Ảnh chụp từ trên không cho thấy hậu quả sau cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái của Ukraine vào căn cứ không quân Engels-2 của Liên bang Nga. Cuộc tấn công đã gây thiệt hại đáng kể cho cơ sở hạ tầng quan trọng, làm nổi bật độ chính xác ngày càng cao và tác động của UAV trong chiến tranh hiện đại. Ảnh: Bộ Quốc phòng AnhKhi xung đột giữa Ukraine và Liên bang Nga leo thang, vai trò của các phương tiện bay không người lái hay còn gọi là UAV ngày càng trở nên quan trọng trong chiến tranh hiện đại. Các bản cập nhật tình báo của Bộ Quốc phòng Anh (MoD) đưa ra ngày 29/1 đã nhấn mạnh hiệu quả ngày càng gia tăng của các chiến dịch được thực hiện bởi thiết bị bay không người lái của Ukraine, thể hiện qua một số cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng của Liên bang Nga, bao gồm các cơ sở năng lượng quan trọng. Những diễn biến này không chỉ cho thấy sự thay đổi trong bản chất của các mối đe dọa trên chiến trường mà còn nhấn mạnh sự cần thiết cấp bách của các hệ thống phòng không tiên tiến để bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng và tài sản quân sự trước các cuộc tấn công trên không ngày càng tinh vi.
Ukraine tấn công kho dầu gần căn cứ không quân Engels-2
Vào ngày 8/1, các thiết bị bay không người lái của Ukraine đã nhắm vào kho dầu Kristall của Liên bang Nga, nằm cách căn cứ không quân Engels-2 chỉ 8 km. Đây là một trung tâm quân sự quan trọng của Liên bang Nga. Cuộc tấn công đã gây ra các đám cháy lớn trong khu vực lưu trữ xăng dầu (POL), theo báo cáo, khiến phía Liên bang Nga phải mất vài ngày để dập tắt hoàn toàn. Vụ tấn công này đánh dấu một bước tiến mới trong chiến thuật sử dụng thiết bị bay không người lái của Ukraine, cho thấy khả năng tấn công chính xác vào các cơ sở hạ tầng quan trọng của Liên bang Nga ngay trong lãnh thổ của đối phương.
Một cuộc tấn công thứ hai diễn ra vào đêm ngày 14/1, một lần nữa nhắm vào kho dầu Kristall. Đợt tấn công này tiếp tục gây thiệt hại nghiêm trọng, làm tái phát các đám cháy và dẫn đến sự phá huỷ lớn hơn. Hình ảnh vệ tinh vào ngày 21/1 cho thấy bốn bồn chứa nhiên liệu đã bị phá hủy hoàn toàn, trong khi mười bồn khác bị hư hại nghiêm trọng. Các cuộc tấn công liên tiếp này cho thấy Ukraine đang ngày càng có khả năng phá hủy cơ sở hạ tầng quan trọng của Liên bang Nga, có thể làm suy yếu hoạt động hậu cần và vị thế phòng thủ của nước này.
Mối đe dọa từ thiết bị bay không người lái của Ukraine đang gia tăng trên không phận của Liên bang Nga
Vào đêm ngày 13-14/1, các lực lượng của Liên bang Nga đã bắn hạ với hơn 200 mục tiêu trên không bao gồm nhiều thiết bị bay không người lái trên nhiều khu vực ở nước này như Oryol, Rostov và Tula. Trong các cuộc tấn công đó, phía Ukraine đã sử dụng nhiều loại thiết bị bay không người lái khác nhau như PD-2, Bobr, Lyutyi, UJ-22, cũng như năm tên lửa chiến thuật lục quân (ATACMS) tầm xa do Mỹ cung cấp.
Tại Tula, các vụ nổ đã được nghe thấy gần một nhà máy hóa chất thuộc sở hữu của tập đoàn quốc phòng Rostec, làm dấy lên lo ngại về khả năng thiệt hại đối với cơ sở hạ tầng quốc phòng nhạy cảm. Tương tự, các vụ nổ cũng được ghi nhận gần một nhà máy sản xuất thuốc súng ở Kotovsk, Tambov, cho thấy các thiết bị bay không người lái của Ukraine giờ đây hoàn toàn có thể đang nhắm vào các địa điểm có tầm quan trọng chiến lược của Liên bang Nga.
Mặc dù hệ thống phòng không của Liên bang Nga đã chặn đứng nhiều cuộc tấn công, nhưng các vụ việc này cho thấy thiết bị bay không người lái ngày càng tinh vi hơn, đòi hỏi các chiến lược phòng không linh hoạt và hiệu quả hơn để bảo vệ các tài sản quan trọng.
Hạn chế của hệ thống phòng không hiện tại
Việc leo thang chiến tranh bằng thiết bị bay không người lái, cả từ Ukraine và các mối đe dọa bên ngoài, nhấn mạnh những hạn chế của hệ thống phòng không hiện có trong việc đối phó với các mối đe dọa trên không đa dạng và khó đoán. Thiết bị bay không người lái thường nhỏ, nhanh và khó theo dõi, tạo ra thách thức lớn cho các nền tảng phòng không truyền thống, đặc biệt khi phải đối mặt với nhiều mục tiêu đồng thời trên một khu vực rộng lớn.
Các hệ thống phòng không hiện đại, như những hệ thống có khả năng tiêu diệt thiết bị bay không người lái bay thấp, nhỏ và cơ động, là điều tối quan trọng để bảo vệ cơ sở hạ tầng và tài sản quân sự quan trọng. Các hệ thống phòng không của Liên bang Nga như S-400 và Pantsir đã đạt được những kết quả không đồng nhất trong việc đánh chặn thiết bị bay không người lái nhỏ, với nhiều báo cáo cho thấy một số thiết bị bay không người lái đã có thể né tránh hệ thống đánh chặn.
Giải pháp cho mối đe dọa thiết bị bay không người lái đang gia tăng
Để đối phó với các mối đe dọa đang phát triển này, các chuyên gia quốc phòng đang kêu gọi tích hợp các hệ thống phòng thủ thiết bị bay không người lái chuyên biệt. Những hệ thống này bao gồm:
• Vũ khí năng lượng định hướng;
• Mạng lưới radar và cảm biến tiên tiến;
• Hệ thống đánh chặn có khả năng đối phó hiệu quả với thiết bị bay không người lái.
Ngoài ra, việc tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để xác định mục tiêu nhanh chóng và ra quyết định tức thời sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo phản ứng nhanh và hiệu quả trong các tình huống khẩn cấp.
Bài học từ cuộc xung đột Nga-Ukraine
Các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái gần đây tại Ukraine và Liên bang Nga là một lời nhắc nhở rõ ràng về tính dễ bị tổn thương của cơ sở hạ tầng quan trọng trước các cuộc tấn công trên không. Khi công nghệ thiết bị bay không người lái tiếp tục phát triển, việc phát triển các hệ thống phòng không thế hệ mới sẽ là yếu tố then chốt để bảo vệ an ninh quân sự và dân sự trong một môi trường chiến đấu ngày càng phức tạp.
Xung đột giữa Liên bang Nga và Ukraine đã đưa chiến tranh thiết bị bay không người lái lên vị trí trung tâm trong các chiến dịch quân sự hiện đại. Với việc Ukraine thành công trong việc tấn công các cơ sở hạ tầng quan trọng của Liên bang Nga và số lượng thiết bị bay không người lái bị đánh chặn trên lãnh thổ Liên bang Nga ngày càng tăng, nhu cầu cấp thiết về các hệ thống phòng không tiên tiến chưa bao giờ rõ ràng hơn lúc này. Khi các thiết bị bay không người lái tiếp tục trở thành một phần không thể thiếu trong chiến tranh, các quốc gia phải đầu tư vào công nghệ phòng không tiên tiến để bảo vệ tài sản quân sự, cơ sở hạ tầng trọng yếu và an ninh quốc gia trước những mối đe dọa trên không ngày càng gia tăng.
