Bài viết dưới đây là chia sẻ của BS CK2 Huỳnh Tấn Vũ, Trưởng khoa Điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - Cơ sở 3 về tác dụng, tác hại cũng như điều cần thận trọng khi sử dụng nha đam chăm sóc sức khỏe. Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ cũng đang là giảng viên về Y học cổ truyền, Đại học Y Dược TP.HCM:
Tác dụng trị bệnh của nha đam?
Theo Y học hiện đại, nha đam - hay còn gọi là lô hội có 2 tác dụng chính:
- Liều nhỏ (0,05 - 0,10 g): nha đam là thuốc bổ, kích thích tiêu hoá và nhuận tràng, chống viêm ruột, táo bón, chứa nhiều loại men tiêu hoá và nhóm hoạt chất emodin và aloin có tác dụng nhuận trường. Uống nha đam liều thấp, có thể sẽ bị xổ nhẹ, tẩy hết những vi khuẩn độc trong ruột.
- Liều cao: Nha đam là thuốc tẩy mạnh, nhưng tác dụng chậm, gây sung huyết ở các cơ quan bụng, nhất là ruột già. Do đó không dùng cho người bị lòi dom và phụ nữ có thai. Có tác dụng sau 10 - 15 giờ.
Dùng liều quá cao (8g) có thể gây ngộ độc chết người (phân nhiều, yếu toàn thân, mạch chậm, nhiệt độ xuống).
Nha đam có nhiều công dụng trong cuộc sống và y học. (Ảnh minh họa)
Theo Y học cổ truyền, nha đam vị đắng, tính hàn, vào 4 kinh can, tỳ, vị và đại tràng, có các tác dụng sau:
- Sát trùng, thông tiện, thanh nhiệt, lương can. Dùng chữa trẻ con cam tích, kinh giản, táo bón. Người tỳ vị hư nhược, sinh tả và phụ nữ có thai không dùng được.
- Ức chế đau: Nha đam dạng gel thoa vào các vùng bị thương sẽ giúp giảm viêm, giảm đau.
- Ức chế các phản ứng histamine và giúp giải dị ứng nhanh chóng.
- Làm lành vết thương và tẩy sạch các tế bào sừng trên da.
- Kháng khuẩn và kháng nấm.
- Giúp tái sinh tế bào, loại bỏ tế bào già và giúp tái sinh các mô mới.
- Tăng cường giải độc cơ thể, nhờ tăng cường chuyển hóa tại gan, thận giúp loại trừ độc tố
Ứng dụng của nha đam trong cuộc sống và y học
Trong hóa mỹ phẩm: Nha đam giúp tái sinh tế bào, làm lành vết thương, chữa mụn nám. Có thể dùng để chế kem giữ ẩm, dưỡng da. Hai thành phần chính là lignin và polysaccharide trong nha đam có thể thấm sâu vào biểu bì, tẩy sạch các vi khuẩn và chất dầu bịt lỗ chân lông.
Nhiều người dùng nha đam để làm nước uống giúp thanh mát, nhưng cần chú ý khi sơ chế. (Ảnh minh họa)
Trong y khoa: Nha đam dạng gel bôi da trong ngoại khoa để làm lành vết mổ và phòng chống nhiễm xạ. Theo Đại học Oklahoma (Mỹ), trong nha khoa, có thể dùng nha đam chế dạng kem đánh răng, dịch chiết nha đam ngừa chảy máu chân răng và viêm nướu, chống sâu răng và làm răng chắc khỏe.
Dùng Nha đam chữa bệnh có hại hay không?
Nhựa nha đam nguyên chất là một chất độc:
- Làm người ăn phải bị tiêu chảy, phụ nữ có thai không nên ăn vì có nguy cơ dị tật cho thai nhi.
- Tiêu hoá lượng nha đam lớn có thể gây co thắt bụng, nôn mửa, tiêu chảy, bài tiết qua nước tiểu làm cho nước tiểu có màu như máu.
- Phụ nữ đang cho con bú dùng cẩn thận vì trẻ có thể bị ngộ độc khi bú mẹ.
- Người bị bệnh trĩ, viêm ruột không nên dùng vì anthraquinon trong nhựa nha đam gây sung huyết.
- Người hay lạnh, hư hàn, tiêu chảy, huyết áp thấp cũng không dùng.
Những điều cần chú ý khi dùng nha đam tại gia đình
Nếu dùng nha đam để ăn uống: Cần làm sạch lớp mủ màu vàng kế bên lớp thạch để tránh ngộ độc. Nên gọt vỏ, rửa sạch, cắt nhỏ nha đam, chế biến rồi, ăn chung với yaourt, nấu với đậu xanh. Dùng nha đam lâu dài liều thấp không có hại.
Trước khi lấy phần gel bên trong nha đam để sử dụng, cần loại bỏ lớp nhựa có khả năng gây độc. (Ảnh minh họa)
Không bôi trực tiếp nha đam lên da vì có thể làm kích ứng gây đỏ da và viêm loét. Nhiều người bị dị ứng là do dùng lá cây nha đam không lột lớp vỏ ngoài.
Tránh lạm dụng nước nha đam để giải khát, vì có khả năng làm rối loạn nhịp tim nếu dùng lâu dài. Nước ép này có tính mát và nhuận tràng nhẹ, nhưng không ngọt và an toàn bằng sương sâm, thạch...
Aloe vera gel (gel nha đam) được bán tràn lan ở các siêu thị và được quảng cáo là thần dược. Người bệnh tim tránh dùng vì có nguy cơ gây loạn nhịp tim.
Theo Đông y: Nha đam là một loại thuốc tẩy xổ và trục thủy, dùng nhiều sẽ làm tổn thương tân dịch và chính khí.
Một số bài thuốc có sử dụng nha đam chữa bệnh
Lưu ý: Sơ chế nha đam theo đúng hướng dẫn trên trước khi dùng, dù với mục đích gì.
- Táo bón: Dùng lá nha đam tươi mỗi ngày ăn một lá, hoặc lô hội 20g xay nhỏ với 0,5 lít nước, chia uống 2-3 lần trong ngày.
- Mụn trứng cá: Dùng lá lô hội tươi bóc vỏ, lấy phần gel tươi, xoa lên vùng bị mụn trứng cá, ngày làm một lần. Làm liên tục nhiều ngày.
- Trị vết cháy và bỏng: Dùng lá lô hội chiết dịch xoa tại chỗ. Lấy một lá (15-18cm) đun nước sôi, thêm đường dùng uống.
- Ăn uống khó tiêu: Dùng Lô hội 20g, Bạch truật 12g, Cam thảo 4g, đem nấu lấy nước uống trong ngày, chia 2-3 lần uống.
Khi có vấn đề về sức khỏe, bạn nên được thăm khám trực tiếp bởi thầy thuốc có chuyên môn, có hướng xử trí phù hợp với thực trạng sức khỏe từng người, không nên tự ý điều trị.
