Việt Nam là đất nước nhiệt đới, vì thế rất đa dạng về các loại rau, củ, quả. Trong đó, nhiều loại rau như rau họ cải, rau muống, rau ngót, bí đỏ, su su… được sử dụng thường xuyên. Tuy nhiên, có không ít loại rau mang lại nhiều tác dụng cho sức khỏe, luôn có sẵn và giá rất rẻ, nhưng lại ít được sử dụng. Điển hình trong số đó là rau lang.
Lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội) cho biết, rau lang tuy có nhiều, nhưng từ trước đến nay thường chỉ được sử dụng để chăn nuôi. Dù loại rau này có bán nhiều ở chợ, nhưng người dân vẫn ít dùng vì rau thường có vị nhạt, không đậm đà như các loại rau khác.
Thế nhưng, loại rau này ở Nhật Bản lại được ví là rau trường thọ, có giá khá cao. Còn trong nhiều sách y học cổ truyền, rau lang còn được ví như “sâm nam” của người Việt, mang lại nhiều giá trị cho sức khỏe. “Có lẽ người Việt trồng được nhiều và do thói quen ăn củ, phần rau chỉ để chăn nuôi, nên ít sử dụng làm rau ăn hơn những loại rau khác”, ông Sáng nhận định.
Tại Việt Nam, rau lang luôn có sẵn và giá rẻ nhưng ít người dùng vì chê nhạt vị. Ảnh minh họa.
Dưới góc nhìn đông y, rau lang có vị ngọt, không độc, ích khí lực, kiện tỳ vị, ấm thận, dùng để chủ trị tỳ hư, ăn kém, thận âm hư, điều hòa khí huyết. Y học cổ truyền cũng có nhiều nghiên cứu cho rằng, rau lang có tác dụng nhuận tràng rất tốt, vì rau chứa nhiều chất xơ, hơi nhớt, lá và thân ngọn có nhiều nhựa giúp ngăn ngừa táo bón, làm sạch đường tiêu hóa.
“Rau lang dùng rất đơn giản, chỉ cần luộc chín ăn cả cái và nước là đã có tác dụng nhuận tràng. Do luộc vị nhạt hơn, nên nhiều người thường hay xào để ăn rau đậm đà, nhưng như vậy chúng lại chứa nhiều dầu mỡ, không còn nhiều tác dụng với hệ tiêu hóa”, ông Sáng cho hay.
Ngoài tác dụng nhuận tràng, trong rau lang có hàm lượng vitamin B6 khá cao, không thua kém bông cải, cà rốt hay chuối. Chúng cũng chứa nhiều chất ô xy hóa, giúp bảo vệ cơ thể, ngăn ngừa tế bào ung thư xuất hiện. Theo Trung tâm dinh dưỡng lâm sàng (Bệnh viện K Trung ương), gần đây các hợp chất có hoạt tính sinh học trong rau khoai lang rất được quan tâm nhờ tác dụng chống oxy hóa, chống ung thư, bảo vệ gan, điều hòa đường huyết và lipid máu.
Các chất đặc tính chống oxy hóa trong rau khoai lang là nhờ các dẫn xuất của axit caffeoylquinic, quercetin, anthocyanin…. Nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy chiết xuất từ lá khoai lang có tác dụng chống ung thư mạnh với các loại tế bào ung thư ruột kết, vú, tiền liệt tuyến, đại trực tràng và ung thư phổi.
Rau lang có nhiều công dụng với sức khỏe, nhưng các chuyên gia khuyến cáo nên hạn chế xào vì nhiều dầu mỡ. Ảnh minh họa.
Không chỉ phòng ung thư, với người có tình trạng đường huyết cao, các flavonoid trong lá khoai lang có thể thúc đẩy sự hấp thụ glucose ở mô ngoại vi và tăng cường bài tiết insulin, giảm tình trạng tự hủy của tế bào β tuyến tụy. Ngoài ra, quercetin kích hoạt tái tạo tế bào β trong tuyến tụy, gây tăng tiết insulin. Kết quả là, con đường tế bào liên quan đến bài tiết insulin sẽ được kích thích, làm giảm khả năng kháng insulin, giúp chống lại bệnh tiểu đường. Tác dụng này đã được chứng minh trong nhiều thí nghiệm động vật.
Theo các chuyên gia, dù các nghiên cứu trên người để khẳng định các tác dụng trên của lá khoai lang chưa nhiều để đưa ra khuyến cáo và liều lượng sử dụng an toàn, nhưng việc sử dụng lá khoai lang làm một loại rau cùng các loại rau khác vẫn được khuyến khích. Tuy nhiên, nồng độ các chất có hoạt tính sinh học khác nhau giữa lá của các loại khoai lang, thời điểm thu hoạch và cách nấu nướng. Trong đó, hấp là phương pháp nấu hiệu quả nhất để duy trì mức polyphenol và hoạt động chống oxy hóa của lá khoai lang.
Dù có nhiều tác dụng khi sử dụng rau lang, nhưng các chuyên gia cũng khuyến cáo, người bị tiêu chảy, viêm dạ dày, đường huyết thấp cần đặc biệt lưu ý hoặc không nên dùng rau khoai lang. Không ăn rau khoai lang lúc quá đói vì khi đó đường huyết đã thấp sẽ gây mệt mỏi do đường huyết hạ thấp. Không ăn rau lang còn sống, nên ăn xen kẽ với các loại rau khác. Không nên sử dụng rau khoai lang liên tục trong nhiều ngày.
