiên cứu, xây dựng Đề án phát triển doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) quy mô lớn và xác định đây là một Đề án quan trọng với nhiều nội dung phức tạp gắn với việc chúng ta định vị vai trò, sứ mệnh của DNNN như thế nào trong thời kỳ, bối cảnh mới.
Với quan điểm đó, khi xác định đối tượng điều chỉnh của Đề án, chúng tôi đưa ra 6 tiêu chí để xác định DNNN quy mô lớn xét trên các góc độ: Quy mô; thị phần và thị trường; quản trị; ngành lĩnh vực hoạt động, tỉ lệ vốn Nhà nước nắm giữ và tính bền vững của doanh nghiệp.
Xét về quy mô, để thực hiện được vai trò mở đường dẫn dắt, DNNN cần có tiềm lực về tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, có năng lực cạnh tranh và đổi mới sáng tạo. Xét về thị trường, DNNN quy mô lớn phải có khả năng chiếm lĩnh thị trường trong nước và có định hướng mở rộng sang thị trường nước ngoài.
Xét về ngành, lĩnh vực, chúng tôi chỉ quan tâm đến những DNNN lớn trong những ngành, lĩnh vực mới hoặc có tác động dẫn dắt, lan tỏa. Xét về loại hình doanh nghiệp, chúng tôi tập trung vào Nhà nước nắm giữ 100% vốn hoặc đã có định hướng đa dạng hóa sở hữu tại công ty mẹ, Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối.
Cuối cùng, các doanh nghiệp cần xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp, đi đầu trong việc thực hiện cam kết giảm phát thải tại COP26, chuyển đổi sử dụng năng lượng sạch và quá trình giảm thải khí carbon.
Doanh nghiệp lớn cần làm việc lớn, việc khó.
Những con “sếu đầu đàn” chiếm tỉ trọng lớn trong hoạt động kinh tế của các quốc gia sẽ góp phần tăng trưởng trong GDP. Ảnh: Hữu ThắngĐS&PL: Các nước khu vực lân cận đều có các doanh nghiệp lớn mang tính dẫn dắt, đóng vai trò cánh chim đầu đàn. Đơn cử như Hàn Quốc có Samsung, Nhật Bản có Toyota… Nhìn về Việt Nam, Bộ trưởng có suy nghĩ gì?
- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Hiện nay, Việt Nam đã hình thành và phát triển một số tập đoàn kinh tế tư nhân quy mô lớn như Vingroup, Sun Group, VietJet… Các doanh nghiệp này hoạt động đa ngành, có khả năng cạnh tranh ở thị trường trong nước và từng bước vươn ra thị trường thế giới. Tuy nhiên, sự hình thành và phát triển của các tập đoàn kinh tế tư nhân ở Việt Nam đều có đặc điểm chung là tự thân phát triển.
Đối với các DNNN lớn, chúng ta đã có những doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, có thương hiệu lâu đời như EVN, PVN, Viettel, VNPT, Vietcombank, BIDV….
Tuy nhiên, chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận là chưa có sự gắn kết, phối hợp giữa doanh nghiệp quy mô lớn của Nhà nước và tư nhân, cũng như giữa các doanh nghiệp lớn này với các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong cùng lĩnh vực vì mục tiêu tăng trưởng kinh tế hiệu quả, bền vững.
Thực trạng này càng khiến chúng ta cần đổi mới tư duy quản lý, cần chuyển từ kiểm soát sang kiến tạo, khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam đoàn kết, khơi gợi khát vọng làm giàu và xây dựng đất nước để Việt Nam có các doanh nghiệp lớn, có thương hiệu quốc gia và đại diện cho dân tộc để tạo nên kỳ tích như Hàn Quốc, Nhật Bản.
ĐS&PL: Vậy Bộ trưởng có thể cho biết kỳ vọng của ông về những con “sếu đầu đàn” sẽ phải tạo ra khả năng lan toả, tạo động lực cho “những con sếu con” phát triển theo?
- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Ảnh hưởng của doanh nghiệp lớn tới các nền kinh tế đang phát triển là khá rõ ràng. Tiềm lực kinh tế, năng lực quản trị và tư duy nghĩ lớn của doanh nhân đã tạo ra doanh nghiệp lớn. Càng trong hoàn cảnh khó khăn, thử thách, vai trò của doanh nghiệp lớn càng được thể hiện rõ.
Theo quan điểm của chúng tôi, DNNN lớn cần làm những việc lớn, việc khó, việc mới tập trung vào R&D, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số… để tạo lực cho phát triển kinh tế, nhường dư địa phát triển cho doanh nghiệp tư nhân ở những lĩnh vực khác.
Đồng thời, DNNN lớn cũng cần thực hiện vai trò dẫn dắt, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam trong chuỗi cung ứng và thúc đẩy tăng trưởng của doanh nghiệp nhỏ thông qua những thay đổi về cấu trúc tổ chức, quản lý, hiệu quả và tiếp cận tài chính và lan tỏa tri thức, thông qua liên kết chuỗi và dịch chuyển lao động.
Cuối cùng, nhân ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10, tôi xin chúc cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam ngày càng phát triển vững mạnh, kinh doanh thành công, đóng góp nhiều hơn nữa cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
ĐS&PL: Cảm ơn Bộ trưởng đã dành thời gian chia sẻ!
Bài đăng trên ấn phẩm đặc biệt Chào mừng ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10/2022
