Ngành học "quyền lực" thời AI bùng nổ
Trong thời đại thông tin bùng nổ, ai hiểu dữ liệu, làm chủ con số và biến chúng thành giá trị, người đó nắm lợi thế của tương lai. Kỷ nguyên AI và chuyển đổi số coi dữ liệu như “dầu mỏ” mới: mỗi cú click, mỗi hành vi đều tạo ra nguồn thông tin khổng lồ, quyết định tốc độ và độ chính xác của mọi quyết định. Khoa học dữ liệu (Data Science) nhanh chóng trở thành ngành học "quyền lực", dẫn đầu xu hướng toàn cầu.
Khoa học dữ liệu là ngành học chuyên biến những con số khô khan thành tri thức có giá trị. Đây là lĩnh vực giao thoa giữa Toán học - Thống kê, lập trình và hiểu biết về từng ngành nghề cụ thể, giúp con người “đọc hiểu” dữ liệu và khai thác chúng một cách thông minh.
Ngành học này tập trung vào việc thu thập, xử lý và phân tích khối dữ liệu khổng lồ phát sinh mỗi ngày, đồng thời ứng dụng trí tuệ nhân tạo và học máy để phát hiện quy luật, dự đoán xu hướng và hỗ trợ ra quyết định. Không dừng lại ở phân tích số liệu, Khoa học dữ liệu còn đi sâu lý giải những câu chuyện ẩn sau dữ liệu: hành vi người dùng, hiệu quả kinh doanh hay nguyên nhân của các vấn đề phát sinh.
Đây là một trong 10 nhóm nghề tăng trưởng nhanh nhất thế giới từ nay đến năm 2030. Sự bứt phá này đến từ thực tế rằng hầu như mọi lĩnh vực từ y tế, giáo dục, tài chính đến nông nghiệp và sản xuất đều đang khai thác dữ liệu để tối ưu vận hành, nâng cao năng suất và nâng tầm chất lượng quyết định.
Tại Việt Nam, làn sóng chuyển đổi số đang khiến nhu cầu nhân lực phân tích và xử lý dữ liệu tăng mạnh. Trong 5-10 năm tới, khoa học dữ liệu được dự báo sẽ tiếp tục “khát” nhân sự, mở ra thị trường việc làm rộng lớn và nhiều cơ hội phát triển lâu dài cho người theo học ngành này.
Trong mùa tuyển sinh 2025, Khoa học dữ liệu có điểm chuẩn nằm ở top đầu, dao động từ 20-27.67 điểm. Các trường đại học lớn đào tạo ngành này gồm: Trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên TPHCM, Học Viện Tài chính, Đại Học Bách Khoa Hà Nội, Đại Học Kinh Tế Quốc Dân, Trường Đại Học Công Nghệ – Đại Học Quốc Gia Hà Nội,...
Cơ hội việc làm rộng mở, nhiều doanh nghiệp "săn đón"
Ngành Khoa học dữ liệu trang bị cho người học nền tảng toàn diện từ Toán học, Thống kê đến lập trình và công nghệ phân tích dữ liệu. Sinh viên được học cách thu thập, làm sạch và xử lý dữ liệu bằng các ngôn ngữ; đồng thời rèn kỹ năng phân tích, trực quan hóa và xây dựng báo cáo để biến dữ liệu thô thành thông tin dễ hiểu.
Bên cạnh đó, chương trình còn chú trọng học máy, trí tuệ nhân tạo và kiến thức ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, giúp người học có khả năng dự đoán xu hướng, hỗ trợ ra quyết định và giải quyết các vấn đề thực tiễn trong kỷ nguyên số.
Người theo học ngành này cần hội tụ ba tố chất quan trọng: tư duy logic sắc bén và niềm hứng thú với mối quan hệ nguyên nhân - kết quả để khám phá quy luật ẩn sau con số; khả năng làm việc với công nghệ và các công cụ phân tích dữ liệu phổ biến; cùng kỹ năng giao tiếp, biết “kể chuyện” bằng dữ liệu, biến những bảng số liệu khô khan thành thông tin dễ hiểu, thuyết phục và có giá trị trong ra quyết định.
Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể đảm nhận nhiều vị trí đa dạng liên quan đến phân tích và khai thác dữ liệu. Công việc phổ biến gồm khoa học dữ liệu, phân tích kinh doanh, kỹ sư dữ liệu hoặc làm việc trong các mảng trí tuệ nhân tạo và học máy. Người làm nghề có nhiệm vụ thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu để phát hiện xu hướng, dự báo kết quả, hỗ trợ tổ chức ra quyết định chính xác và nâng cao hiệu quả hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế số.
Nhờ nền tảng chuyên môn vững và tư duy công nghệ linh hoạt, không ít bạn trẻ Việt Nam đã vươn ra thị trường lao động quốc tế, làm việc trong môi trường toàn cầu và các tập đoàn lớn, với lợi thế cạnh tranh đến từ khả năng cập nhật kiến thức và học hỏi không ngừng.
Tại Việt Nam, ngành Khoa học dữ liệu được xếp vào nhóm nghề có mức thu nhập cao và tăng nhanh theo kinh nghiệm. Sinh viên mới ra trường thường có mức lương khởi điểm khoảng 10–20 triệu đồng mỗi tháng; sau vài năm làm việc và tích lũy kỹ năng chuyên sâu, thu nhập có thể đạt 30–50 triệu đồng/tháng, thậm chí cao hơn với các vị trí đòi hỏi trình độ và kinh nghiệm cao.
