Thời tiết giao mùa với những đợt lạnh – nóng thất thường luôn là “thử thách” lớn đối với sức khỏe của trẻ nhỏ. Chỉ một cơn gió lạnh, một buổi tối trở trời cũng có thể khiến trẻ sổ mũi, ho, sốt nhẹ hay mệt mỏi kéo dài.
Thay vì để con ốm mới cuống cuồng tìm cách xử lý, nhiều bố mẹ hiện đại đã chọn giải pháp chủ động phòng bệnh ngay từ gian bếp. Một “tủ lạnh chống ốm vặt” với những thực phẩm quen thuộc, dễ tìm nhưng giàu dinh dưỡng chính là lớp hàng rào bảo vệ đầu tiên, giúp trẻ tăng đề kháng và vượt qua giai đoạn giao mùa nhẹ nhàng hơn.
Gừng
Gừng được xem là “kháng sinh tự nhiên” nhờ đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm và làm ấm cơ thể. Trong những ngày trời lạnh hoặc giao mùa, gừng giúp giảm cảm giác ớn lạnh, hỗ trợ lưu thông máu, giảm ho, đau họng và buồn nôn - những triệu chứng thường gặp khi cảm cúm.
Gừng có thể dùng để pha trà gừng ấm, nấu cháo, kho cá hoặc kết hợp với mật ong, chanh để làm thức uống tăng đề kháng và bé cũng dễ sử dụng hơn.
Tuy nhiên, nên tránh dùng gừng khi bé đang sốt cao hoặc có bệnh dạ dày nặng.
Cam
Cam là một trong những loại trái cây giàu vitamin C tự nhiên, đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, đặc biệt khi thời tiết chuyển lạnh hoặc giao mùa. Vitamin C giúp kích thích sản sinh bạch cầu, hỗ trợ cơ thể chống lại virus gây cảm cúm, giảm nguy cơ viêm đường hô hấp trên và rút ngắn thời gian hồi phục khi mới chớm bệnh. Ngoài ra, lượng nước dồi dào trong cam còn giúp cơ thể giữ ấm, hạn chế mất nước khi sốt nhẹ.
Cam có thể dùng dưới dạng ăn trực tiếp hoặc ép lấy nước uống vào buổi sáng hay giữa buổi. Với trẻ nhỏ, nên chia nhỏ lượng cam trong ngày để tránh gây khó chịu. Có thể kết hợp cam với sữa chua hoặc táo để tạo món tráng miệng dễ ăn, tốt cho tiêu hóa.
Lưu ý, không nên uống nước cam khi bụng đói hoặc uống quá nhiều trong ngày để tránh gây kích ứng dạ dày.
Sữa chua
Sữa chua là nguồn cung cấp lợi khuẩn probiotic giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột - yếu tố có liên quan mật thiết đến miễn dịch của cơ thể. Khi hệ tiêu hóa khỏe mạnh, khả năng hấp thu vitamin và khoáng chất cũng được cải thiện, từ đó giúp cơ thể chống chọi tốt hơn với các tác nhân gây cảm cúm, viêm họng hay rối loạn tiêu hóa thường gặp trong mùa lạnh và giai đoạn giao mùa.
Bên cạnh đó, sữa chua còn chứa protein, canxi và vitamin nhóm B, hỗ trợ phục hồi thể lực cho trẻ nhỏ và người lớn khi mệt mỏi, biếng ăn. Với trẻ em, vị chua dịu, mát lành của sữa chua giúp dễ ăn hơn trong những ngày uể oải do thời tiết thay đổi, đồng thời góp phần duy trì hệ tiêu hóa ổn định.
Các gia đình nên để sẵn sữa chua trong tủ lạnh để bảo quản đúng cách, giữ trọn lợi khuẩn và hương vị tươi ngon.
Việc bố mẹ mua sữa chua trong nhà không chỉ giúp bữa ăn thêm linh hoạt mà còn tạo nên “hàng rào bảo vệ” miễn dịch đều đặn mỗi ngày. Nên dùng sữa chua sau bữa ăn chính khoảng 1–2 tiếng, kết hợp cùng trái cây giàu vitamin C.
Rau, củ
Các loại rau củ có màu xanh đậm như bông cải xanh, cải chíp, cải xoăn hay ớt chuông, cà chua, cải bó xôi… là nguồn vitamin C dồi dào giúp tăng cường hệ miễn dịch một cách bền vững. Không giống vitamin C tổng hợp, vitamin C từ rau củ dễ hấp thu, đồng thời cung cấp thêm chất xơ và khoáng chất giúp cơ thể khỏe mạnh toàn diện trong mùa lạnh.
Rau củ giàu vitamin C còn hỗ trợ chống oxy hóa, giảm viêm và bảo vệ niêm mạc đường hô hấp. Việc duy trì khẩu phần rau xanh đều đặn giúp trẻ ít ốm vặt và người lớn hồi phục nhanh hơn khi mệt.
Nên chế biến rau củ bằng cách hấp, luộc nhanh hoặc xào nhẹ để giữ vitamin. Tuy nhiên, cũng nên tránh nấu quá lâu khiến rau củ bị mất chất dinh dưỡng. Mỗi bữa ăn nên có ít nhất 1-2 loại rau xanh. Với trẻ nhỏ, có thể băm nhỏ nấu canh hoặc trộn cháo để dễ ăn.
Khi có nhiều rau, củ trong tủ lạnh, các bà nội trợ có thể chủ động chế biến nhiều món ngon dinh dưỡng, bổ sung vitamin cho cả gia đình.
Trứng
Trứng là thực phẩm giàu protein chất lượng cao, vitamin A, D, B12 và khoáng chất như selen - những dưỡng chất quan trọng giúp tăng cường sức đề kháng. Khi giao mùa, cơ thể cần nhiều năng lượng hơn để chống lại virus, trứng giúp phục hồi thể lực nhanh chóng, đặc biệt khi mới ốm dậy.
Trứng còn dễ chế biến, phù hợp cho cả trẻ nhỏ và người lớn: luộc, hấp, nấu cháo, làm súp đều tốt cho người mệt mỏi. Lòng đỏ trứng chứa nhiều vitamin D giúp hỗ trợ miễn dịch trong những ngày ít nắng.
Đối với trẻ em nên bổ sung 2–3 quả/tuần tùy độ tuổi. Không nên ăn quá nhiều trong một ngày, đặc biệt với người có cholesterol cao và ưu tiên trứng luộc hoặc hấp để dễ tiêu hóa.
Chanh - sả
Sự kết hợp của chanh, sả và thêm gừng từ lâu đã được xem là “bài thuốc” dân gian quen thuộc giúp hỗ trợ phòng cảm cúm khi thời tiết trở lạnh hoặc giao mùa. Chanh giàu vitamin C giúp tăng sức đề kháng, gừng có tính ấm giúp làm nóng cơ thể, còn sả chứa tinh dầu có khả năng kháng khuẩn, hỗ trợ thông đường hô hấp. Khi kết hợp hài hòa, bộ ba này giúp làm dịu các triệu chứng thường gặp như nghẹt mũi, đau họng, ho nhẹ và cảm giác ớn lạnh.
Trong thực tế, combo chanh - sả - gừng thường được dùng để nấu nước uống ấm hoặc xông hơi khi cơ thể mới chớm mệt, sổ mũi nhẹ.
Tuy nhiên, cần lưu ý đây chỉ là biện pháp hỗ trợ, giúp giảm triệu chứng ban đầu chứ không có tác dụng điều trị dứt điểm bệnh. Trẻ nhỏ cần giảm lượng gừng và chanh để tránh kích ứng. Khi trẻ có dấu hiệu sốt cao, ho kéo dài hoặc mệt nhiều, người bệnh nên đi khám và tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị phù hợp.
Miếng dán hạ sốt
Miếng dán hạ sốt là vật dụng nhỏ nhưng nên có sẵn trong mỗi gia đình có trẻ nhỏ, đặc biệt vào thời điểm giao mùa khi thời tiết thay đổi thất thường. Trẻ rất dễ bị sốt nhẹ do nhiễm lạnh, cảm cúm hoặc virus, nhất là vào ban đêm. Miếng dán giúp làm mát vùng trán, hỗ trợ hạ nhiệt vật lý, giảm cảm giác nóng bức, đau đầu và quấy khóc khi trẻ mới chớm sốt, trước khi cần can thiệp bằng thuốc.
Việc bố mẹ chủ động chuẩn bị miếng dán hạ sốt trong nhà giúp xử lý tình huống kịp thời, tránh lúng túng khi trẻ sốt đột ngột. Đây cũng là giải pháp an toàn để bố mẹ có thêm thời gian theo dõi thân nhiệt, đánh giá mức độ sốt và các triệu chứng đi kèm trước khi quyết định dùng thuốc hạ sốt hoặc đưa trẻ đi khám.
Miếng dán giúp làm mát vùng trán, hỗ trợ hạ nhiệt vật lý, giảm cảm giác khó chịu. Phụ huynh có thể vài miếng dán hạ sốt để săn trong nhà để phòng trường hợp cần hạ sốt cho con.
Tuy nhiên, cần lưu ý miếng dán hạ sốt chỉ mang tính hỗ trợ, không thay thế thuốc điều trị. Mỗi miếng chỉ nên sử dụng từ 6-8 tiếng, không dán lên vùng da trầy xước. Nếu trẻ sốt trên 38,5°C, sốt kéo dài hoặc kèm theo các biểu hiện bất thường, bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
Sữa
Sữa là thực phẩm quen thuộc nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng cho trẻ, đặc biệt vào những ngày thời tiết lạnh hoặc giai đoạn giao mùa. Trong sữa chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu như protein, canxi, vitamin D và kẽm - những thành phần giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, hỗ trợ cơ thể chống lại các tác nhân gây cảm cúm và nhiễm trùng đường hô hấp. Vitamin D trong sữa còn góp phần điều hòa miễn dịch, nhất là khi trẻ ít được tiếp xúc với ánh nắng trong mùa lạnh.
Bên cạnh tác dụng phòng bệnh, sữa còn giúp bổ sung năng lượng và hỗ trợ phục hồi thể lực cho trẻ khi mệt mỏi, biếng ăn hoặc mới ốm dậy. Một ly sữa ấm vào buổi sáng hoặc trước khi đi ngủ giúp cơ thể giữ ấm tốt hơn, đồng thời tạo cảm giác dễ chịu, giúp trẻ ngủ ngon và sâu giấc.
Bố mẹ nên lựa chọn sữa phù hợp với độ tuổi của trẻ và bảo quản trong tủ lạnh để sử dụng tiện lợi khi cần. Trẻ có thể uống 2-3 ly sữa mỗi ngày, tránh uống sữa quá lạnh hoặc uống khi vừa ăn quá no để không gây đầy bụng, khó tiêu.
Việc chủ động chuẩn bị một “tủ lạnh chống ốm vặt” với những thực phẩm và vật dụng quen thuộc đã giúp bố mẹ tạo nên lớp phòng vệ cho sức khỏe của con trong giai đoạn giao mùa hay khi trời trở lạnh.
Một “tủ lạnh chống ốm vặt” đầy đủ không chỉ là nơi bảo quản thực phẩm, mà còn là cách bố mẹ âm thầm chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình ngay từ những điều nhỏ nhất mỗi ngày.
