Sách y học cổ đại Hoàng đế Nội kinh đề cập rằng bốn mùa xuân, hạ, thu, đông có khí hậu rõ rệt và có những đặc điểm riêng. Căn cứ vào đặc điểm khác nhau của bốn mùa, các vị lão y xưa đã đúc kết các phương pháp chăm sóc sức khỏe tương ứng.
Thời điểm chuyển mùa sang đông, thời tiết sẽ ngày càng lạnh hơn, điều này đòi hỏi chúng ta phải chú ý hơn đến việc bảo vệ nguồn năng lượng có hạn của mình, tránh thất thoát và tiêu hao. Y học cổ truyền Trung Quốc nhấn mạnh rằng phòng bệnh trước khi phát bệnh, mùa đông chú ý ăn uống và chăm sóc những bộ phận trên cơ thể thì cả năm không lo bị ốm.
3 loại rau nên dùng
Củ cải trắng: Giảm đờm, giảm ho
Củ cải có ba công dụng chính: Một là giảm sưng tấy và điều trị chứng khó tiêu, đầy bụng do tích tụ thức ăn; Hai là làm ẩm phổi và giảm ho; Thứ ba là tăng cường lá lách và nuôi dưỡng dạ dày. Củ cải sống có vị cay, ngọt, tính mát; củ cải nấu chín có vị ngọt, tính bình, có tác dụng tiêu hóa, hạ khí, tiêu đờm, giải khát, lợi tiểu.
Cảm lạnh và viêm phế quản thường gặp vào đầu mùa đông kèm theo các triệu chứng như ho và có nhiều đờm. Đun nước với củ cải trắng và hầm thịt với củ cải trắng đều là những lựa chọn tốt.
Củ sen: Dưỡng ẩm cho da khô và làm dịu cơn khát
Củ sen rất giàu tannin, mùi thơm độc đáo giúp kích thích sự thèm ăn và thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Chất nhầy và chất xơ trong nó cũng có thể kết hợp với cholesterol trong thực phẩm, có tác dụng hạ lipid máu.
Khi ăn củ sen nên kết hợp với mộc nhĩ trắng để bổ phế âm, ghép với mộc nhĩ đen để bổ thận âm. Cuốn sách “Dược liệu trị liệu” của Mạnh Thần, một nhà y học nổi tiếng thời Đường, viết: “Sau khi sinh con không nên ăn đồ sống, đồ lạnh, nhưng củ sen có thể ăn vì có thể đẩy máu”.
Bí đỏ: Dưỡng ẩm phổi và bổ sung khí
Mùa thu là thời điểm bí đỏ có mặt nhiều trên thị trường. Y học cổ truyền Trung Quốc cho rằng bí đỏ có vị ngọt, tính ấm, thông vào kinh tỳ vị, có tác dụng bổ khí, giảm viêm, giảm đau, giải độc và diệt côn trùng. Cuốn "Dược liệu Nam Vân Nam" do thầy thuốc Lan Mao viết vào thời nhà Minh ghi lại rằng bí ngô có thể làm ẩm phổi và bổ khí, giải đờm và tống mủ, điều trị ho, hen suyễn và làm thuốc lợi tiểu.
Nghiên cứu hiện đại đã phát hiện ra rằng ăn bí đỏ có thể ngăn ngừa xơ vữa động mạch và loét niêm mạc dạ dày, đồng thời có thể ngăn ngừa và điều hòa chứng tăng sản tuyến tiền liệt.
Bí đỏ rất giàu pectin, có đặc tính hấp phụ tốt, có thể liên kết và loại bỏ nhiều loại vi khuẩn, độc tố và các chất có hại trong cơ thể, chẳng hạn như kim loại nặng như chì, thủy ngân và các nguyên tố phóng xạ. Vì vậy, nó có thể đóng một vai trò giải độc.
Ngoài ra, ăn nhiều bí đỏ còn có thể ngăn ngừa và điều trị hiệu quả bệnh cao huyết áp, bệnh gan, đồng thời nâng cao khả năng miễn dịch của con người. Vì vậy, nó đặc biệt thích hợp với người béo phì và người trung niên, người già.
3 loại thịt nên ăn
Thịt vịt: Bồi bổ dạ dày
Thịt vịt có tính mát, thích hợp cho người bị nóng trong người. Ngoài ra, nó còn có tác dụng bổ phổi, bổ dạ dày, kiện tỳ, loãng nước. Ăn thịt vịt vào mùa thu có tác dụng làm dịu khô, dưỡng âm.
Sách "Dược liệu trị liệu" viết: Thịt vịt có thể nuôi âm ngũ tạng, thanh nhiệt do mệt mỏi, dưỡng huyết, thúc đẩy tuần hoàn. Còn sách y học cổ "Bản thảo cương mục" của thầy thuốc Lý Thời Trân nổi tiếng cũng đã ghi nhận rằng thịt vịt chủ yếu làm giảm sự thiếu hụt và mệt mỏi, lợi tiểu, loại bỏ phù nề, giảm đầy bụng, có lợi cho các cơ quan nội tạng, giảm vết loét và sưng tấy, và làm dịu cơn co giật.
Thịt cừu: Làm ấm khí huyết, xua lạnh
Thịt cừu có tác dụng làm ấm khí huyết, làm ấm cơ thể và xua tan cảm lạnh. Thịt cừu tuy bổ dưỡng nhưng không phù hợp với tất cả mọi người. Những người bị cảm nắng, ho, đờm vàng, đau răng, lở loét ở miệng do nóng trong nên tránh ăn nó. Những người ăn quá nhiều cá và thịt thường có lượng lipid trong máu cao hơn và có thể có mức cholesterol LDL quá cao trong cơ thể, vì vậy họ cũng nên cẩn thận khi ăn thịt cừu.
Mực: Nuôi dưỡng âm và thúc đẩy sản xuất chất lỏng
Mực rất giàu chất dinh dưỡng, cứ 100g thịt mực có chứa 13g protein và chỉ 0,7g chất béo. Ngoài ra còn chứa carbohydrate, vitamin A, vitamin B, canxi, phốt pho, sắt và các chất cần thiết khác cho cơ thể con người.
Mực có thể được om, xào, hầm, dùng nguội hoặc nấu canh, nhưng để chống khô mùa thu thì mực hầm là phù hợp hơn cả.
3 bộ phận cần chăm sóc
Tai: Bổ thận
Mùa thu đông là lúc thận hấp thu năng lượng dương mạnh mẽ hơn. Năng lượng dương trong thận giống như mặt trời nhỏ giúp sưởi ấm toàn bộ cơ thể chúng ta. Khi thời tiết chuyển lạnh, điều quan trọng nhất là bạn phải bắt đầu bảo vệ kinh thận, bổ sung sinh lực cho thận để chúng có thể dự trữ năng lượng tốt hơn cho mùa đông.
Sách y xưa ghi rằng thận khí chảy qua tai, khi thận hài hòa thì tai có thể nghe được ngũ âm. Ngoài ra, tai có huyệt đạo dày đặc, cũng là nơi sáu kinh dương tập trung. Vì vậy, massage tai thường xuyên có thể đóng vai trò tăng cường thận và duy trì sức khỏe.
Chúng ta có thể dùng tay xoa toàn bộ tai trong 3 phút hàng ngày, không cần kỹ thuật phức tạp miễn cảm thấy tai ấm dần và hơi ửng đỏ là được.
Bụng: Xoa bóp thường xuyên loại bỏ bệnh tật
Người xưa có câu: “Bụng phải được xoa bóp thường xuyên thì mới khỏi được các loại bệnh tật”. Bụng là một bộ phận quan trọng của cơ thể con người vì nó có nhiều kinh đan xen nhau như kinh thận, kinh dạ dày, kinh lá lách, kinh gan,... Bằng cách xoa bụng, chúng ta có thể làm cho các kinh mạch trơn tru, khí huyết lưu thông tốt thì tự nhiên các cơ quan nội tạng sẽ cảm thấy dễ chịu.
Đồng thời, trong quá trình xoa bóp liên tục, các điểm tắc nghẽn trong lá lách và dạ dày cũng có thể được thông suốt, khí độc ở hai bộ phận này có thể được thải ra ngoài dễ dàng hơn.
Đặc biệt đối với những người thường xuyên có các triệu chứng mệt mỏi, lạnh tay chân thì xoa bụng trước khi đi ngủ vào mùa thu đông là phù hợp nhất.
Phương pháp massage đơn giản nhất là bạn có thể đứng, ngồi hoặc nằm. Sau đó lấy rốn làm trung tâm, lấy tay massage vòng tròn theo chiều kim đồng hồ.
Lòng bàn chân: Làm ấm và nuôi dưỡng âm
Trong y học cổ truyền Trung Quốc, bàn chân được gọi là trái tim thứ hai của cơ thể con người. Lòng bàn chân tưởng chừng như cách xa vùng cốt lõi của cơ thể nhưng lại có mối liên hệ chặt chẽ với các cơ quan khác nhau thông qua các kinh mạch và sự lưu thông máu ở chi dưới.
Vào mùa thu, ngâm chân trong nước nóng có thể thông kinh, ngừa cảm lạnh, xoa bóp bàn chân sau khi ngâm sẽ càng kích thích vào các huyệt đạo quan trọng giúp thông kinh mạch, tăng tốc độ lưu thông của các chi ngoại vi và thúc đẩy lưu thông máu ở bàn chân và toàn bộ cơ thể. Theo thời gian, khí huyết trong cơ thể con người sẽ lưu thông thuận lợi, năng lượng và tinh thần cũng có thể được phục hồi.
Tóm lại khi thời tiết chuyển thu sang đông, mọi người nên chủ động bảo vệ sức khỏe, tăng cường khả năng miễn dịch để cơ thể có thể thích ứng với những thay đổi của môi trường.
