Bạn đọc N.T.X hỏi: Tôi và anh Đ.V.S chung sống với nhau như vợ chồng - chưa đăng ký kết hôn từ năm 2018 đến nay, có 1 con gái 5 tuổi. Hai chúng tôi tích góp xây được căn nhà 90m và mua 1 xe ô tô - cùng nhiều tài sản chung khác. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đăng ký xe ôtô đều do anh S. đứng tên.
Hiện, chúng tôi quyết định bỏ nhau. Anh S. muốn chia tài sản theo công sức đóng góp còn tôi thì muốn chia đôi.
Xin Luật sư tư vấn cho tôi:
1.Tòa án sẽ phân chia tài sản như thế nào nếu không có thỏa thuận tài sản chung ?
2.Tôi cần làm gì để tránh chồng tôi bán tẩu táng tài sản ?
3.Tôi cần làm gì nếu muốn yêu cầu tòa án chia tài sản ?
4.Thủ tục và trình tự khởi kiện chia tài sản như thế nào ?
5.Án phí chia tài sản mất bao nhiêu tiền ?
Luật sư Hoàng Văn Hà – Công ty luật ARC Hà Nội phúc đáp bạn đọc như sau:
Theo Điều 9 và Điều 14 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014:
• Quan hệ vợ chồng chỉ được công nhận khi hai bên đăng ký kết hôn hợp pháp tại cơ quan có thẩm quyền.
• Nếu không đăng ký kết hôn, pháp luật không coi đó là quan hệ hôn nhân.
Với thông tin bạn đọc cung cấp, chị X. và anh S. không được công nhận là vợ chồng hợp pháp mặc dù sống chung, có con chung.
Do đó, khi hai anh chị có ý định chia tay, tài sản hình thành trong thời gian sống chung sẽ được giải quyết như tài sản chung theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Tòa án sẽ xác định: ai đóng góp vào việc tạo lập, duy trì, và phát triển tài sản; công sức của chị trong việc chăm sóc con cái, gia đình cũng được xem xét.
Nếu hai anh chị không thỏa thuận được, Tòa án sẽ chia tài sản theo tỷ lệ đóng góp của mỗi bên.
Về con chung, nếu hai anh chị không thể thảo thuận, Tòa án sẽ phân định dựa trên Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014. Theo đó, quyền nuôi con sẽ được xem xét dựa trên lợi ích tốt nhất cho con, bao gồm:
• Điều kiện kinh tế, chỗ ở, khả năng chăm sóc của cha/mẹ.
• Con dưới 36 tháng tuổi thường ưu tiên cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ khi chị không đủ điều kiện.
• Người không trực tiếp nuôi con phải cấp dưỡng nuôi con theo thỏa thuận hoặc quyết định của Tòa án.
Đối với hồ sơ yêu cầu Tòa án giải quyết, chị cần chuẩn bị các tài liệu sau:
• Đơn khởi kiện yêu cầu giải quyết việc sống chung không đăng ký kết hôn.
• Chứng cứ chứng minh tài sản chung (nếu có):
• Giấy tờ nhà đất, đăng ký xe, hóa đơn mua sắm tài sản lớn, hoặc bất kỳ tài liệu nào chứng minh đóng góp.
• Giấy tờ tùy thân:
• CMND/CCCD, sổ hộ khẩu của chị.
• Giấy tờ chứng minh mối quan hệ và con chung (nếu có):
• Giấy khai sinh của con chung.
Trình tự, thủ tục giải quyết
• Nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân nơi bị đơn (chồng chị) cư trú.
• Hòa giải tại Tòa án:
• Tòa sẽ tiến hành hòa giải để các bên tự thỏa thuận.
• Xét xử:
• Nếu không hòa giải được, Tòa án sẽ xét xử, phân chia tài sản và quyết định quyền nuôi con theo quy định pháp luật.
Án phí sẽ tính dựa trên:
• Yêu cầu chia tài sản: Tính theo giá trị tài sản tranh chấp, như đã tư vấn ở phần trước.
• Yêu cầu quyền nuôi con: Không phát sinh án phí (chỉ cần nộp lệ phí nộp đơn).
Từ những phân tích trên, Luật sư đưa ra một số lời khuyên đối với trường hợp bạn đọc N.T.X.
• Nếu chị lo ngại chồng chị tẩu tán tài sản, hãy nhanh chóng nộp đơn yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời tại Tòa án.
• Thu thập đầy đủ giấy tờ, chứng cứ chứng minh tài sản chung và đóng góp của chị trong thời gian sống chung.
• Liên hệ với luật sư để được hỗ trợ thủ tục pháp lý, đảm bảo quyền lợi cho chị và con.
