Năm 2024, tiết Thanh minh bắt đầu ngày 4/4 Dương lịch và kết thúc vào ngày 18/4 Dương lịch. Trong tiết Thanh minh, người Việt ta có một tập tục truyền thống đặc biệt đó là đi tảo mộ thể hiện lòng thảo kính với tổ tiên. Dưới đây là một số phong tục truyền thống của người Việt trong ngày Thanh Minh:
Thăm mộ và dâng lễ cúng tại mộ
Một trong những phong tục cơ bản nhất trong ngày Thanh Minh là việc thăm viếng và dọn dẹp sạch sẽ phần mộ của người thân đã qua đời. Hành động này không chỉ là cách để tôn vinh tổ tiên mà còn là biểu hiện của tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc đối với những người đã từng là cột trụ của gia đình. Việc thăm mộ thường được kết hợp với việc đốt hương, đặt hoa và cúng dường.
Dâng mâm lễ cúng tại nhà
Ngày Thanh Minh, những ngôi đình, nhà thờ và cả các gia đình cũng thường tiến hành lễ cúng dường và thắp nến để tôn vinh tổ tiên. Việc này không chỉ là biểu hiện của lòng thành kính mà còn là cách để thể hiện lòng tri ân và hy vọng vào sự bình an cho các linh hồn đã qua đời. Đôi khi, người dân cũng đốt giấy phù tự, hy vọng rằng những điều tốt lành sẽ đến với các linh hồn ấy ở thế giới bên kia.
Mâm lễ các gia đình chuẩn bị có thể gồm:
- Gà luộc, xôi gấc, giò, canh măng, miến, đĩa rau xào,...
- Trái cây, hoa tươi, trầu cau, tiền vàng, rượu thuốc,..
Ngoài ra, các gia đình cũng có thể dâng cúng lễ chay.
Nấu những món ăn truyền thống
Không thể thiếu trong ngày Thanh Minh là việc nấu những món ăn truyền thống để cúng dường và thưởng thức cùng gia đình. Những món ăn này không chỉ là biểu tượng của sự kính trọng mà còn là cách để tạo ra không khí ấm áp và sum họp trong gia đình.
Văn khấn Tết thanh minh tại nhà
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.
Con lạy gia tiên tiền tổ, họ hàng nội ngoại hai bên gia tộc họ…
Con lạy bà tổ cô ông mãnh, ông bà, cô bé Đỏ, cậu bé Đỏ tại gia
Hôm nay là ngày 26 tháng 2 năm Giáp Thìn
Nay con giữ việc phụng thờ tên là..., tuổi…, sinh tại xã..., huyện..., tỉnh... cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.
Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.
Kính dâng lễ bạc: trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp tiết Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.
Con thành tâm thành kính cúi xin gia tiên tiền tổ, bà tổ cô ông mãnh, ông bà… phù hộ độ trì, đề tâm xếp nếp, vuốt ve che chở cho đại gia đình con bình an, thịnh vượng, ba tháng mùa hè chín tháng mùa đông đều mát mẻ, tốt tươi. Điều lành mang lại, điều dữ mang đi cho công việc của gia đình con đều thuận buồn xuôi gió, gặp nhiều may mắn.
Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin gia tiên chứng minh chứng giám cho lòng thành của toàn thể gia quyến.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)
Văn khấn Tết thanh minh tại nghĩa trang
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Con kính lạy hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy các ngài thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày… tháng… năm Giáp Thìn (đọc ngày tháng âm lịch)
Tín chủ chúng con là:… (đọc tên của bạn)
Ngụ tại: số nhà… phường… quận,… thành phố… (địa chỉ của nhà bạn)
Nhằm tiết thanh minh, tín chủ con thành tâm thành kính sắm sửa lễ lạt, có lá trầu quả cau, trà quả, hương hoa, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị tôn thần lai lâm chiếu giám.
Gia đình chúng con có ngôi mộ của: cụ tứ đại, tam đại hoặc của ông bà, cha mẹ táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp. Vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng thần linh, thổ thần, long mạch, tiền chu tước, hậu huyền vũ, tả thanh long, hữu bạch hổ và chư vị tôn thần cai quản trong khu vực này.
Chúng con kính mời các vị chư thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát. Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe, 3 tháng mùa hè, 9 tháng mùa đông đều được mạnh khỏe, tươi tốt, cứng minh chứng giám lòng thành gia đình chúng con.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)
Xem thêm: 3 loại rau rẻ đến mấy cũng đừng mua vào tháng 4 vừa không ngon lại độc hại
Minh Khuê (t/h)
