Ngày 26/12, tại họp báo thông báo tình hình, kết quả công tác công an năm 2024 do Bộ Công an tổ chức, Thiếu tướng Phan Mạnh Trường - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Hình sự (C02) (Bộ Công an) đã thông tin về vụ án xảy ra tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa.
Theo đó, thời gian qua, một số đối tượng đang chữa bệnh bắt buộc tại các cơ sở của các viện pháp y và bệnh viện tâm thần được ra ngoài và sau đó tiếp tục có hành vi phạm tội. Trước tình hình đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Bộ Công an (C02) đã tiến hành thu thập chứng cứ. Ngày 23/6/2024, Bộ Công an đã khởi tố vụ án hình sự về nhóm tội danh “Nhận hối lộ, Đưa hối lộ, Môi giới hối lộ" đối với cán bộ, nhân viên của Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà
Theo đại diện C02, đến nay, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã khởi tố 16 bị can về tội “Nhận hối lộ”. Trong số này có một số bị can là cựu Viện trưởng, lãnh đạo các khoa, bác sĩ thuộc Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa...
Hiện, cơ quan chức năng đang củng cố tài liệu, đề xuất khởi tố và khởi tố bổ sung đối với 25 đối tượng có hành vi đưa hối lộ, môi giới hối lộ và nhận hối lộ...
Qua điều tra, cơ quan chức năng xác định: các đối tượng đã lợi dụng vào chính sách pháp luật của Nhà nước ta trong miễn giảm trách nhiệm hình sự với những người có bệnh án tâm thần; từ đó móc nối với một số lãnh đạo, bác sĩ, giám định viên Viện Pháp y tâm thần Trung ương để làm hồ sơ, bệnh án, điều trị tâm thần và giám định pháp y tâm thần ở mức bị hạn chế hoặc mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi nhằm được miễn, giảm nhẹ hình phạt hoặc không phải đi chấp hành án phạt tù. Trong số những đối tượng này có cả đối tượng phạm tội về ma túy với khung hình phạt tử hình.
Ngoài ra, lợi dụng sự lỏng lẻo trong công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra đã dẫn đến tình trạng các bác sĩ, giám định viên tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà có hành vi nhận tiền để ghi các chẩn đoán tình trạng bệnh tâm thần cho các đối tượng theo ý thức chủ quan hoặc đưa ra nhận xét, đánh giá không khách quan, theo hướng có lợi cho các đối tượng giám định pháp y tâm thần trong quá trình tham gia hội đồng giám định pháp y tâm thần.
Cũng theo Thiếu tướng Phan Mạnh Trường, ngoài hành vi nhận hối lộ để làm hồ sơ bệnh án, kết luận giám định pháp y tâm thần cho các đối tượng, lãnh đạo Viện, lãnh đạo các khoa, phòng và bác sĩ điều trị còn có hành vi nhận tiền để giải quyết cho 40 đối tượng thuộc diện điều trị bắt buộc tại đây được về thăm gia đình, đi khám bệnh bên ngoài... sai quy định hơn 60 lần.
Theo C02, có một số lỗ hổng trong quá trình khám bệnh, giám định pháp y tâm thần và điều trị bệnh bắt buộc cho các đối tượng tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa.
Các lỗ hổng này gồm: lỏng lẻo trong công tác quản lý, không kiểm tra, giám sát thường xuyên của lãnh đạo các cấp và các đơn vị thanh, kiểm tra có liên quan; các bác sĩ, giám định viên đã có hành vi nhận tiền để ghi các chẩn đoán tình trạng bệnh tâm thần cho các đối tượng theo ý thức chủ quan (không căn cứ vào tiêu chí mà Bộ Y tế đưa ra); đưa ra nhận xét, đánh giá không khách quan, theo hướng có lợi cho các đối tượng giám định pháp y tâm thần trong quá trình tham gia hội đồng giám định pháp y tâm thần.
Lãnh đạo các cấp của Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa không gương mẫu, không kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động khám bệnh, giám định pháp y tâm thần của bác sĩ, giám định viên mà còn có hành vi tham gia cùng thực hiện hành vi vi phạm.
Theo Thiếu tướng Phan Mạnh Trường, lĩnh vực pháp y tâm thần là một chuyên ngành sâu với phạm vi giám định hạn chế, cả nước chỉ có 2 viện và 5 đơn vị thực hiện giám định. Tuy nhiên, vụ án liên quan đến Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa đã phát lộ những vi phạm nghiêm trọng kéo dài, gây tổn hại lớn cho xã hội và làm sai lệch uy tín nghề nghiệp.
Bộ Công an đã chỉ đạo các lực lượng phối hợp với những đơn vị chức năng có liên quan rà soát, kiểm tra, giám sát chặt chẽ công tác giám định pháp y tâm thần để tránh bỏ lọt tội phạm cũng như chặn đứng hành vi của các y, bác sĩ trong việc lợi dụng vị trí công tác để làm sai lệch hồ sơ, kết quả giám định.
Cơ quan điều tra đang khẩn trương điều tra mở rộng, làm rõ hành vi vi phạm để xử lý theo quy định của pháp luật.
