XEM VIDEO: Sơn Tùng và các ca sĩ khi tham gia đêm nhạc tưởng nhớ nhạc sĩ An Thuyên.
Vị Thiếu tướng từ chối nhận danh hiệu NSND, từng lên tiếng bảo vệ Sơn Tùng M-TP khiến anh khắc ghi suốt đời
2 anh em nhạc sĩ An Hiếu và ca sĩ, đạo diễn tài năng Bông Mai xuất thân từ một gia đình đáng nể. Tài năng của cả hai dường như không chỉ xuất phát từ gen nghệ thuật, mà còn từ tình yêu thương, sự hy sinh và nguyên tắc sống nghiêm túc của người cha - nhạc sĩ, Thiếu tướng Nguyễn An Thuyên.
Thiếu tướng, nhạc sĩ Nguyễn An Thuyên (1949 - 2015) sinh ra tại làng Kẻ Đáy, Quỳnh Lưu, Nghệ An, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật - bố mẹ và anh chị đều là diễn viên chèo. Từ năm 11 tuổi, ông đã biết thổi sáo, kéo nhị và rong ruổi theo đoàn hát gia đình biểu diễn khắp nơi. Sau khi tốt nghiệp Nhạc viện Hà Nội năm 1988, ông phục vụ trong lĩnh vực văn nghệ quân đội.
An Thuyên là nhạc sĩ Việt Nam đầu tiên được phong hàm cấp Tướng.
Không chỉ là Thiếu tướng Quân đội nhân dân Việt Nam, nhạc sĩ An Thuyên còn nguyên là Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật Quân đội, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhạc sĩ Việt Nam khóa 7. Ông là nhạc sĩ Việt Nam đầu tiên được phong hàm cấp Tướng.
Nhạc sĩ An Thuyên là tác giả của những ca khúc nổi tiếng như Neo đậu bến quê, Ca dao em và tôi, Thơ tình của núi, Em chọn lối này, Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác... Ông nhận nhiều giải thưởng, huân chương cao quý. Năm 2007, ông được xét đặc cách tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) dù chưa từng được phong NSƯT trước đó - một trường hợp hi hữu chưa từng có trong lịch sử phong tặng các danh hiệu văn nghệ sĩ. Nhiều người không khỏi bất ngờ bởi nhạc sĩ An Thuyên cũng là thành viên của Hội đồng xét phong tặng danh hiệu cấp Bộ. Tuy vậy, ông đã xin rút hồ sơ, từ chối nhận danh hiệu.
Ông từng từ chối danh hiệu NSND.
Con gái ông -đạo diễn Bông Mai từng chia sẻ: “Ba tôi là người không ham danh hiệu. Trước khi mất, ông đang là Phó Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam nhưng đã xin rút để những người trẻ hơn tiếp nối”. Sự khiêm tốn và tấm lòng trân trọng nghề nghiệp của ông là hình tượng mẫu mực khiến bao thế hệ học trò cảm phục.
Ông là thầy kính mến của nhiều ca sĩ nổi tiếng như Hồ Quỳnh Hương, Phạm Phương Thảo, Ngọc Anh, Vương Dung - tất cả đều ca ngợi ông là người thầy nhân ái, gần gũi và không hề xa cách. Nhạc sĩ An Thuyên không chỉ là người thầy đa tài, mà còn là người bạn, bậc cha chú trân trọng thế hệ người trẻ. Tiếng vang về ông còn là nhờ cách ông tiếp cận âm nhạc đương đại, thậm chí cho phép các ca sĩ trẻ thử nghiệm sáng tạo tác phẩm của ông như Ca dao em và tôi, mặc dù ban đầu còn e dè.
Nhạc sĩ An Thuyên là người thầy đáng kính của nhiều nghệ sĩ Việt.
Sơn Tùng M-TP đã từng cảm động bởi tấm lòng bao dung của nhạc sĩ An Thuyên. Khi bị vây quanh bởi những tranh cãi tiêu cực xoay quanh ca khúc Chắc ai đó sẽ về năm 2014, Sơn Tùng nhớ lại: "Tôi bị bủa vây và tấn công bởi những đánh giá tiêu cực. Lúc đó, tôi không biết bản thân mình đúng hay sai nữa. Lúc ấy, nhạc sĩ An Thuyên đã gửi lời động viên tôi qua anh Quang Huy. Nó như một tia sáng khiến tôi có cảm giác mình không hề đơn độc. Tôi rất biết ơn ông vì đã quan tâm đến mình với tư cách là bậc tiền bối. Khi gia đình nhạc sĩ ngỏ lời mời tham gia đêm nhạc, tôi đã đồng ý ngay bởi đây là cách tôi thể hiện tấm lòng biết ơn của mình".
Không chỉ vậy, ông từng lên tiếng bảo vệ giọng ca trẻ trước những chỉ trích cộng đồng rằng: “Trường hợp của Sơn Tùng, tôi chắc chắn là đã có cái sai, nhưng gọi là ‘đạo nhạc’ thì tôi thấy không nên. Vì cái sai của các cháu là cái sai cá thể trong tổng thể”.
Sơn Tùng M-TP rất cảm kích, biết ơn cố nhạc sĩ An Thuyên.
Sự bảo vệ ấy đã tạo ra niềm tin cho Sơn Tùng bước tiếp, khiến anh kính trọng nhạc sĩ suốt đời. Một năm sau khi nhạc sĩ An Thuyên mất, Sơn Tùng đã gửi một bức tâm thư đầy xúc động: "Hôm nay chú đi. Hôm nghe tin chú đột ngột ra đi, cháu có cảm giác rất bồi hồi. Chú, cháu, tuy chưa hề bao giờ gặp nhau, mà cháu cũng không chắc rằng chú còn nhớ mặt cháu. Nhưng, công ơn của chú dành cho cháu thì chắc suốt cuộc đời này chẳng bao giờ cháu có thể quên".
Nam ca sĩ tự nhận mình là đứa trẻ ngổ ngáu, những sáng tác còn vụng về và giữa bao ánh mắt, gièm pha thì nhạc sĩ An Thuyên không quen biết, thân thích vẫn lên tiếng bảo vệ anh, với tấm lòng của người thầy, của bậc cha chú. Anh xúc động khi cố nhạc sĩ đã "thấu hiểu cho sự ngô nghê và đam mê của một đứa nhóc underground" như mình. Tại đêm nhạc tưởng nhớ cố nhạc sĩ, Sơn Tùng đã hát những ca khúc của nhạc sĩ An Thuyên bằng cảm xúc thật, đặc biệt là lần đầu trình diễn Chín bậc tình yêu tại chùa Bái Đính, khán giả chứng kiến một hình ảnh trưởng thành và đầy trân trọng.
Nam ca sĩ từng được nhạc sĩ An Thuyên lên tiếng bảo vệ dù không thân thích, chưa từng gặp nhau.
Người cha đáng kính trong gia đình quân đội - nghệ thuật
Gia đình nhạc sĩ An Thuyên - bà Huyền Lâm vốn là gia đình quân đội và nghệ thuật đúng nghĩa: Cha là Thiếu tướng - nhạc sĩ, mẹ là Trung tá - đạo diễn, con trai - nhạc sĩ An Hiếu là Thượng tá, con gái - đạo diễn Bông Mai từng là giảng viên thanh nhạc trường ĐH Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, 26 tuổi đã là Đại úy nhưng sau này ra ngoài làm biên tập viên. Tất cả các thành viên trong gia đình đều gắn bó với nghệ thuật, đã hoặc đang công tác trong môi trường quân đội.
Tình yêu giữa ông và vợ - đạo diễn Ngô Huyền Lâm cũng có những nét rất riêng, nhẹ nhàng và bền chặt. Bà Huyền Lâm từng tâm sự rằng sự khác biệt đó khiến bà cằn nhằn ông cả đời và cũng… yêu ông cả đời. Họ kết hôn vào mùa hè năm 1974 tại TP Vinh (Nghệ An). Khi ấy, ông vẫn đang công tác tại Đoàn Ca múa nhạc Nghệ An. Đám cưới khi ấy được tổ chức trong hội trường khu văn công Đoàn Ca múa Nghệ An, giữa cái nắng gay gắt của miền Trung mùa hạ. Mọi thứ đều mộc mạc, không cầu kỳ, nhưng chan chứa niềm vui và tình cảm thân tình.
Nhạc sĩ An Thuyên lúc sinh thời bên vợ và các cháu.
Qua nhiều năm tháng, vợ chồng nhạc sĩ An Thuyên di chuyển chỗ ở hơn 20 lần tại Hà Nội, nên giấy đăng ký kết hôn ban đầu bị thất lạc. Đến tháng 12/2013, hai ông bà mới đi đăng ký lại. Ngày nhận giấy kết hôn lần thứ hai, con gái Bông Mai đã ghi lại khoảnh khắc đặc biệt này. Lãnh đạo phường khi trao giấy còn chúc vợ chồng ông “sống bên nhau đến đầu bạc răng long”. Lúc ấy, nhạc sĩ An Thuyên dí dỏm đáp: Nếu còn sống thêm 40 năm nữa, ông bà sẽ tổ chức kỷ niệm đám cưới kim cương.
Ông từng đăng ký kết hôn lần 2 với vợ, chỉ 2 năm trước khi qua đời.
Gia đình ông sống theo kiểu “quân đội”: Nhà sạch sẽ, gọn gàng, mọi vật dụng được sắp xếp khoa học đến mức "người chủ nhắm mắt cũng có thể tìm thấy thứ cần", từ đĩa nhạc, bộ sưu tập máy hát cổ, máy ảnh… đều được gìn giữ cẩn trọng như kỷ vật quý.
Năm 2015, ông ra đi đột ngột. Vợ ông từng nghẹn ngào chia sẻ: “Ông ấy là thế, không bao giờ phiền lụy đến ai… ra đi nhẹ nhàng, không muốn ai phải bận lòng". Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương đậm sâu. Bà Lâm nói, tài sản ông để lại là những việc làm nhân đức, là tình cảm triệu triệu người dành cho ông.
Nhạc sĩ An Hiếu - con trai nhạc sĩ An Thuyên.
2 người con nghệ sĩ của ông cũng đều gây dựng được sự nghiệp riêng của mình. Nhạc sĩ An Hiếu là tác giả của Thư nhà, Tết của lính, Phiên gác đêm, Guitar lính, Chiến sĩ thật đáng yêu… Anh từng áp lực trước "cái bóng" của cha. "Nhưng qua thời gian, tôi tích lũy được chuyên môn tốt hơn, dần dần mình tạo nên con đường riêng để đi, ngày càng chững chạc hơn. Nên tôi nghĩ, đôi khi biết đâu theo thời gian, những áp lực đó lại thành những động lực tích cực để mình phấn đấu mỗi ngày, có những cái đích để mình hướng tới. Mà điều đó không phải ai cũng dễ dàng có", nhạc sĩ An Hiếu nói trong một cuộc trò chuyện.
Còn Bông Mai rời môi trường quân đội để đi theo những đam mê riêng. Cô đã chia sẻ: "Có thể nhìn thấy, môi trường quân đội là môi trường thuận lợi, an toàn, bình lặng, phù hợp cho một người phụ nữ có gia đình. Lúc đó, Mai đã là Đại úy, chỉ còn hơn một năm nữa là lên quân hàm Thiếu tá. Nhưng Mai không muốn mọi người nghĩ Mai nhờ bố mới được như vậy. Mai muốn tự đi bằng sức của mình, mặc dù con cái khó có thể rời khỏi vòng tay bố mẹ được. Mỗi quyết định của Mai đều được đưa ra khá nhanh. Nếu mình cảm thấy ổn thì Mai quyết định ngay. Gia đình cũng khá quen với tính cách đó của Mai. Riêng việc chuyển từ quân đội ra ngoài, Mai đã cân nhắc rất kỹ. Bố mẹ cũng ủng hộ và đến giờ nghĩ lại, Mai vẫn cho rằng đó là quyết định đúng đắn".
Ca sĩ, đạo diễn Bông Mai muốn tự đi bằng sức của mình, không muốn mọi người nghĩ nhờ bố mới được như vậy.
