Muốn học tốt tiếng Việt, vốn từ phong phú là một "vũ khí" quan trọng. Tuy nhiên, để trau dồi từ vựng tiếng Việt thì phải cần thời gian tôi luyện lâu dài, và ở bậc tiểu học đây sẽ là một môn học khá khó khăn đối với nhiều học sinh khi vốn từ vựng mới được xây dựng sơ khai nên còn rất hạn chế.
Do đó trong một số tình huống, khi được cô giáo giao bài tập, kết quả của các "mầm non" khiến ai cũng đi từ ngạc nhiên này đến bất ngờ khác. Với suy nghĩ còn ngây thơ, non nớt nhiều đứa trẻ khiến người lớn được dịp "cười bể bụng" vì những câu trả lời vô cùng "bá đạo".
Đơn cử như gần đây, một bài tập tiếng Việt của học sinh đã được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội và làm hội phụ huynh "dở khóc dở cười". Bài tập yêu cầu điền vào chỗ trống để hoàn thành câu hoàn chỉnh, có ý nghĩa phù hợp. Trong đó, có cả câu thành ngữ quen thuộc mà có thể các bé đã được nghe nhiều từ cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.
Thế nhưng dường như trẻ vẫn chưa thuộc bài lắm nên đã sáng tạo ra những câu trả lời vô cùng hài hước, khiến không chỉ cô giáo mà cả bố mẹ hoặc ai xem qua cũng bất ngờ và thán phục trước sự lầy lội, trí tưởng tượng phong phú của các "mầm non tương lai".
Cụ thể, đề bài đã cho sẵn 3 từ: chúc mừng, có phúc, nhút nhát để học sinh chọn lọc rồi điền vào câu thích hợp bên dưới. Đáp án chính xác nhất phải là: "Lớp em có mấy bạn hơi nhút nhát", "Chúng em chúc mừng thầy cô giáo nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11", "Con hơn cha là nhà có phúc".
Tuy nhiên, thay vì điền như trên thì học sinh lại vận dụng năng lực sáng tạo "còn hạn chế" của mình để cho ra những câu trả lời không thể nào hài hước hơn: "Lớp em có mấy bạn hơi có phúc", "Con hơn cha là nhà nhút nhát". Dù chỉ có 1 câu đúng và 2 câu còn lại sai bét nhưng ai cũng phải gật gù trước trình độ tư duy "bá đạo" của học sinh. Nhiều người hài hước nhận xét rằng đứa trẻ này suy nghĩ cũng có lý lẽ riêng của mình, bởi "Cha mà để con hơn thì nhút nhát quá rồi".
Trên thực tế, dạng bài tập điền từ vào chỗ trống để hoàn thành câu đối với nhiều học sinh là không dễ. Đặc biệt là những trẻ chưa có sự hoàn thiện trong suy nghĩ, và sở hữu vốn từ vựng ít ỏi. Nếu không rèn luyện và trau dồi nhiều hơn, các bé sẽ gặp khó khăn dẫn đến kết quả học tập, thi cử không cao.
Chính vì như thế mà đối với các dạng bài tập điền từ, để giúp con học tốt thì bố mẹ có thể rèn luyện cho trẻ bằng những cách sau:
Thứ nhất, bố mẹ cần rèn luyện kỹ năng đọc và hiểu nghĩa từ cho trẻ. Điều này rất quan trọng vì để hoàn thành tốt bài tập điền từ, trẻ phải hiểu được ý nghĩa của từng từ và câu. Bố mẹ có thể đọc cùng con, thảo luận về nghĩa của các từ vựng trong bài, đồng thời yêu cầu con giải thích lý do lựa chọn một từ cụ thể nào đó, trẻ sẽ nắm vững kiến thức từ vựng và ứng dụng chúng hiệu quả hơn trong bài tập.
Thứ hai, bố mẹ cần hướng dẫn trẻ về các quy tắc chính tả khi viết. Các bài tập điền từ thường yêu cầu trẻ vận dụng kiến thức về kết hợp nguyên âm, phụ âm, cách viết đúng các vần, âm tiết. Vì vậy, bố mẹ cần giải thích rõ ràng các quy tắc này và hướng dẫn trẻ nhận biết, phân biệt chúng trong quá trình làm bài.
Thứ ba, bố mẹ cần rèn luyện kỹ năng suy luận, đoán từ cho trẻ. Trong nhiều bài tập điền từ, trẻ phải dựa vào ngữ cảnh, logic của câu để phán đoán từ phù hợp. Bố mẹ có thể khuyến khích trẻ suy nghĩ, phân tích câu, từ ngữ để đưa ra lựa chọn thích hợp. Điều này giúp trẻ phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề.
Thứ tư, bố mẹ cần tạo môi trường luyện tập tích cực cho trẻ. Việc chuẩn bị nhiều bài tập điền từ khác nhau, tạo không khí vui vẻ và khuyến khích con tích cực thực hiện sẽ giúp trẻ dần nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết.
Cuối cùng, bố mẹ cần thường xuyên kiểm tra, nhận xét và giải thích cho trẻ. Việc chỉ ra những chỗ sai và giải thích lý do, đồng thời hướng dẫn con cách tự kiểm tra, chữa bài sẽ giúp trẻ rút ra được những bài học quý giá, từ đó hoàn thiện kỹ năng làm bài tập điền từ ngày càng tốt hơn.
Với việc kết hợp các giải pháp trên, bố mẹ sẽ góp phần rất lớn vào việc nâng cao khả năng hoàn thành các bài tập điền từ của trẻ.
Bên cạnh đó, để trẻ nâng cao vốn từ vựng tiếng Việt, có một số biện pháp sau đây mà cha mẹ có thể áp dụng:
- Đọc truyện, sách, báo hàng ngày: Cùng trẻ đọc, gợi ý trẻ đoán nghĩa từ ngữ mới. Giải thích ý nghĩa các từ mới, cách sử dụng chúng trong câu.
- Tương tác thường xuyên bằng tiếng Việt: Nói chuyện, hỏi đáp, thảo luận với trẻ bằng tiếng Việt. Khuyến khích trẻ phát âm đúng, sử dụng từ ngữ phù hợp.
- Chơi trò chơi từ vựng: Trò chơi liên quan đến nhận biết, phân loại, tìm kiếm từ ngữ. Tăng cường sự tò mò và hứng thú của trẻ với ngôn ngữ.
- Dạy từ vựng theo chủ đề: Chia nhóm từ theo lĩnh vực, hoạt động quen thuộc với trẻ. Giúp trẻ liên kết và ghi nhớ các từ có cùng chủ đề.
- Khuyến khích trẻ sáng tạo câu, đoạn văn: Trao đổi, thảo luận về những gì trẻ viết. Giúp trẻ sửa lỗi, tìm từ ngữ diễn đạt phù hợp hơn.
