Anh Trần Minh Phúc (42 tuổi, sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn) hiện đang sống cùng vợ và 3 người con, gồm 2 bé sinh đôi trai gái 10 tuổi và một bé trai 8 tuổi. Cả hai vợ chồng anh đều là kỹ sư phần mềm, công việc bận rộn và căng thẳng, thế nhưng giữa bộn bề cuộc sống ấy, anh Phúc vẫn dành một tình yêu rất đặc biệt cho cây cối – một đam mê bắt đầu từ thời niên thiếu nhưng vì hoàn cảnh mà chưa thể theo đuổi đến cùng.
"Từ nhỏ tôi đã yêu cây cối, từng ước mơ thi vào Đại học Nông Lâm nhưng gia đình không đồng ý, nên cuối cùng tôi học chuyên ngành Toán - Tin của trường Đại học Tự nhiên", anh chia sẻ. Và rồi, giấc mơ ấy, tưởng chừng đã ngủ quên, lại âm thầm nảy mầm vào một ngày rất đỗi bình thường – ngày hai bé đầu đến tuổi ăn dặm. “Khi 2 bé đầu tròn 6 tháng tuổi, tôi bắt đầu trồng rau để có rau sạch cho con ăn dặm, vì rau cũng trôi nổi, không đảm bảo an toàn”, bố đảm nói.
Gia đình anh Phúc.
Bố đảm trồng rau từ nhà đến công ty, mảnh vườn nào cũng xanh tốt
Khoảng 10 năm trước, gia đình anh Phúc sống trong một căn nhà chỉ 20m², với ban công 1.5m² và giếng trời nhỏ lợp mái tôn. Tại góc ban công bé xíu ấy, anh đã bắt đầu gieo hạt, biến nơi đó thành vườn rau mini với những chậu cải ngọt, rau dền, mồng tơi, xà lách,...
Vì không gian quá nhỏ, anh còn làm giàn treo bí đỏ vươn ra ngoài ban công. Tuy khá nguy hiểm nhưng tất cả chỉ với một mục tiêu giản dị, đó là có rau sạch cho con ăn.
Mảnh vườn ở ban công tại nhà cũ.
Sau khi bé thứ 3 chào đời, anh tiếp tục mở rộng “nông trại mini” lên cả giếng trời và thậm chí sân thượng tầng 5 của công ty. Cà chua, dưa lê, mướp, khổ qua, bí xanh, bí vua... đều dần hiện diện trong khu vườn đô thị này. “Mỗi ngày tôi đều trèo thang tre lên giếng trời để chăm cây, tuy vất vả và nguy hiểm nhưng vì đam mê và có rau sạch cho các con nên tôi cũng cố gắng”, anh chia sẻ.
Vườn rau được bố đảm trồng ở giếng trời.
Anh Phúc trồng rau ở sân thượng công ty.
Đến cuối năm 2023, khi các bé lớn hơn và ngôi nhà cũ trở nên chật chội, vợ chồng anh Phúc quyết định mua mảnh đất mới chỉ cách nhà cũ 200m. Xây dựng tổ ấm mới nên anh cũng có thêm khoảng không gian cho khu vườn mơ ước. Và thế là khu vườn sân thượng 36m² chính thức ra đời.
Ban đầu, anh chỉ dự định trồng rau ở sân sau rộng 12m² và để phần sân trước làm nơi thư giãn. Nhưng “máu làm vườn” khiến anh không thể dừng lại. Kết quả là cả 24m² sân trước cũng được tận dụng để mở rộng vườn rau xanh mát.
Anh đầu tư hệ thống chậu lắp ghép thông minh có hệ thống thoát nước ngầm bên dưới chậu để tránh thấm sàn, bao lưới quanh vườn để hạn chế sâu bệnh, tạo một không gian vừa xanh mát vừa tiện nghi, sạch sẽ và khoa học.
Một số loại rau xanh trong vườn nhà.
Vườn trước khá đa dạng hơn, có cả khổ qua trái tim (xanh và trắng), mướp táo mỹ nhân, dưa chuột rắn, cà chua, cải xoăn Kale, cải cầu vồng, cải hoa hồng, rau dền, xà lách... Trong khi đó vườn sau là “khu kỹ thuật cao”, trồng các loại cây dễ bị sâu bệnh như bầu sao, bí xanh, bí vua, cà tím, dưa lê, dưa leo... nhờ có hệ thống lưới bao quanh. Ngoài ra, anh còn trồng thêm cải bó xôi, rau muống, cải bẹ dún, cải cầu vồng – mỗi loại 2 chậu để vừa đủ ăn, không lãng phí.
“Tôi không áp dụng trồng đồng loạt chỉ để vườn rau lúc nào cũng dày đặc và sum suê cả vườn để khoe mẽ hay vì mục đích kinh doanh, bán tiếp thị liên kết phân bón, hạt giống như những vườn khác. Tôi trồng rau, vài bữa trồng một chậu khác, một loại rau khác, cứ đan xen như thế để lúc nào cũng có rau hái cho tụi nhỏ ăn.
Trồng dày đặc một lúc sẽ ăn không kịp, hoặc phải đi cho rất lãng phí và vườn sẽ có những giai đoạn trống không do đã thu hoạch hết cùng một lượt. Nhờ đó, từ khi trồng khu vườn rau mới này, vợ tôi gần như không mua rau nữa và cũng đỡ vất vả mang vác vì nhà mình chỉ đi chợ 1 lần duy nhất vào thứ 7 và ăn cả tuần. Chi phí đi chợ cũng giảm hẳn và bù qua chi phí mua phân bón hữu cơ”, anh Phúc cho hay.
Bí quyết trồng rau sạch của ông bố kỹ sư IT
Để duy trì một khu vườn rau sạch tươi tốt quanh năm trên sân thượng, điều đầu tiên anh Phúc luôn nhấn mạnh là phải chuẩn bị thật kỹ từ nền móng: chống thấm và thoát nước. Với một người có kinh nghiệm, anh hiểu rõ nếu không xử lý tốt hai yếu tố này thì mọi công sức trồng trọt có thể đổ sông đổ biển vì sàn bị thấm nước, đọng nước gây hư hại công trình. Do đó, ngay từ khâu xây dựng, anh đã tính toán và giám sát kỹ lưỡng, từ độ dốc sân thượng đến hệ thống thoát nước và lắp đặt chậu trồng thông minh có thể gom nước dư thừa về một chỗ.
Tổng chi phí đầu tư cho khu vườn gồm chân sắt kê chậu, chậu, đất trồng, tre làm giàn, lưới bao xung quanh là khoảng 20 triệu đồng. Trong đó, phần lớn dành cho chậu trồng lắp ghép (khoảng 10 triệu đồng) vì theo anh, đó là phần quan trọng nhất giúp giữ gìn sự sạch sẽ, chống thấm và đảm bảo thẩm mỹ cho sân thượng. “Dùng thùng xốp rất mất thẩm mĩ, dễ hư và nứt sau 1 lần trồng, lại phải mất công sang chậu, với thùng xốp không thể điều khiển được nước dư thừa, dễ gây thấm sàn”, anh Phúc nói.
Tại sân thượng, anh Phúc còn dành một góc để trồng vài chậu cây cảnh.
Ngoài ra, anh sử dụng mái che lấy sáng bằng tấm poly xuyên sáng để cây vẫn nhận đủ ánh sáng nhưng không bị dầm mưa. Đất trồng, phân bón, lưới che, khung giàn, các loại vật liệu đều được anh chuẩn bị dần theo nhu cầu từng giai đoạn, vừa tiết kiệm, vừa phù hợp với khả năng tài chính gia đình.
Dù công việc IT bận rộn, anh vẫn cố gắng phân chia thời gian hợp lý để chăm sóc vườn. Mỗi sáng anh dậy lúc 5 giờ, vừa tập thể dục, vừa tưới cây, thụ phấn, kiểm tra tình trạng cây trồng và ghi lại những khoảnh khắc đẹp bằng hình ảnh, video để chia sẻ với bạn bè.
Rau quả thu hoạch trong vườn nhà anh Phúc.
Các buổi tối và cuối tuần, anh dành thêm thời gian để trộn đất, bón phân, dọn dẹp vườn. Anh quan niệm rằng chỉ khi đã hoàn thành trách nhiệm trong nhà thì mới thoải mái dành thời gian cho đam mê, nhờ vậy vợ con luôn ủng hộ. Các bé trong nhà cũng rất hào hứng, thường phụ bố hạ thổ cây giống vào chậu và tưới nước khi rảnh rỗi. Đó cũng là cách anh kết nối các con với thiên nhiên và dạy các bé yêu quý lao động từ những điều nhỏ nhất.
Để có những mẻ rau khỏe và đạt sản lượng ổn định, anh đặc biệt chú trọng vào khâu xử lý đất. Anh cho rằng trộn đất đúng cách chiếm đến 50% thành công. Sau mỗi đợt thu hoạch, anh sẽ rải vôi bột để khử mầm bệnh, sau đó phơi đất nắng trong vòng 5 ngày. Tiếp đến, anh bổ sung phân hữu cơ, vỏ trứng xay nhuyễn để bổ sung canxi, trấu và vỏ đậu phộng giúp đất tơi xốp, nấm Trichoderma để tạo hệ vi sinh vật có lợi, rồi ủ tiếp trong 7 ngày trước khi trồng lứa mới.
Clip: Mảnh vườn ngập rau củ quả trên sân thượng của gia đình anh Phúc
Với cây trồng trong chậu, lượng dinh dưỡng rất hạn chế, nên anh duy trì thói quen bón phân định kỳ 7–10 ngày/lần. Tùy từng loại cây, anh sẽ chọn loại phân phù hợp. Ví dụ như rau lá cần nhiều đạm (phân trùn quế, phân bò, dịch cá), trong khi rau quả cần lân và kali (phân gà, dịch chuối, phân dơi...).
Khi bón phân, anh xới nhẹ phần đất quanh mép chậu, rắc phân vào rồi lấp lại, tưới ẩm đều để cây hấp thụ dinh dưỡng tốt nhất. Anh Phúc còn đặc biệt lưu ý rằng, không rải phân trực tiếp lên bề mặt đất, vì như thế hiệu quả sẽ giảm đi rất nhiều.
Về phòng trừ sâu bệnh, bố đảm không sử dụng thuốc hóa học, kể cả thuốc sinh học nếu đang gần ngày thu hoạch. Các loại thuốc sinh học anh sử dụng chủ yếu là dầu neem pha loãng cùng một ít nước rửa chén để tăng độ bám dính.
Khi gặp trường hợp cây bị nhện đỏ, anh sẽ dùng hỗn hợp nước nóng pha dầu ăn và nước rửa chén theo tỷ lệ 3 sôi – 2 nguội để phun. Khi hỗn hợp khô lại, lớp dầu bám lên thân nhện khiến chúng không di chuyển được và tự chết đi. Đối với cây bị sâu rầy quá nặng, anh sẵn sàng bỏ cây thay vì cố giữ bằng cách xịt thuốc vì theo anh, nếu đã trồng rau sạch thì phải giữ nguyên tắc sạch toàn diện.
Khu vườn nhỏ trên sân thượng không chỉ là nơi anh Phúc vun trồng rau sạch mà còn gieo vào đời sống gia đình những khoảnh khắc gắn bó nhẹ nhàng. Sau giờ học, 3 đứa trẻ thường chạy lên vườn, tò mò nhìn ngắm từng trái khổ qua, trái mướp đang lớn, rồi vui sướng khi được bố cho tự tay hạ thổ cây mới. Những thói quen tưởng chừng đơn giản ấy lại trở thành một phần tuổi thơ quý giá mà giữa thành phố, không phải đứa trẻ nào cũng có được.
Các con của anh Phúc rất vui mỗi khi lên vườn.
Việc tự cung cấp rau quả giúp gia đình anh tiết giảm đáng kể chi phí sinh hoạt và yên tâm hơn về sức khỏe. Nhưng điều đáng quý hơn là khu vườn đã tạo nên một không gian sống chậm giữa phố thị, nơi con người gần lại với nhau, gần với thiên nhiên và gần với chính mình.
Vì thế với anh Phúc, giá trị lớn nhất mà khu vườn mang lại chính là sự bình an trong lòng, là cảm giác được sống thật với đam mê đã từng bỏ lỡ, là từng ngày nhìn thấy con mình lớn lên giữa màu xanh của cây cối, trong sự trong lành của chính ngôi nhà mình tạo nên.