Tại thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh, Thanh tra Chính phủ đã chỉ rõ các vi phạm, khuyết điểm của tỉnh Long An về quản lý, sử dụng đất để đầu tư xây dựng các nhà máy điện mặt trời.
Chưa được phép đã chuyển đổi đất đai
Theo kết luận thanh tra, mặc dù Thủ tướng Chính phủ chưa chấp thuận chủ trương cho UBND tỉnh Long An chuyển đổi mục đích sử dụng đất, rừng sản xuất đối với 124,84 ha sang mục đích đất công trình năng lượng, nhưng Tổng cục Lâm nghiệp đã hướng dẫn Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Long An tổ chức đấu giá cho thuê quyền sử dụng 124,84 ha đất có nguồn gốc đất, rừng sản xuất vào mục đích đất công trình năng lượng là vi phạm các quy định về Luật Đất đai 2013.
Việc UBND tỉnh Long An tổ chức đấu giá cho thuê quyền sử dụng 124,84 ha đất có nguồn gốc đất, rừng sản xuất vào mục đích đất công trình năng lượng là vi phạm quy định Luật Lâm nghiệp năm 2017. “Trách nhiệm thuộc về Tổng cục Lâm nghiệp, UBND tỉnh Long An”, kết luận nêu rõ.
Bên cạnh đó, Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng huyện Thạnh Hóa (tỉnh Long An) đã bàn giao trên thực địa 124,8 ha đất cho Công ty Cổ phần năng lượng Hanwha - BCG Băng Dương, bàn giao 50 ha đất cho Công ty Cổ phần năng lượng BCG - Băng Dương trước khi được UBND tỉnh Long An cho thuê đất là không đúng quy định. Trách nhiệm thuộc về Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng huyện Thạnh Hóa.
Tỉnh Long An đã có loạt vi phạm trong phê duyệt phát triển các dự án điện mặt trời.
Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện UBND tỉnh Long An cho thuê đất quá hạn mức. Cụ thể, UBND tỉnh Long An đã cho các chủ đầu tư thuê đất để đầu tư xây dựng các nhà máy điện mặt trời vượt hạn mức quy định với tổng diện tích 11,05 ha, gồm: cho Công ty Cổ phần điện TTC - Đức Huệ Long An thuê vượt 9,76 ha, cho Công ty cổ phần Năng lượng BCG - Băng Dương thuê vượt 1,29 ha.
Trong việc phê duyệt thiết kế kỹ thuật, Bộ Công Thương đã phê duyệt diện tích sử dụng đất đối với một số dự án tăng sai so với định mức quy định với tổng diện tích 14,56 ha, gồm: Nhà máy điện mặt trời TTC - Đức Huệ 1 tăng sai 9,76 ha; Nhà máy điện mặt trời BCG - Băng Dương tăng sai 0,6 ha; Nhà máy điện mặt trời GAIA tăng sai 4,2 ha.
Đáng chú ý, các doanh nghiệp, gồm: Công ty Cổ phần năng lượng Hanwha - BCG Băng Dương - Nhà máy điện mặt trời GAIA; Công ty TNHH Hoàn Cầu Long An - Nhà máy điện mặt trời Solar Park 1; Công ty Cổ phần VIETNAMSOLAR - Nhà máy điện mặt trời Solar Park 02; Công ty Cổ phần Long An Solar Park - Nhà máy điện mặt trời Solar Park 3; Công ty Cổ phần Solar Energy LA - Nhà máy điện mặt trời Solar Park 4; Công ty Cổ phần điện mặt trời Europlast Long An - Nhà máy điện mặt trời Europlast Long An khởi công xây dựng dự án khi chưa được UBND tỉnh Long An cho thuê đất là vi phạm một trong những hành vi bị nghiêm cấm quy định tại Luật Đất đai năm 2013.
“Trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh Long An, các sở ngành có liên quan và các chủ đầu tư dự án”, kết luận nêu.
Về điều kiện khởi công dự án, tại tỉnh Long An, 4/8 dự án điện mặt trời các chủ đầu tư đã vi phạm về điều kiện khởi công xây dựng công trình như: Khởi công dự án khi thiết kế bản vẽ thi công chưa được phê duyệt, mặt bằng xây dựng chưa được bàn giao là vi phạm Luật Xây dựng năm 2014.
Trong quá trình thực hiện đầu tư dự án, hầu hết các chủ đầu tư dự án đã khắc phục các vi phạm này, tuy nhiên, có ảnh hưởng đến tiến độ thi công để đạt ngày vận hành thương mại trước các mốc thời gian ngày 1/7/2019, ngày 1/1/2021 để được hưởng cơ chế khuyến khích giá điện cố định trong 20 năm.
Kiến nghị xử lý kinh tế, thu hồi đất cho thuê
Qua kiểm tra 8 dự án điện mặt trời cho thấy dự án đã được (Chủ đầu tư, Công ty Mua bán điện thuộc EVN...) đưa vào sử dụng khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền (Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo hoặc Sở Công Thương) kiểm tra công tác nghiệm thu và ra văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của chủ đầu tư là vi phạm quy định Luật Xây dựng.
Đối với Nhà máy điện mặt trời GAIA do Công ty Cổ phần Năng lượng Hanwha - BCG Băng Dương là chủ đầu tư, đến ngày vận hành thương mại (17/9/2020) và đến thời điểm thanh tra (tháng 6/2022) vẫn chưa có Biên bản chấp thuận nghiệm thu phòng cháy chữa cháy.
Theo cơ quan thanh tra, việc Công ty Mua bán điện công nhận ngày vận hành thương mại và mua điện của 8 Nhà máy điện mặt trời nêu trên với giá cố định trong 20 năm (4 Nhà máy được bán điện với giá FIT1 là 9,35 UScent/kWh; 4 Nhà máy được bán điện với giá FIT 2 là 7,09 UScent/kWh) khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa kiểm tra công tác nghiệm thu và ra văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của chủ đầu tư là vi phạm quy định của Bộ Công Thương.
Thanh tra Chính phủ yêu cầu UBND tỉnh Long An, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh xem xét, xử lý việc thu hồi diện tích đất cho thuê vượt định mức quy định.
Công ty Mua bán điện công nhận ngày vận hành thương mại đối với 8/8 nhà máy điện mặt trời và mua điện của các nhà máy có vi phạm quy định về pháp luật về nghiệm thu công trình nhưng được hưởng giá bán điện cố định trong 20 năm và được ưu tiên mua hết sản lượng điện từ các nhà máy điện là vi phạm quy định của Chính phủ.
Trên cơ sở kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Long An chủ trì, chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận.
Đối với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với Tổng cục Lâm nghiệp trong việc hướng dẫn đấu giá cho thuê quyền sử dụng 124,8 ha đất, rừng sản xuất khi chưa được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, mục đích sử dụng đất đối với dự án năng lượng tại tỉnh Long An.
Về xử lý kinh tế, Thanh tra Chính phủ yêu cầu UBND tỉnh Long An, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh xem xét, xử lý việc thu hồi diện tích đất cho thuê vượt định mức quy định, tăng sai 11,05ha (Công ty Cổ phần điện TTC – Đức Huệ Long An, tăng sai 9,76 ha; Công ty Cổ phần Năng lượng BCG – Băng Dương, tăng sai 1,29 ha).
