Khoảng từ tháng 4 âm lịch trở đi, khi những cơn mưa đầu mùa thấm xuống mặt đất cũng là lúc măng tre bắt đầu trỗi dậy. Dưới những bụi tre xanh rì, từng mầm măng tròn lẳn, mập mạp chen nhau đội đất vươn lên. Măng mới nhú thường có lớp vỏ nâu đen sần sùi, nhưng ẩn bên trong lại là phần ruột trắng nõn, giòn ngọt, được ví như món quà mà thiên nhiên ban tặng cho người dân ở các vùng quê.
Trước đây, măng tre vốn được coi là thức ăn dân dã của những gia đình nghèo, bởi chỉ cần ra sau vườn hay lên bìa rừng là có thể đào được. Nhưng theo thời gian, hương vị đặc trưng cùng tính đa dụng của măng trong ẩm thực đã giúp món ăn này “lên đời”, trở thành đặc sản xuất hiện trong mâm cơm nhà hàng, quán xá và được khách thành phố tìm mua.
Để có được những búp măng ngon, người dân phải chọn đúng thời điểm. Nếu cắt quá sớm, măng non nhưng nhỏ, sản lượng thấp; còn để quá lâu măng trở nên già, xơ, vị đắng rõ và phần tinh chất đã chuyển hóa thành… tre. Măng sau khi thu hoạch nên chế biến ngay để giữ trọn độ ngọt, độ giòn tự nhiên.
Khâu sơ chế măng cũng đòi hỏi sự khéo léo: lột sạch lớp vỏ cứng, chỉ giữ lại phần lõi trắng mềm; cắt khoanh hoặc xắt miếng vừa ăn rồi ngâm vào nước muối. Luộc qua nước sôi giúp loại bỏ độc tố tự nhiên và làm giảm vị đắng, đồng thời giữ được độ giòn hấp dẫn của măng.
Măng tre rất dễ chế biến và phù hợp với nhiều khẩu vị. Có thể kể đến các món quen thuộc như bún măng, canh măng nấu xương, măng xào tôm, măng chua hay chỉ đơn giản là xào với tỏi rồi rắc thêm chút hành lá. Món nào cũng đưa cơm, vị lại thanh mát, vừa ngon lại rẻ.
Ngày nay, măng tre tươi được bán tại các chợ quê hay chợ mạng với giá từ 20.000 - 40.000 đồng/kg, tùy loại và thời điểm. Măng ngâm chua, măng luộc sẵn hay măng phơi khô cũng được nhiều gia đình chọn mua để sử dụng quanh năm, giá dao động từ 100.000 - 200.000 đồng/kg. Những người trồng và thu hái măng theo mùa cũng có thêm nguồn thu ổn định từ loại đặc sản này.
Từ món ăn dân dã của người nghèo, măng tre nay đã trở thành sản vật quen thuộc, góp phần làm phong phú văn hóa ẩm thực của nhiều vùng miền Việt Nam. Không chỉ ngon, rẻ mà còn tốt cho sức khỏe, măng tre xứng đáng là “lộc rừng” đáng quý mỗi mùa mưa đến.
Lợi ích sức khoẻ khi ăn măng tre
Hỗ trợ giảm cân hiệu quả
Măng tre là thực phẩm lý tưởng cho người đang ăn kiêng. Với lượng calo thấp nhưng giàu chất xơ, măng giúp tạo cảm giác no lâu, từ đó hỗ trợ kiểm soát cân nặng một cách tự nhiên.
Tăng cường hệ miễn dịch
Trong măng chứa nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng như A, C, E và nhóm B. Những chất này góp phần nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh tốt hơn.
Cải thiện các vấn đề hô hấp
Nhờ đặc tính chống viêm, măng tre có thể giúp làm dịu các triệu chứng hen suyễn, khó thở hay viêm phế quản. Một số người còn sử dụng măng luộc kết hợp với mật ong để hỗ trợ long đờm hiệu quả.
Tốt cho hệ tiêu hóa
Nguồn chất xơ dồi dào trong măng không chỉ hỗ trợ giảm cân mà còn thúc đẩy tiêu hóa khỏe mạnh, đặc biệt hữu ích cho người bị táo bón. Đồng thời, chất xơ còn giúp giảm nguy cơ mắc trào ngược axit, viêm túi thừa, bệnh trĩ hay loét dạ dày.
Hỗ trợ kiểm soát huyết áp
Măng tre cung cấp lượng kali đáng kể – dưỡng chất quan trọng cho sức khỏe tim mạch. Bên cạnh đó, chế độ ăn giàu chất xơ từ măng cũng góp phần ổn định huyết áp tâm thu và tâm trương.
Giàu chất chống oxy hóa
Măng là nguồn cung cấp flavonoid và các chất chống oxy hóa mạnh như catechin, axit caffeic và axit chlorogenic. Chúng có vai trò trung hòa gốc tự do, giảm stress oxy hóa, từ đó hạn chế nguy cơ bệnh tim mạch, ung thư hay tiểu đường.
Giảm viêm và thúc đẩy hồi phục
Những hợp chất trong măng giúp giảm đau, kháng viêm và hỗ trợ làm lành vết thương. Có thể dùng măng trong bữa ăn hoặc ép lấy nước thoa bên ngoài theo kinh nghiệm dân gian.
Giảm cholesterol xấu
Hàm lượng chất xơ hòa tan và chất chống oxy hóa cao trong măng tre giúp hạ LDL (cholesterol xấu) và giảm cholesterol toàn phần, từ đó bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Lưu ý khi sử dụng măng an toàn
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng trong măng tươi có chứa một lượng cyanide tự nhiên. Chất này có thể chuyển hóa thành axit cyanhydric – độc tố nguy hiểm nếu măng không được xử lý đúng cách. Vì vậy, khi sử dụng măng cần chú ý:
- Cần rửa sạch và luộc kỹ nhiều lần để loại bỏ độc tố trước khi nấu.
- Không nên ăn quá nhiều hoặc ăn liên tục vì măng có nhiều chất xơ, dễ gây đầy hơi, khó tiêu và thậm chí tăng nguy cơ tắc ruột.
- Tránh dùng măng xổi hay măng ngâm giấm chưa lên men hoàn toàn, bởi chúng có thể còn tồn dư độc tố gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
