Mối lo ngại về biến thể phụ mới BA.2.75

Được phát hiện lần đầu vào tháng 5/2022, biến thể BA.2.75 (còn gọi là Centaurus – Bán Nhân Mã) hiện đã trở thành chủng virus SARS-CoV-2 phổ biến tại Ấn Độ - quốc gia đông dân thứ 2 thế giới. Ngoài ra, biến thể mới cũng đã được ghi nhận tại khoảng 10 quốc gia khác như Mỹ, Canada, Nhật Bản, Mỹ, Anh, Đức…

Các nhà nghiên cứu gọi đây là một biến thể “thế hệ thứ hai” do có nguồn gốc phát triển từ dòng phụ BA.2 của Omicron. Theo các nhà khoa học, biến thể phụ mới có thể lây lan nhanh chóng và có khả năng né miễn dịch hình thành từ vaccine hoặc các lần lây nhiễm trước đó. Hiện, chưa rõ liệu BA.2.75 có gây bệnh nặng hơn các biến thể phụ khác của Omicron hay không.

Các dòng virus thuộc Omicron thường gây ra triệu chứng nhẹ hơn các chủng khác như Delta hay Alpha, phần lớn người bệnh có các biểu hiện giống cảm lạnh và cúm. Dù vậy, một số người e ngại biến thể mới BA.2.75 có khả năng dẫn đến nguy cơ trở nặng nghiêm trọng hơn biến thể Omicron hiện tại.

Trong một cuộc họp về biến thể mới vào cuối tuần trước, các nhà khoa học của Hiệp hội Nghiên cứu Gien SARS-CoV-2 (INSACOG) của Ấn Độ viện dẫn dữ liệu ban đầu cho thấy BA.2.75 có thể gây bệnh ít nghiêm trọng hơn. Hầu hết người bệnh không có triệu chứng hoặc bị nhẹ.

Thế nhưng, cần phải nghiên cứu sâu hơn nhằm xác định xem BA.2.75 có thực sự gây bệnh nhẹ hơn hay không và liệu đây có phải là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng số ca COVID-19 mà Ấn Độ đang phải đối mặt hay không.

“Vẫn còn quá sớm để chúng tôi đưa ra kết luận. Nhưng dường như, đặc biệt là ở Ấn Độ, tốc độ lan truyền của biến thể này đang gia tăng theo cấp số nhân. Liệu BA.2.75 có lấn át BA.5 hay không vẫn chưa thể xác định”, ông Matthew Binnicker – Giám đốc Phòng thí nghiệm virus lâm sàng của Bệnh viện Mayo (Minnesota, Mỹ), chia sẻ.

Các nhà khoa học nhận định, càng nhiều biến thể có nghĩa khả năng “né tránh” hệ miễn dịch của virus cao hơn. BA.2.75 có thêm 8 đột biến protein so với biến thể BA.2. Các nhà khoa học lo ngại rằng BA.2.75 có thể “né” miễn dịch đã hình thành trước đó để chống lại BA.2. Nói cách khác, một người từng nhiễm BA.2 vẫn có thể tái mắc COVID-19 nếu tiếp xúc với BA.2.75.

Việc này dấy lên mối lo ngại về việc những người đã có kháng thể vẫn có nguy cơ tái mắc COVID-19. Đáng chú ý, nghiên cứu mới của Đại học Y khoa và VA ở Saint Louis được công bố trên tạp chí Research Square cho thấy người mắc COVID-19 từ 2 lần trở lên có nguy cơ nhập viện cao hơn và gặp các biến chứng nghiêm trọng về phổi, đông máu, tim mạch, thần kinh…

Trước sự xuất hiện của biến thể mới, các chuyên gia cho rằng vaccine và liều tăng cường vẫn là cách tốt nhất để bảo vệ cơ thể trước COVID-19. Trong khi đó, Tiến sĩ Gagandeep Kang, nhà nghiên cứu virus ở Ấn Độ, bày tỏ ý kiến rằng chúng ta cần chấp nhận thực tế đang sống với mức độ rủi ro cao hơn trước đây.

Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh châu Âu (ECDC) chỉ định đây là một "biến thể đang được theo dõi", có nghĩa là có một số dấu hiệu cho thấy nó có thể lây truyền nhiều hơn hoặc gây bệnh nặng hơn. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hiện cũng đang theo dõi chặt chẽ BA.2.75.

Theo đánh giá của các chuyên gia, mối quan tâm chính là một số đột biến nằm trong các khu vực liên quan đến protein gai - chịu trách nhiệm cho sự xâm nhập của tế bào. Biến thể mới có thể cho phép virus bám vào các tế bào của con người hiệu quả hơn.

Một mối quan tâm khác là các chỉnh sửa gen có thể khiến virus dễ dàng vượt qua các kháng thể mà cơ thể từng có, cụ thể là các protein bảo vệ do cơ thể tạo ra sau khi tiêm vaccine hoặc nhiễm biến thể trước đó.

Các chuyên gia y tế nhận định sẽ phải mất vài tuần mới có thể đánh giá BA.2.75 có thể ảnh hưởng đến quỹ đạo của đại dịch COVID-19 hay không. Theo Giáo sư Catherine Bennett, BA.2.75 có thể phải cạnh tranh với những dòng virus khác.

"Càng có nhiều biến thể phụ, nguy cơ tái nhiễm càng lớn. Bạn bình phục sau khi mắc một biến thể nhưng sau đó gặp một biến thể khác, bạn có thể nhiễm lại. Mỗi biến thể phụ có một chút khác biệt và sẽ làm suy yếu khả năng miễn dịch của chúng ta", vị giáo sư này nói.

Đinh Kim (T/h)