Quả xoài là một trong những loại trái cây quen thuộc bậc nhất ở Việt Nam. Nhờ thích nghi tốt với khí hậu nóng ẩm, cây xoài được trồng rộng rãi từ Bắc vào Nam, đặc biệt nhiều ở các tỉnh Nam Bộ.
Quả xoài thường có hình bầu dục hoặc thuôn dài, vỏ xanh, vàng hoặc pha đỏ tùy giống. Phần thịt dày, ít xơ, vị ngọt hoặc chua thanh, mùi thơm đặc trưng. Các giống xoài phổ biến như xoài Cát Chu, xoài keo, xoài tượng, xoài Đài Loan, xoài Úc... Mỗi giống xoài có một đặc điểm về hương vị và bề ngoài khác nhau.
Mùa vụ xoài ở Việt Nam thường bắt đầu từ khoảng tháng 3 và kéo dài đến tháng 8 hằng năm, trong đó rộ nhất là từ tháng 4 đến tháng 6. Các tỉnh Nam Bộ là vùng thu hoạch xoài sớm và sản lượng lớn. Ở miền Trung và miền Bắc, xoài thường chín muộn hơn, tập trung vào đầu mùa hè.
Nhờ áp dụng kỹ thuật xử lý ra hoa nghịch vụ, nhiều nhà vườn hiện nay có thể thu hoạch xoài quanh năm, tuy nhiên xoài chính vụ vẫn cho chất lượng tốt nhất, hương vị đậm đà và giá thành cũng mềm hơn so với xoài trái mùa.
Hương vị của xoài rất đa dạng, tùy thuộc vào giống và độ chín. Xoài chín có vị ngọt đậm hoặc ngọt thanh, mùi thơm rõ rệt, thích hợp để làm sinh tố, chè xoài, kem xoài, xôi xoài hoặc ăn tươi... Xoài xanh lại có vị chua dịu, giòn và mát, thường được dùng làm gỏi xoài khô cá sặc, gỏi xoài tôm thịt hay xoài lắc.
Đến mùa, tại các chợ và siêu thị, xoài được bán ngập tràn với giá từ 10.000 đồng/kg. Riêng xoài cát Chu, xoài cát Hòa Lộc có giá đắt hơn, loại ngon có thể từ 60.000-90.000 đồng/kg. Các giống xoài nhập khẩu hoặc xoài cao cấp thường có giá từ 120.000 đến 200.000 đồng/kg.
Xoài nằm trong danh sách 21 loại trái cây "tốt nhất thế giới" được chuyên gia dinh dưỡng và chuyên gia sức khỏe hàng đầu thế giới khuyên bạn nên ăn thường xuyên. 100g xoài chín chứa: 60 kcal, 15g carbohydrate (trong đó 13g là đường tự nhiên), 1,6g chất xơ, 36mg vitamin C (gần 40% nhu cầu khuyến nghị hàng ngày), cùng với vitamin A, E, B6, folate và kali.
Những lợi ích của quả xoài với sức khoẻ
Tốt cho mắt
Xoài là nguồn bổ sung vitamin A dồi dào, đáp ứng hơn một phần tư nhu cầu hằng ngày của cơ thể. Dưỡng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thị lực, hạn chế tình trạng khô mắt và hỗ trợ chức năng của võng mạc, đặc biệt hữu ích trong bối cảnh nhiều người thường xuyên làm việc với máy tính và thiết bị điện tử.
Cải thiện tâm trạng
Nhờ góp phần cân bằng hệ vi sinh đường ruột và hỗ trợ hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, xoài gián tiếp giúp cơ thể duy trì trạng thái tinh thần tích cực, giảm cảm giác mệt mỏi và căng thẳng trong sinh hoạt hằng ngày.
Cung cấp chất xơ prebiotic nuôi lợi khuẩn
Xoài chứa lượng lớn chất xơ hòa tan, đặc biệt là prebiotic – loại chất xơ có tác dụng nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột. Khi hệ vi sinh được cân bằng, quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi hơn, khả năng hấp thu dưỡng chất được cải thiện và hệ miễn dịch cũng được tăng cường. Đồng thời, chất xơ trong xoài còn giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ ngăn ngừa táo bón.
Hỗ trợ tiêu hóa nhờ enzyme tự nhiên
Trong xoài có enzyme amylase, giúp phân giải tinh bột thành các dạng đường dễ hấp thu. Việc ăn xoài sau bữa chính có thể giúp giảm cảm giác đầy bụng, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả và nhẹ nhàng hơn.
Giảm viêm ruột, bảo vệ niêm mạc tiêu hóa
Xoài chứa nhiều polyphenol, nổi bật là mangiferin – chất chống oxy hóa mạnh có khả năng kháng viêm. Hoạt chất này được cho là giúp làm dịu tình trạng viêm ruột, bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa và hỗ trợ cải thiện các vấn đề như viêm đại tràng nhẹ hoặc hội chứng ruột kích thích.
Phù hợp với người có hệ tiêu hóa nhạy cảm
So với nhiều loại trái cây giàu chất xơ khác, xoài có kết cấu mềm, nhiều nước và dễ tiêu hóa hơn. Vì vậy, loại quả này phù hợp với người có hệ tiêu hóa yếu hoặc những ai đang bắt đầu bổ sung thêm chất xơ vào chế độ ăn uống.
Giúp giảm nguy cơ sỏi thận
Xoài còn mang lại lợi ích trong việc giảm nguy cơ hình thành sỏi thận nhờ chứa vitamin B6. Nhiều nghiên cứu cho thấy vitamin B6 có thể làm giảm sản sinh oxalat – chất thường liên quan đến sỏi thận, từ đó góp phần hạn chế nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt ở phụ nữ.
Hỗ trợ sức khỏe và tái tạo làn da
Các dưỡng chất trong xoài được chứng minh có khả năng bảo vệ da trước tác động của tia UVB, đồng thời làm chậm quá trình lão hóa. Hàm lượng vitamin A cao giúp thúc đẩy tái tạo tế bào da mới, bảo vệ collagen và hỗ trợ duy trì làn da khỏe mạnh, mịn màng theo thời gian.
Lưu ý:
Xoài là loại trái cây giàu dinh dưỡng, tuy nhiên không phải ai cũng phù hợp để sử dụng. Một số người có cơ địa nhạy cảm có thể bị dị ứng với nhựa xoài, đặc biệt là phần vỏ, hoặc gặp tình trạng đầy bụng, rối loạn tiêu hóa nếu ăn quá nhiều trong một lần. Bên cạnh đó, những người mắc bệnh tiểu đường hoặc đang áp dụng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt cần kiểm soát lượng xoài tiêu thụ, tránh dùng quá mức do hàm lượng đường tự nhiên trong quả khá cao.
Trong trường hợp sau khi ăn xoài xuất hiện các biểu hiện bất thường như ngứa ngáy, nổi mề đay, sưng môi, mặt hoặc lưỡi, khó thở, khò khè, người dùng nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời.
