Bài viết dưới đây là chia sẻ của BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ, trưởng đơn vị điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cơ sở 3:
Trong lĩnh vực sức khỏe hiện nay, người ta nói đến nhiều tác hại của chất ôxy hoá, phản ứng ôxy hoá và nhấn mạnh sự cần thiết sử dụng chất chống ôxy hoá để bảo vệ, duy trì sức khỏe.
Điều quan trọng là trong cơ thể khoẻ mạnh, gốc tự do sinh ra có giới hạn, không quá thừa để gây hại. Bởi vì bên cạnh các gốc tự do luôn có hệ thống các chất chống ôxy hoá "nội sinh" (tức có sẵn trong cơ thể) cân bằng lại, vô hiệu hoá các gốc tự do có hại. Hệ thống các chất chống ôxy này gồm các enzym như glutathione peroxidase, superroxid, dismutase... đặc biệt là vitamin C, vitamin E, beta-caroten (tiền vitamin A), khoáng chất selen "nội sinh", xúc tác các phản ứng khử để vô hiệu hoá gốc tự do giúp cơ thể khoẻ mạnh.
Nhiều loại củ quả rất giàu chất chống oxy hóa, ăn phù hợp rất tốt cho sức khỏe. (Ảnh minh họa)
Để chống lại sự bội tăng các gốc tự do sinh ra quá nhiều mà hệ thống "chất ôxy hoá nội sinh" không đủ sức cân bằng để vô hiệu hoá, các nhà khoa học đặt vấn đề dùng các "chất chống ôxy hóa ngoại sinh" (tức là từ bên ngoài đưa vào cơ thể) với mục đích phòng bệnh, nâng cao sức khỏe, chống lão hóa. Các chất chống ôxy hóa ngoại sinh đó đã được xác định, là beta-caroten, chất khoáng selen, các hợp chất flavonoid, polyphenol... Các chất ôxy hóa ngoại sinh đó thật ra không xa lạ, chúng có từ các nguồn thiên nhiên là thực phẩm như rau cải, trái cây tươi và một số loại dược thảo:
Củ tỏi
Tỏi có thể là một chất chống oxy hóa lâu đời nhất và phổ biến nhất của thiên nhiên. Đây là loại thảo dược được sử dụng như một loại gia vị quan trọng trong ẩm thực nhưng ai cũng biết nó như một vị thuốc. Nó được coi như một loại kháng sinh tự nhiên được biết trong nhiều thế kỷ nay.
Tỏi giữ cho trái tim của chúng ta khỏe mạnh hơn bằng cách giảm cholesterol và huyết áp. Nó tăng cường hệ miễn dịch, giúp lưu thông máu và có một vai trò quan trọng trong việc phòng chống ung thư.
Tỏi cũng giúp giữ cho tính đàn hồi trẻ trung của da và làm chậm quá trình lão hóa.
Củ cải đỏ
Củ cải đỏ có tiềm năng chống viêm, chống ung thư. (Ảnh minh họa
Betanin và vulgaxanthin trong củ cải đỏ có khả năng chống oxy hóa, chống viêm và giải độc. Củ cải đỏ cũng rất tốt cho thị lực và các mô thần kinh. Các nhà khoa học đã chứng minh, các chất chống oxy hóa có thể ngăn chặn khối u phát triển và giám sát sự phát triển của tế bào bất thường. Nó đặc biệt có tác dụng trong việc phòng chống ung thư vú, tuyến tiền liệt, phổi, ruột kết và ung thư thận.
Khoai lang
Khoai lang rất giàu beta-carotene, Selenium, anthocyanin, vitamin A, vitamin C và vitamin E. Do đó, nếu muốn cơ thể có nhiều chất chống Oxy hóa để tăng cường sức khỏe, phòng bệnh, chống lão hóa thì không nên bỏ qua loại thực phẩm này.
Vitamin C, vitamin B6, beta-carotene và mangan trong khoai lang giúp khoai lang có tính kháng viêm rất cao, làm mờ vết thâm, phòng chống bệnh mãn tính không lây. Ăn khoai lang 1-2 lần/tuần sẽ cung cấp nhiều sinh tố có lợi, chất khoáng, chất xơ... khoai lang không những làm căng da mà còn giảm nếp nhăn trên mặt, ngăn ngừa các bệnh về da như viêm da...
Cà rốt
Cà rốt là một nguồn phong phú của beta-carotene, selenium, lutein, vitamin A, vitamin C và vitamin E. Cà rốt có rất nhiều màu như đỏ, vàng, tía, cam... và cả màu trắng. Cà rốt đỏ chứa lucopen, một dạng caroten có tác dụng ngăn ngừa bệnh tim và ung thư. Cà rốt vàng giàu xantofin, bổ cho mắt. Cà rốt tía có chứa một loại sắc tố hoàn toàn khác là antoxian có tác dụng như chất chống oxy hoá mạnh. Lutein có nhiều trong cà rốt màu cam, một trong những sắc tố hoàn thành sắc màu của điểm đen trong võng mạc người.
Cà rốt tốt cho sức khỏe nhưng không nên ăn quá nhiều. (Ảnh minh họa)
Tuy nhiên, không nên ăn quá nhiều cà rốt vì lượng carorten có trong cà rốt sẽ không thể chuyển hoá thành vitmin A, gây ứ đọng ở gan, gây ra những chứng bệnh vàng da, ăn không tiêu, mệt mỏi...
Củ dền
Nghiên cứu gần đây cho thấy nhiều lợi ích từ củ dền cho sức khỏe, khuyến cáo nên dùng loại củ này trong bữa ăn thường ngày. Nghiên cứu của các nhà khoa học ĐH Wake Forest (Mỹ) cho rằng, củ dền chứa chất chống ôxy hóa tên gọi acid alpha-lipoic, làm hạ mức đường trong máu, tăng độ nhạy insulin, ngăn ngừa sự mất cân bằng ôxy hóa ở bệnh nhân đái tháo đường, giúp tăng cường sự ôxy hóa ở não, làm chậm lại quá trình mất trí nhớ ở người già.
Ngoài ra, chất choline có trong củ dền còn giúp cải thiện giấc ngủ, tốt cho trí nhớ và đặc biệt là tăng vận động cơ nên có thể giúp tăng cường thành tích thể dục thể thao đồng thời giúp duy trì cấu trúc màng tế bào, hỗ trợ cho sự dẫn truyền xung thần kinh, tham gia vào quá trình hấp thu mỡ và giảm bớt sự viêm mạn tính.
Trên đây là những loại củ giàu chất chống oxy hóa tự nhiên tốt nhất từ thiên nhiên có thể cung cấp cho cơ thể. Ngoài danh sách trên, rau bina và ngũ cốc cũng là những nguồn chất chống oxy hóa rất lớn làm cho bữa ăn hàng ngày đa dạng và đầy đủ các vitamin hơn, giúp chúng ta phát triển một lối sống, một phong cách ăn thật lành mạnh.
