Trong đợt nghỉ lễ dài ngày, nhiều gia đình hoặc hội nhóm tề tựu liên hoan ăn uống, hàn huyên… Vì nhiều lý do khác nhau, trong những buổi tụ họp, thậm chí là đi du lịch mọi người thường ăn uống thả phanh, đặc biệt là thưởng thức các món địa phương nơi mình đặt chân đến. Theo nhận định của các chuyên gia, mọi người cần cảnh giác với những món ăn tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh với cơ thể.
GS.TS.BS Nguyễn Văn Đề - nguyên Trưởng Bộ môn Ký sinh trùng (Đại học Y Hà Nội) cho biết, việc ăn uống không kiểm soát, đặc biệt là ăn các đồ tái, sống dễ mắc các bệnh liên quan đến ký sinh trùng. Điều này dù đã được cảnh báo nhưng nhiều người còn chủ quan, thậm chí khi mắc bệnh còn không tin nguồn lây là từ những đồ ăn đã sử dụng.
Các loại rau sống được nhiều gia đình dùng trong mùa hè có thể là nguồn lây nhiễm ký sinh trùng. (Ảnh minh họa)
GS Đề “điểm mặt” một số món ăn có nguy cơ gây bệnh mà mọi người hay sử dụng nhất, đặc biệt trong dịp nghỉ lễ khi tập trung ăn uống đông người:
- Các loại rau sống: Ăn rau sống là thói quen rất khó bỏ của người Việt Nam. GS Đề khẳng định rau sống được trồng sạch đến mấy vẫn có nguy cơ nhiễm ký sinh trùng. Thậm chí, rửa, ngâm kỹ đến đâu cũng chỉ hạn chế được phần nào chứ không bao giờ tiêu diệt được hoàn toàn.
Các loại rau sống trên cạn như rau húng, rau diếp, xà lách… dễ gây lây nhiễm các loại giun đũa chó mèo, sán lợn hoặc sán bò, giun lươn. Các loại rau thủy sinh như rau cần, rau muống, rau ngổ thì gây nguy cơ nhiễm sán lá gan.
- Các loại tôm, cua, cá tái sống: Nhiều vùng ở Việt Nam vẫn còn có thói quen ăn gỏi cá, cá nhảy hay tiết canh cua. Điều này rất nguy hiểm, có thể gây sán lá gan, sán lá phổi. Đáng nói, các loại thực phẩm này khi ăn sống thường được gém (ăn cùng) với một lượng lớn các loại rau sống, rau rừng nên nguy cơ càng tăng lên gấp bội.
Các loại cá sống, ăn kèm với rau sống càng tăng nguy cơ mắc bệnh lên gấp nhiều lần. (Ảnh minh họa)
- Các món ăn từ thịt lợn, thịt bò tái sống cần đặc biệt tránh xa: Đây là nguồn thực phẩm chính trong đời sống hàng ngày và nhu cầu sử dụng càng tăng cao trong các dịp lễ. GS Nguyễn Văn Đề nhận định ngoài những món ăn truyền thống được nấu chín, nhiều người đang tự hại mình bằng những món khoái khẩu.
Cụ thể đó là các món bò, bê tái chanh, tiết canh, mật lợn, thậm chí các món mang tính đặc sản vùng miền như thịt chua, nem thính, nem chạo, nem chua… đều có nguy cơ gây bệnh. Đặc biệt, món tiết canh ngoài gây nguy cơ nhiễm sán cao còn có thể gây hàng loạt vấn đề như nhiễm liên cầu khuẩn, tiêu chảy…
Khi ăn những món ăn tái sống từ lợn hoặc bò có ấu trùng sán lợn, sán dây bò, chúng sẽ vào cơ thể và chu du khắp nơi. “Tôi đã gặp những bệnh nhân nhiễm sán lợn lên não do ăn tiết canh, thịt tái. Hoặc có người bị hàng trăm ấu trùng sán lợn ở các cơ, nhìn trắng xóa khắp cơ thể”, GS Đề cảnh báo.
Các loại thịt chua, nem chạo làm từ thịt lợn chưa chín nguy cơ nhiễm bệnh rất cao.
Theo vị chuyên gia này, nhiễm sán dù không phải là bệnh gây chết người ngay nhưng nếu không được phát hiện hoặc chẩn đoán không đúng sẽ để lại hậu quả nặng nề như tạo các nang sán trong não, mắt hoặc thậm chí gây liệt nửa người. “Để phòng bệnh thì biện pháp hữu hiệu nhất là không ăn đồ tái sống kể cả rau. Ngoài ra, nên chọn những thực phẩm an toàn, không bị bệnh hoặc có dấu hiệu mắc bệnh”, GS Đề khuyên.
TS.BS Nguyễn Trọng Hưng - Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ thêm, ngoài những món trên, trong những ngày nghỉ lễ kéo dài, mọi người cần kiểm soát thực phẩm đầu vào để tránh tăng cân. Nên ăn cân đối, đa dạng các nhóm chất dinh dưỡng.
“Dịp nghỉ lễ sắp tới vào thời điểm mùa hè, mọi người cần lưu ý uống đủ nước, nhưng cần tránh các loại nước ngọt, nước ngâm siro vì các loại nước này chứa nhiều đường, nếu không kiểm soát sẽ dễ gây hại cho sức khỏe”, bác sĩ Hưng khuyên.
Ngoài vấn đề nước uống, bác sĩ Hưng cũng cảnh báo mọi người cần ăn chín uống sôi vì mùa hè nắng nóng, nguy cơ ngộ độc thực phẩm rất cao. Đặc biệt, những người có cơ địa dị ứng với thực phẩm, nhất là các loại hải sản cũng cần lưu ý khi đi du lịch để tránh phải nhập viện.
