Na rừng có tên khoa học là Kadsura coccinea. Loại cây này còn có tên gọi khác là Dây chua cùm, Đại toản, Dây răng ngựa, thuộc họ Ngũ vị (Schisandraceae). Người dân địa phương thường hay khai thác chúng để làm dược liệu chữa bệnh.
Cây na rừng là loại cây dây leo, thân cứng có thể hóa gỗ. Lá cây có hình bầu dục, mặt trên có màu sáng bóng, mặt dưới hơi mờ nhạt và có nhiều chấm nhỏ. Loại cây này thường mọc ở sâu trong các khu rừng, với độ cao từ 200 - 1200m so với mực nước biển.
Quả na rừng có kích thước khá lớn, dạng hình cầu, bên ngoài có nhiều mắt, khi bổ ra thịt quả có màu vàng nhạt, nhiều múi, vị ngon ngọt dễ ăn. Mùa na rừng thường bắt đầu từ tháng 6 và kết thúc vào tháng 10 hàng năm.
Na rừng thường phân bố chủ yếu tại các tỉnh thành miền núi phía Bắc nước ta như Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai,... Loại cây này ưa thích khí hậu mát mẻ, ẩm ướt ở vùng miền núi. Ngoài ra chúng khá ưa ánh sáng, rất dễ để tìm kiếm bên trong những cánh rừng.
Từ xa xưa, na rừng đã được người dân địa phương sử dụng để bồi bổ cơ thể và hỗ trợ điều trị một số chứng bệnh khác nhau. Sử dụng loại quả này đúng cách có thể giúp trị phong tê thấp, bổ khí huyết, cải thiện sức đề kháng.
Trong đó, có một tác dụng rất được nam giới ưa chuộng khi sử dụng na rừng, đó chính là khả năng hỗ trợ cải thiện chức năng sinh lý. Đây là phương thuốc được người dân tộc Mông gọi là “thần dược phòng the”, được tạo nên bởi rượu ngâm na rừng, có tên là rượu Tứn khửn.
Hiện nay có 2 loại na rừng đang được bán trên thị trường. Loại na rừng màu trắng có giá khá rẻ, được mua về chủ yếu để ăn do chúng ít có dược tính. Còn loại na rừng màu đỏ có dược tính cao, được thu mua để làm thuốc, vậy nên chúng có mức giá khá cao.
Na rừng màu đỏ thường được các thương lái thu mua với giá rẻ từ 80.000 đến 100.000 đồng/kg. Sau đó họ sẽ bán cho các đại lý với mức giá lên tới 300.000 đến 500.000 đồng/kg. Cá biệt có những quả na rừng kích thước cực khủng có mức giá lên tới hàng triệu đồng.
Mặc dù có giá cả đắt đỏ, thế nhưng do chúng được mệnh danh là “thần dược phòng the”, cho nên giá có cao đến mấy vẫn có rất nhiều người tìm mua bằng được về để sử dụng. Điều này khiến cho nguồn cung của na rừng ngày càng giảm đi, do loại quả này không có quá nhiều để khai thác.
Cách sử dụng na rừng tốt nhất nhằm tăng cường sinh lý được nhiều thương lái hướng dẫn, đó là đem loại quả này ngâm trong rượu trắng theo tỷ lệ 1kg trái sẽ ngâm với 2-4 lít rượu 40 độ. Trước khi ngâm, na rừng cần được rửa sạch, tách thành từng múi nhỏ, khi ngâm cần ngâm trong bình thủy tinh hoặc sứ. Sau 3 tháng là có thể lấy rượu ra để sử dụng.
