NSƯT Hồ Tháp: “Thủ lĩnh” sân khấu Vùng mỏ - chuyên vào vai giám đốc, chủ tịch, Đại tướng
Trong làng điện ảnh Việt, nghệ sĩ ưu tú Hồ Tháp - bố ruột của “trùm phản diện” màn ảnh Việt Hồ Phong là một trường hợp đặc biệt. Trên sân khấu và phim ảnh, ông thường vào vai thủ lĩnh, lãnh đạo, tướng lĩnh, chủ tịch… đầy uy nghi. Ngoài đời, ông là chỗ dựa vững chắc cho đồng nghiệp và gia đình, nhưng không phải khán giả nào cũng biết mối quan hệ cha con giữa ông với Trung tá, NSƯT Hồ Phong. Bởi họ mang hình tượng rất khác biệt trên màn ảnh.
NSƯT Hồ Tháp tên đầy đủ là Hồ Ngọc Tháp, sinh năm 1941 tại Bắc Ninh, trong một gia đình nông dân giàu truyền thống lao động. Ông theo học Trường Trung cấp Sân khấu - Điện ảnh Việt Nam (nay là Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội) chuyên ngành xiếc, sau đó mới chuyển sang kịch nói. Bước ngoặt đến vào năm 1962, khi chàng thanh niên Hồ Tháp tạm biệt quê hương Bắc Ninh để ra Vùng mỏ, đầu quân cho Đoàn kịch Quảng Ninh - nơi gắn bó với ông suốt 41 năm 7 tháng, cho tới khi nghỉ hưu vào năm 2003.
Năm 1968, ông nằm trong số 16 nghệ sĩ Quảng Ninh tham gia Đội văn công xung kích, mang lời ca tiếng hát vào chiến trường miền Nam. Họ diễn cho bộ đội ở các chiến trường B2, B3, tuyến đường 559, trên điểm cao, dưới hầm sâu, có ngày đi bộ hàng chục cây số đường rừng giữa bom đạn, khi thì biểu diễn, lúc lại cùng lực lượng tại chỗ tải thương, xử lý hậu quả bom mìn, vá đường. Những năm tháng ấy không chỉ rèn cho ông bản lĩnh người lính - nghệ sĩ, mà còn tạo nên phong thái “thủ lĩnh” trầm tĩnh, quyết đoán sau này.
NSƯT Hồ Tháp - nguyên Trưởng Đoàn kịch nói Quảng Ninh.
Trở về từ chiến trường, từ năm 1969, nghệ sĩ Hồ Tháp tiếp tục gắn bó với Đoàn Kịch Quảng Ninh và được tín nhiệm giữ cương vị Trưởng đoàn từ 1977 đến 2003. Ông cùng tập thể nghệ sĩ từng tổ chức những chuyến biểu diễn xuyên Việt, có đợt Đoàn kịch Quảng Ninh diễn liên tục 50 đêm tại TP.HCM, là một trong những đơn vị sớm mạnh dạn thưởng 20% cho diễn viên làm marketing nên sân khấu luôn sáng đèn, đời sống anh em được cải thiện rõ rệt.
Trong sự nghiệp, NSƯT Hồ Tháp đã tham gia khoảng 200 vở kịch với nhiều dạng vai khác nhau. Ông đặc biệt ghi dấu ở các vai lãnh đạo, thủ lĩnh: Đại tá tình báo Thành trong Người không thể chết, Hải trong Đôi mắt, Chiến trong Khi tình yêu lên tiếng… Ông đã mang về 2 Huy chương Vàng tại các hội diễn toàn quốc với các vở Vàng và Khi tình yêu lên tiếng. Năm 1997, ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú.
Không dừng lại ở sân khấu, Hồ Tháp còn là gương mặt quen thuộc của điện ảnh và truyền hình. Ông góp mặt trong hơn 50 bộ phim với loạt vai chính diện: Đại tướng Lê Trọng Tấn trong Giải phóng Sài Gòn, Chủ tịch Hiếu trong Bí mật những cuộc đời, Thiếu tá Thắng trong Cuộc đời tôi, bí thư Tuệ trong Cơn lốc biển, giám đốc Mạnh trong Ngày mưa cuối năm…
Nghệ sĩ Hồ Tháp vào vai Đại tá tình báo Thành trong Người không thể chết.
Xuất thân là diễn viên sân khấu, khi bước sang phim ảnh, ông từng thẳng thắn chia sẻ rằng sân khấu vốn xa với khán giả hơn điện ảnh vì thế phải khoa trương khi diễn. Khi chuyển sang đóng phim, NSƯT Hồ Tháp đã tiết chế được cảm xúc, được lối diễn của mình. Đó là đúc kết của một nghệ sĩ kỳ cựu hiểu rất rõ ranh giới giữa ước lệ sân khấu và tính đời thường của máy quay - điều mà không phải ai cũng làm được khi “lấn sân” màn ảnh nhỏ.
Đằng sau hào quang nghề nghiệp là một gia đình nghệ sĩ rất đặc biệt. Vợ ông từng là diễn viên cùng công tác ở Đoàn kịch Quảng Ninh, từng cùng ông vào chiến trường rồi sau này chấp nhận nghỉ sớm, chuyển sang kinh doanh để chồng yên tâm toàn lực cho sân khấu. Họ có 3 người con thì 2 người nối nghiệp nghệ thuật, đều được xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú: Con trai cả Hồ Phong và con trai út Hồ Phi Điệp.
Dù đã nghỉ hưu nhiều năm, NSƯT Hồ Tháp vẫn là “cây cao bóng cả” của sân khấu Vùng mỏ. Các nghệ sĩ trẻ vẫn tìm đến ông để hỏi han từ cách xử lý vai diễn đến cách ứng xử trong đời sống. Chính ông từng tâm sự, niềm hạnh phúc lớn ở tuổi xế chiều là “mình về nghỉ lâu rồi mà khán giả còn nhớ đến vai diễn, lớp trẻ vẫn không quên mình”. Trong mắt nhiều đồng nghiệp, Hồ Tháp không chỉ là người “thủ lĩnh” trên sân khấu, mà còn là người cha, người anh mẫu mực giữa đời thường - trong đó có người con trai mà khán giả quen mặt chính là “ông trùm phản diện” màn ảnh Việt.
Ông và người bạn đời sắt son gắn bó từ sân khấu, chiến trường và trong đời sống hôn nhân.
Trung tá, NSƯT Hồ Phong: “Trùm phản diện” màn ảnh, khác hẳn hình tượng của người cha NSƯT
Nếu NSƯT Hồ Tháp nổi tiếng với những vai tướng lĩnh, chủ tịch, lãnh đạo chính diện thì con trai ông - Trung tá, NSƯT Hồ Phong lại được khán giả nhớ mặt nhờ những vai “gã đểu”, giang hồ, ông trùm tội phạm trên sóng truyền hình. Sự trái ngược thú vị ấy khiến nhiều người bất ngờ khi biết họ là hai cha con, cùng được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú.
XEM VIDEO: NSƯT Hồ Phong chia sẻ khoảnh khắc diễn trên du thuyền cùng Việt Hoa.
Trung tá, NSƯT Hồ Phong tên thật là Hồ Quốc Phong, sinh năm 1971 trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật: Bố là NSƯT Hồ Tháp - nguyên Trưởng Đoàn kịch nói Quảng Ninh, mẹ cũng là diễn viên của đoàn, em trai út là NSƯT Hồ Phi Điệp. Tuổi thơ của anh gắn với những năm tháng bố mẹ liên tục đi lưu diễn, hai anh em ở nhà với bà nội già yếu, mắt kém nhưng vẫn tảo tần cơm nước, chợ búa, trồng rau, nuôi lợn. Thời buổi khó khăn khiến anh sớm hiểu nghề diễn không phải con đường trải đầy hoa hồng.
Trung tá Hồ Phong chuyên vào vai giang hồ, tội phạm.
Có điều, cái “gen nghệ sĩ” trong anh lại bộc lộ rất sớm. Khi Đoàn kịch nơi bố làm việc tổ chức tuyển diễn viên, sau khi xem, cậu thanh niên Hồ Phong về nhà, mạnh dạn chê tiết mục mà bố khen là “hay nhất”. Bố hỏi lại, anh tự tin đáp có thể diễn hay hơn và ngay trên hiên nhà, Phong tái hiện cảnh bẫy chim, vồ cào cào, bắt dế… bằng vốn trải nghiệm của mình, khiến bố mẹ im lặng nhìn nhau. Đêm đó, anh tình cờ nghe bố nói với mẹ rằng “thằng Phong có năng khiếu đấy”, nhưng chính người cha lại không muốn con nối nghiệp vì quá hiểu những vất vả của đời nghệ sĩ.
Thế nhưng nghiệp diễn vẫn “chọn” anh. 19 tuổi, Hồ Phong vào làm… hậu đài cho Đoàn kịch Quảng Ninh. Một lần, diễn viên đóng vai giả gái bất ngờ nhập viện, vé đã bán hết, cả đoàn hoang mang chưa biết xử lý ra sao, anh xung phong lên thay. Nhờ ngày nào cũng đứng cánh gà xem mọi người tập, chỉ sau khoảng nửa giờ ôn lại kịch bản, Hồ Phong bước ra sân khấu trong bộ phục trang lộng lẫy, diễn trơn tru như một diễn viên chuyên nghiệp.
Nam nghệ sĩ từng làm bố mẹ ngạc nhiên với năng khiếu diễn xuất.
Một tuần sau, anh nhận quyết định chuyển từ hậu đài sang diễn viên chính thức của đoàn, rồi thi đỗ Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội. Tốt nghiệp, anh lọt vào “mắt xanh” của NSND Trần Nhượng - khi đó là Trưởng Đoàn Kịch nói Công an nhân dân. Từ đây, Hồ Phong gắn bó với Nhà hát Kịch Công an nhân dân, vừa là nghệ sĩ, vừa là sĩ quan công an mang quân hàm Trung tá.
Trên màn ảnh, Hồ Phong nhanh chóng gây dấu ấn với khuôn mặt đàn ông, phong trần, ánh mắt sắc lạnh, giọng nói khàn đặc trưng. Anh “phủ sóng” qua loạt phim truyền hình như Đất và người, Giọt lệ Hạ Long, Đêm ấy có người ra đi, Những ngọn nến trong đêm, Khi đàn chim trở về, Bí mật tam giác vàng, Hương vị tình thân, Đấu trí, Chúng ta của 8 năm sau… và gần đây là Dương “cơ bắp” - trùm ma túy trong phim hình sự Độc đạo trên VTV3.
Hồ Phong là gương mặt quen thuộc trên sóng truyền hình.
Những vai giang hồ, “gã đểu”, ông trùm tội phạm được anh nhập vai đến mức không ít lần ra đường bị khán giả chỉ trỏ: “Nhìn thế mà đểu”, “Sao mà ác quá là ác vậy”. Nhiều bài báo từng gọi anh là “trung tá công an chuyên bị nhầm là giang hồ”, “trùm phản diện” của màn ảnh Việt.
Trái ngược hoàn toàn với hình tượng trên phim, ngoài đời, nam nghệ sĩ được đồng nghiệp nhận xét là hiền lành, thẳng thắn, không rượu chè, cờ bạc, đặc biệt rất mực chung tình và yêu vợ thương con. Anh từng tự nhận: “Có lẽ tôi thừa hưởng 'gen chung tình' của bố”. Điều đó cũng tiết lộ cả nền nếp gia đình mà ông Hồ Tháp và vợ đã gìn giữ suốt hơn nửa thế kỷ.
Ngoài đời, anh được nhận xét là người hiền lành, thủy chung.
Ở tuổi ngoài 50, NSƯT Hồ Phong có cuộc sống gia đình đủ đầy bên bà xã Minh Dung làm tại một ngân hàng tại Hà Nội và 4 người con (2 gái, 2 trai). Anh không ngại làm “bố bỉm sữa” ở tuổi U60, sẵn sàng thức đêm pha sữa, thay tã, chăm con nhỏ. Nghệ sĩ Hồ Phong cũng thường nhắc tới bố mẹ với niềm kính trọng, xem đó là “biểu tượng tình yêu” trong giới văn nghệ sĩ.
Ít khán giả biết rằng, phía sau dàn vai phản diện dày đặc ấy là một “hạt giống đỏ” đích thực của sân khấu và màn ảnh. Nếu nghệ sĩ Hồ Tháp cả đời gắn với Đoàn kịch Quảng Ninh, chuyên trị các vai thủ lĩnh, lãnh đạo, tướng lĩnh chính diện, thì Hồ Phong lại chọn con đường khoét sâu vào số phận những kẻ bên lề pháp luật, những ông trùm ma túy, giang hồ lọc lõi, đem tới cho màn ảnh Việt những nhân vật khiến người xem vừa căm ghét vừa… không thể rời mắt.
"Ông trùm phản diện" và bà xã có 4 người con.
Hành trình của hai cha con cũng cho thấy sự tiếp nối và biến đổi của cùng một mạch nghệ thuật. Người cha trưởng thành từ sân khấu chiến tranh và thời kỳ đổi mới, gắn với hình tượng người lính, người lãnh đạo mẫu mực. Người con trưởng thành trong bối cảnh điện ảnh - truyền hình bùng nổ, sẵn sàng “nhận phần thiệt” với vai phản diện để làm nổi bật thông điệp về công lý, cái thiện thắng cái ác.
Khán giả gọi Hồ Phong là “trùm phản diện” của màn ảnh Việt, ít ai ngờ phía sau anh là bóng dáng của một NSƯT từng đóng Đại tướng Lê Trọng Tấn, từng dẫn dắt cả một đoàn kịch vượt qua những năm tháng khó khăn. Và trong căn nhà của gia đình nghệ sĩ ấy, dù có những khác biệt về ngoại hình và ấn tượng trong mắt khán giả nhưng niềm tự hào cũng như dòng chảy của nghệ thuật và tình thân vẫn được kết nối bền chặt qua nhiều thế hệ.
