Có rất nhiều món ngon được chế biến từ con ba khía. Ảnh:dulich24.com
Theo Dân Trí, con ba khía thuộc loài giáp xác, hình dáng và kích cỡ giống như con cua đồng, sống ở môi trường nước lợ, nơi các cửa sông, cửa rạch đổ ra biển, có nhiều nhất ở các tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu...
Ba khía thường đào hang ở những vạt rừng khô, những bờ vuông của người dân. Để bắt được ba khía cần trang bị bao tay, thùng đựng và đèn, vì người dân chủ yếu bắt ba khía là vào ban đêm.
Tên gọi của nó bắt nguồn từ ba dấu gạch ở trên lưng. Theo kinh nghiệm của người miền Tây, mua ba khía không nên mua con to xác mà nên chọn con nhỏ, gạch nhiều vì loại này thịt chắc. Nếu gặp được những con đang ôm trứng thì hương vị sẽ càng hấp dẫn.
Ba khía có thể nấu thành rất nhiều món ăn. Người miền Tây khéo léo nên món ăn nào cũng chan chứa tình cảm, mang đậm hương vị không thể lẫn của vùng sông nước. Các món ăn từ ba khía như: rang me, hấp bia, nướng, luộc, trộn gỏi, nấu canh…được chế biến đơn giản, không cầu kỳ, nhưng đây lại là món ăn mang đậm nét văn hóa ẩm thực miền Tây.
1. Ba khía rang me
Ba khía rang me. Ảnh: phunutoday.vn
Vị chua dốt của me, vị bùi của đậu phộng, vị cay cay hơi nồng của rau răm khiến cho từng thớ thịt của ba khía trở nên thật đậm đà hơn, khiến cho mọi người đều bị mê hoặc.
Ba khía mua về cần rửa sạch, loại bỏ hết bùn bám bên ngoài phần vỏ của ba khía, đồng thời làm sạch phần bụng của nó. Thông thường, người ta bỏ ba khía vào xô nước, dùng đũa hay que tre đảo vòng cho ba khía sạch bùn và say để dễ bắt không kẹp tay. Sau khi đã sạch bùn, ba khía được tách bỏ mai lấy phần thân rửa sạch để ráo nước. Sau đó ướp thịt ba khía với ít hạt nêm, đường, muối và vài miếng ớt nhỏ.
Hành tím, tỏi, ớt băm nhỏ, hành hoa đem rửa sạch, thái khúc; bạn ngâm me với một ít nước ấm và lấy phần nước cốt. Phi thơm hành tỏi với mỡ nóng già, sau đó cho ba khía vào xào, cho tiếp nước cốt me vào ngay sau đó, nêm nếm gia vị vừa ăn rồi rim cho đến khi nước sệt lại là được, tắt bếp và cho hành hoa vào đảo đều rồi cho ra đĩa.
Ba khía chín được để trên đĩa rau răm, rắc thêm ít đậu phụng rang giã giập rồi cùng gia đình thưởng thức với cơm khi còn nóng sẽ rất tuyệt.
2. Ba khía nấu canh
Canh chua ba khía. Ảnh:ngoisao.vn
Đây là món phổ biến vừa thơm ngon vừa giải nhiệt. Để làm món này, trước tiên, rửa ba khía thật sạch đất bùn, sau đó bóc yếm và bẻ đôi làm hai nửa, tách cả càng, gọng. Tất cả ướp cùng hành lá giã nhuyễn, thêm đường, chút nước mắm, ít tiêu vào trộn đều. Bắc chảo dầu lên bếp, phi tỏi thật thơm rồi cho ba khía đã ướp vào xào sơ.
Khi mùi thơm của ba khía bốc lên cho ngay cà chua đã bổ miếng vào, đảo đều và nhanh tay cho nước sôi để nguội với lượng vừa ăn. Đợi nồi canh sôi bùng lên, người ta thêm me chua, trái giác và một ít bắp chuối vào. Món canh tuy đơn giản nhưng lại mang nhiều giá trị. Thưởng thức bát canh ba khía sau ngày làm việc căng thẳng, chắc chắn mọi mệt mỏi, vất vả cũng tan biến hết.
3. Ba khía luộc sả
Ba khía được chế biến bằng cách luộc sả ăn cùng với nước chấm. Nước chấm được chế biến rất đơn giản nhưng không kém phần đặc biệt; gồm sả băm nhuyễn, trộn chung với cơm mẻ, cho chút ớt vào tạo vị cay rồi bỏ thêm chút gia vị cho vừa ăn. Với cách ăn này, thịt của ba khía rất ngọt, thơm do hòa với hơi cay của ớt, sả và chút chua, nồng của cơm mẻ. Ba khía luộc ăn cùng với nước chấm sẽ là một món ăn không thể quên đối với du khách.
4. Ba khía luộc cơm mẻ
Ba khía luộc cơm mẻ thơm ngon, chắc thịt. Ảnh:danviet.vn
Chỉ cần chục con ba khía chà rửa sạch bùn cát, rọng trong thùng, thau,... Bắc nồi nước sôi lên bếp, cho cơm mẻ vào hòa tan để lấy chất chua. Cuối cùng, đổ ụp ba khía đã rửa sạch vào. Sức nóng làm cho ba khía chín đỏ.
Gắp ba khía luộc cơm mẻ ra đĩa, chấm những con ba khía này cũng bằng nước cơm mẻ pha với muối và sả bằm. Bên nồi cơm gạo mới, cả nhà ngồi quây quần cùng xé những con ba khía luộc cơm mẻ ăn rất ngon lành. Ba khía luộc cơm mẻ cũng trở thành thứ mồi nhậu rất “bắt” cho những lão nông sau một ngày làm việc ngược xuôi, vất vả.
5. Ba khía muối
Ba khía muối ăn với cơm, bún,...đều rất thơm ngon. Ảnh: danviet.vn
Ngoài ra, người ta còn đem ba khía muối trong những chiếc chum to để ăn dần. Ba khía sau khi bắt xong, người dân sẽ xóc rửa cho sạch bùn đất rồi đổ vào lu, khạp có nước muối và đậy nắp kín lại.
Từ khi muối cho đến lúc ăn được có thể 5-10 ngày. Chất lượng của ba khía phụ thuộc độ mặn của nước muối, bởi nếu nhạt quá thì ba khía sẽ hỏng, nhưng mặn quá sẽ rụng càng, đen da, chát thịt...
Ba khía muối chính là món ăn mà hầu như không một người dân nào ở miền sông nước nào không biết đến, đặc biệt đây còn được xem là món khoái khẩu. Mắm ba khía sau khi chế biến ăn với cơm, bún,... đều rất thơm ngon.
Ba khía dù tồn tại bình thường trong cuộc sống của người dân miền sông nước nói chung và mảnh đất Cà Mau thân yêu nói riêng, nhưng từ nó đã có nhiều món ăn mang đậm hương vị quê hương, được nhiều người yêu thích. Đó cũng là lý do để nhiều du khách thêm yêu thương, lưu luyến mỗi khi đến với vùng đất này.
